खोज

मिहिनेती मनिष पन्थको खास नाम मनिराम हो । धेरैले उनलाई मनिष भनेर नै चिन्छन् जान्छन् । १८ वर्षकै कलिलै उमेरमा फिल्म क्षेत्रमा पाइला चाल्न थालेका हुन् उनले । बहुआयामिक मनिषलाई फिल्म क्षेत्रकै कान्छो छायाँकार, फुच्चे निर्देशक, लेखक अनि फोटोग्राफरको रूपमा समेत धेरैले चिन्दछन् । उनको परिचयको फेहरिस्त लामो छ ।

मनिषले वास्तविकता, बाल अधिकार ,पराइकी चेली, आफन्तको माया, रिक्सावाला न्यायदाता, वल्र्डकप इन नेपाल र भोजपुरी फिल्म दहेज चाँही दहेजको समेत सफल छायाँकन गरिसकेका छन् । यसैगरी के नाता होला र मेरो साथीमा पनि उनकै छायाँकन रहेको छ । फिल्म औंठाछापमा भने उनले स्थीर छायाँकन गरेका थिए ।

यसैगरी नरसिंह भण्डारीको जीवन कथामा आधारित नरसिंह, तिनाउ नदीको किनार, लुकेको स्वर्ग गुल्मी, अन्र्टाकटिकामा नेपाली माटो जस्ता वृत्तचित्रको समेत छायाँकन तथा निर्देशन गर्न भ्याएका छन् । जीवराज आश्रितको जीवनकथामा आधारित जिउँदा जीवराज वृत्तचित्रको छायाँकन, निर्देशन र सम्पादन उनैले गरेका हुन् । शारीरिक रूपमा होचा कदका मनिष फिल्मी कर्मले सगरमाथा जस्तै अग्लिदै छन् र अग्लीरहेका छन् ।

मनिषको रुचीको क्षेत्र फराकिलो बन्दै गएको छ । उनले छायाँकनका साथै निर्देशन समेत गरेका छन् । कस्तो समर्पण, हाम्री चेली, दर्जनौं प्रचार सामग्री, म्यूजिक भिडियो, नेपालका प्रख्यात धार्मिक, ऐहिासिक एवम् पर्यटकीय क्षेत्रहरूको वृत्तचित्रहरू छायाँकन तथा निर्देशन गरिसकेका उनले राष्ट्रकवि माधव प्रसाद घिमिरे र संगीतकार अम्बर गुरुङको जीवन कथामा आधारित जीवनवृत्तको समेत छायाँकन गरिरहेका छन् । मनिषलाई फिल्मी दुनियाँसँगै वृत्तचित्रले पनि नयाँरूपमा परिचित गराएको छ ।

पहिलोपटक तत्कालीन नारायणहिटी राजदरवारमा फिल्म छायाँकन, निर्देशन गरी तहल्का पिटेका मनिषले आफैले लेखेको फिल्म थियो जिन्दगानी दर्पणछायाँ । खासगरी त्यो फिल्म नै उनको लागि फिल्मी क्षेत्रमा कोसेढुङ्गो सावित भयो । फिल्मले नाम र दाम कमायो । परिचयको दायरा पनि फराकिलो बनाउन उनलाई सहयोग गरेको थियो । मनिषले युवा पुस्ताका लागि अत्यधिक मनपर्ने फिल्म बनाएका थिए डिभोर्स । त्यसमापनि उनको लेखन, छायाँकन तथा निर्देशन रहेको छ । यस्तै लेखन तथा निर्देशन समेत रहेको छ उर्वशी फिल्ममा पनि मनीषको । फिल्म उनको सर्वाधिक रुचीको विषय रहेको उनले बताउँदै आएका छन् । फिल्म उनको दिव्य सपना हो । फिल्ममा उनले नयाँपन र नयाँ नयाँ कलाकार खोज्छन् । नयाँ कलाकारहरूको प्रवेशले कलाकार जन्माउनमा नयाँ भूमिका खेलेका छन् । नयाँ नयाँ छायाँकन स्थलहरू रोज्छन् । अरूभन्दा फरक देखिनु वा फरक विकल्प खोज्नु मनिषको विशेषता नै हो । उनले छायाँकन, निर्देशन र लेखन गरेका फिल्महरूले बजार तताएका छन् । हलसम्म दर्शकहरूलाई ल्याएका छन् । मनिष यतिले मात्र सन्तुष्ट छैनन् । उनमा फरक विषयवस्तु, फरक सोंच र शैलीले मस्तिष्कमा काउकुती लगाईरहन्छन् र त सबैका अघि फरक भएर उभिएका छन् । फरकपना नै उनको नौलो परिचय हो ।

कवि दलबहादुर गुरुङको बहुचर्चित रेक्सा कवितालाई नेपालमै पहिलोपटक, पटकथा तयार पारेर छायाँकन तथा निर्देशन गरी मनिषले आफूलाई फरक ब्यक्तित्वका रूपमा दर्ज गराएका छन् । यसैगरी उनले टेली श्रृङ्खला क्रिस कान्छाको छायाँकन तथा निर्देशन गरी सबैको वाही ! वाही ! बटुलेका थिए कुनैबेला । पछिल्लो समयमा उनले देखियो नि ! साप्ताहिक टेलीश्रृङ्खला तयार गरिरहेका छन् बुटवलमा बसेर । फोटो कलाकारिताबाट बामे सरेका मनिषमा सिर्जनशीलता छ, केही गर्ने अठोट छ, चाहना छ र त उनी अघि बढिरहेका छन् निरन्तर । यसैका परिणाम हुन् यी सबै । यतिबेला उनी लुम्बिनी फोटोग्राफर संघ रूपन्देहीका निर्वतमान अध्यक्ष हुन् । आफ्ना साथीहरूलाई फोटोग्राफीका माध्यमबाट गरिखाने बनाउने कार्यमा तल्लीन छन् । सोही संघका तर्फबाट सामाजिक सेवामा सक्रिय छन् । उनी मनकारी समेत छन् । सबैसँग हातेमालो गरी अघि बढ्दै आएका छन् । मुसुक्क हाँस्छन् । थोरै बोल्छन् । आफ्नो प्रतिभा र पहिचान बोलेर हैन, फोटो र भिडियोकलामा देखाउँछन् ।

उमेरले काम र कामले उमेरसँग कुनै क्षेत्रमा तादम्यता राख्ला तर मनिषको जीवनमा यो कुरा गौड बनेर आयो । फिल्म क्षेत्रमा लागेर सोंचे जस्तो दाम कमाउन नसके पनि नाम भने मनग्य कमाए । उनका साथीहरू देश परदेशमा रहेर प्रशस्तै पैसा कमाएपनि नामको दृष्टिकोणले शून्य प्रायः छन् उनको दाँजोमा । पुष्कर र पदमकुमारी आफ्ना जेठा सुपुत्र मनिषको प्रख्यातीले मख्ख र दङ्ग छन् । उनीहरू भन्छन् –सबै कुरा पैसामात्र होइन । समय आएपछि पैसाले पनि पिछा गर्ला नि ! बाबा पुष्करले भन्दैथिए । रूपन्देही तिलोत्तमा नगरपालिकाको शंकरनगरमा बस्दै आएका मनिषले हिजोआज फिल्मी क्षेत्रलाई जीवन्त बनाउँदै लगेका छन् ।

विभिन्न खालका पुरस्कार, सम्मानबाट पुरस्कृत तथा सम्मानित मनिष यसबाट अघि बढ्ने प्रेरणा मिल्ने गरेको बताउँछन् । जीवनभर फिल्मी क्षेत्रमा समर्पित हुने संकल्प बोकेका मनिष सबैका लागि फरक र प्रेरक ब्यक्तित्व हुन् । उनीबाट सिक्नुपर्ने कुरा धेरै र त्याग्नुपर्ने कुरा अति नै थोरै होलान् । केन्द्रीय राजधानीभन्दा बाहिर बुटवलमा बसेर चर्चा र ख्याति कमाएका उनले जीवनमा फिल्मबाट संसार बदल्न सकिने संकल्प बोकेका छन् ।