खोज

डेंगी रोग डेंगी भाइरसबाट संक्रमित एडिज जातको लामखुट्टेको टोकाईबाट मात्र सर्दछ । थोरै मात्र पानी जम्मा भएको भाँडामा पनि यो लामखुट्टेले फुल पार्दछ र यसको वृद्धि विकास हुन्छ । वर्षायाममा पानी पर्नु, खाल्डाखुल्डीमा पानी जम्नु नौलो कुरा होइन । वर्षा भइरहदा खाल्डाखुल्डीमा पानी लामो समयसम्म रहने भयो नै । यो अवस्था लामखुट्टका लागि निकै उपयुक्त समय हो । जहाँ उसले प्रजनन् क्रिया पनि उत्तिकै सहज रुपमा बृद्धि गर्ने भयो । एडिज जातको लामखुट्टेले दिनको समयमा टोक्दछ । त्यसमाथि पनि बिहान र साँझको समयमा टोक्ने सम्भावना बढी हुन्छ । लामखुट्टेको टोकाइबाट बच्नु नै यसबाट जोगिने प्रमुख उपाय हो । त्यसका लागि सावधानी अपनाउनु र सचेत हुनु जरुरी छ ।

आफ्नो घर वरिपरि, कार्यस्थल र सार्वजनिक ठाँउहरूमा पानी जम्न नदिने । पानी राख्ने भाँडालार्ई लामखुट्टे नछिर्ने गरि राम्ररी छोपेर राख्ने दिउँसो पनि लामखुट्टे भगाउने धूप बाल्ने र लामखुट्टेको टोकाईबाट बच्ने मलम लगाउने । घरको झ्याल ढोकामा लामखुट्टे नछिर्ने जाली हाल्ने । बिहान, दिउँसो, राती जुनसुकै बेला झुल लगाएर मात्र सुत्ने
पूरै शरिर ढाक्ने लुगा लगाउने ।पानी राख्ने भाँडाहरू जस्तै ट्यांकी, ड्रम, बाटा, बाल्टिन आदिलाई लामखुट्टे नछिर्ने गरी राम्ररी छोपेर राखौं । साथै पानी जम्न सक्ने ठाउँमा पानी जम्न नदिन नियमित सफा गर्ने । काम नलाग्ने र पानी भरिन सक्ने सामानहरू जस्तै बोतल, टायर, प्लास्टिकका बस्तुहरू पानी जम्न नमिल्ने गरि विसर्जन गर्ने ।घर/विद्यालयको अध्याँरा कुना–काप्चा, जस्तैः पर्दा पछाडी, खाटमुनि, शौचालय भित्र, डेस्क÷बेन्च मुनि आदि जस्ता ठाउँहरुमा किटनाशक औषधि छर्कने ।कम्तिमा हप्ताको एक पटक ऐर कुलर, पानी ट्यांकी, फूलदानी, गमलामा राखिएको प्लेटहरु राम्ररी सफा गर्ने । लामखुट्टेले फुल पार्न सक्ने संभावित घर र विद्यालय भित्र र वरपरका पानी जम्ने सबै ठाउँहरू र पानी राख्ने भाडाँहरू खोजी खोजी सफा गरौं र लामखुट्टेको फुल नष्ट गर्ने लगायत छन् ।

डेंगीका मूख्य लक्षणहरूमा उच्च ज्वरो आउनु, जोर्नी र मांशपेशीहरू बेस्सरी दुख्नु, आँखाको गेडी दुख्नु, बेस्सरी टाउको दुख्नु, शरीरमा राता बिमिराहरू आउनु, वाकवाकी लाग्नु वा वान्ता हुनुलाई लिइन्छ । डेंगीका लक्षणहरू देखिएमा स्वास्थ्य संस्थामा गई चिकित्सक वा स्वास्थ्यकर्मीको सल्लाह लिने, घरमै बसेर उपचार गर्ने सल्लाह दिएमा ज्वरो घटाउनका लागि र जीउ दुखेको कम गर्नकोलागी चिकित्सकको सल्लाह अनुसार प्यारासिटामोल बाहेक ब्रुफिन र एस्प्रिन जस्ता अन्य औषधीको सेवन नगर्ने, अस्पताल भर्ना हुन सल्लाह दिएमा तुरुन्त भर्ना हुने, चिकित्सकको सल्लाह नलिईकन कुनै पनि औषधि सेवन नगर्ने कुरामा ध्यान दिने गर्नुपर्दछ । डेंगीं विरुद्धको अभियानमा तीन तहको सरकारको संयुक्त पहल र दायित्व लिनु पर्दछ । स्थानीय तहले सचेतना र लामखुट्टे नष्ट अभियान संचालन गर्ने, प्रदेश र संघीय सरकारले विरामी भएको अवस्थामा अस्पतालमा बिरामीको उपचारको व्यवस्थापनमा ध्यान दिने गर्न जरुरी छ । डेगीकै कारण नागरिकले ज्यान गुमाउने अवस्था आउनु हुदैन ।