खोज

बुटवल, २३ असोज ।

प्रत्येक वर्ष अक्टोबर १० विश्व मानसिक स्वास्थ्य दिवस । विश्वभर यो दिवसको अवसरमा विविध कार्यक्रम गरी मनाईन्छ । विश्वभर नै प्रत्येक ४ मा एक जनालाई कुनै न कुनैमा मानसिक समस्या देखिने तथ्यांकले बताउँछ । अझ भन्नुपर्दा कडा खालको मानसिक समस्या केवल १ प्रतिशतमा देखिने भएपनि हाम्रो जस्तो मुलुकमा यसबारे धेरै भ्रम रहेको छ ।

वरिष्ठ मनोरोग विशेषज्ञ डा. मनोज ढुगानाका अनुसार मन आत्तिने, चिन्ता, डर जस्ता एन्जाइटीका लक्षण भएका २८ प्रतिशत र डिप्रेसनका २८ प्रतिशत बिरामी भेटिने गरका छन् । ‘कोभिडपछिको विश्वब्यापी आर्थिक मन्दीकै कारण एन्जाइटी र डिप्रेसनका बिरामी २५÷३० प्रतिशत रुपमा बढेको तथ्यांकमा देखिन्छ’— उनले भने । मानसिक स्वास्थ्यको बारेमा जनचेतना अभाव र भेदभावका कारण दीर्घरोगीहरुमा बढी रुपमा मानसिक रोग देखिने गरेको उनले बताए । नियमित औषधि खानुपर्छ भन्ने भ्रम समेत रहेको उनले बताए ।

‘यसलाई न्युनीकरण गर्न सकिन्छ’— उनले भने । समाजमा देखिने बढ्दो आत्महत्याका घटनाहरुको कारणका रुपमा उनिहरु तनाव ब्यवस्थापन गर्न नसक्दा हुने उनको दाबी छ । हाम्रो जस्तो देशमा २० देखि ४० वर्ष उमेर समूह जो उर्जाशील समय मानिन्छ यो उमेरमा एन्जाइटी धेरैमा देखिनु अर्को दुर्भाग्यको रुपमा रहेको उनी बताउँछन् ।

यसैबिच विश्व मानसिक स्वास्थ्य दिवस २०२३ को अवसरमा रुपन्देहीमा सचेतनामूलक साइकल र्याली गरिएको छ । ‘मानसिक स्वास्थ्य सबैको नैसर्गिक अधिकार, कलंक र भेदभावको अन्त्यको लागि साईकल यात्रा’ नारासहित अक्टोबर १० विश्व मानसिक स्वास्थ्य दिवसमा मंगलबार बुटवलमा कार्यक्रम गरिएको हो । नेपाल मनोचिकित्सक संघ लुम्बिनी प्रदेशको आयोजना, क्युस्ट फार्मास्युटिकल्सको सहयोग तथा रोटरी क्लब अफ लुम्बिनी स्टार्स, रोट्रयाक्ट क्लब अफ लुम्बिनी स्टार्सको सहआयोजनामा बुटवल योगीकुटीबाट शुरु भएको यात्रामा सहभागीहरुले मानसिक स्वास्थ्य सबैको नैसर्गिक अधिकार, विभेद होईन सदभाव फैलाऔ, मानसिक स्वास्थ्य बिना शारीरिक स्वास्थ्य संभव छैन, संवाद र संदभाव आजको आवश्यकता, समयमै उपचार गरे मानसिक रोग निको हुन्छ, मानसिक रोगको कलंक र भेदभाव को अन्त्य गरौ, आवश्यक सहयोग माग्न आफ्टेरो मान्नु हुँदैन, कार्यस्थलमा स्वास्थ्य र सुरक्षा अपनाउँदा जीवन बचाउन सकिन्छ, कुल,भुत–प्रेत र पूर्व जन्मको पाप होईन मानसिक समस्या, सबैका लागि मानसिक स्वास्थ्य बढी लगानी, सहज पहुँच, मानसिक स्वास्थ्य सबैका लागि बिश्वव्यापी प्राथमिकता प्लेकार्डसहित सचेतना जगाउँदै भैरहवा पुगेर पुनः बुटवल फर्केर यात्रा समापन गरिएको थियो ।

समापन कार्यक्रममा रोटरी क्लब अफ लुम्बिनी स्टार्सका सचिव तथा कार्यक्रमको संयोजक विमल ढकालले बताए । बुटवल योगीकुटीबाट शुरु हुने यात्रा मणिग्राम, भैरहवा हुँदै पुनः बुटवल फर्केर यात्रा समापन कार्यक्रममा नेपाल मनोचिकित्सक संघ लुम्बिनी शाखाका संयोजक डा असिम रेग्मीले स्वस्थ्य र अधिकारको विषयमा सबैले ज्ञान राख्नुपर्ने बताए । शारीरिक र मानसिक रुपमा स्वस्थ भएमात्र ब्यक्तिबाट समाजर देशलाई सकारात्मक उर्जा प्राप्त हुने उनले बताए ।

कार्यक्रममा रोटरी क्लब अफ लुम्बिनी स्टार्सका सचिव तथा कार्यक्रमको संयोजक विमल ढकाल, रोटरी क्लब अफ लुम्बिनी स्टारका संस्थापक यादव प्रसाद भण्डारी, रोटरी ईन्टरनेशनल ३२९२ डिआईआर ईलेक्ट विक्रम क्षेत्री, रोटर्याक्ट क्लब अफ लुम्बिनी स्टारका अध्यक्ष जया भण्डारी, अभिषेक भारीले सचेतना र साईक्लिङलाई जोडेर गरिएको कार्यक्रमको प्रभाव सकारात्मक हुने बताए । कार्यक्रममा वरिष्ठ मनोरोग विशेषज्ञ डा. मनोज ढुगानाले बुटवल युनाईटेड साईक्लिङ क्लबका अध्यक्ष उत्तम श्रेष्ठलाई साईक्लिङ कोष स्थापनाको लागि ५ हजार ५ सय रुपैयाँ सहयोग गरेका छन् ।