खोज

बुटवल, १२ भदौ । दातमुख सुरक्षा निक्कै संवेदशिल विषय हो । मुख सम्वन्धी रोगहरु विशेषगरी दाँत किराले खाने, गिजा सम्वन्धी रोग, मुखको क्यान्सर जनस्वास्थ्य समस्यालाई समयमा नै रोकथाम गर्ने उद्येश्यका साथ रुपन्देहीमा महाअभियान थालिएको छ । आधुनिक समाज डेण्टल केयर प्रा.लिको प्राविधिक सहयोगमा रोटरी क्लब अफ लुम्बिनी स्टार्सले लुम्बिनी प्रदेशका सरकारी स्कूलहरुमा दन्त शिवीर सञ्चालन गरि १ लाख विद्यार्थीहरुसम्म पुगेर स्वास्थ्य, दाँत तथा मुख परिक्षण गर्ने भएको हो ।

रोटरी ईन्टरनेश्नल ३२९२ का डिष्ट्रिक गर्भनर राजेन्द्र प्रसाद ध्वजूले सोमबार श्री सिद्धेश्वर लालकुमारी माध्यामिक विद्यालयमा कार्यक्रमको सुभारम्भ गर्दै बालबालिकाको मुखदात स्वस्थ्यको विषयमा रोटरीको महाअभियान महत्वपूर्ण भएको बताए । ‘समाजमा सकारात्मक सन्देश प्रवाह गर्ने विश्वास लिएको छु ।’—उनले भने । अभिभावकहरुले बच्चाहरुको स्वास्थ्यमा ध्यान कम दिने गरेको अझ दाँतमुखको उपचारमा हेलच्यक्राई गर्ने गरेको भन्दै उनले सचेतना अभियानका रुपमा कार्यक्रम अघि बढाईएको बताए ।

कार्यक्रममा समाज डेन्टलका अध्यक्ष अमृत भुसालको दन्त स्वस्थ्य सेवा केवल ब्यवसायमात्र नभई सामाजिक उत्तरदायित्वमा पर्ने बताए । विगत लामोसमयदेखी विकट क्षेत्रमा पुगेर निशुल्क दन्तमुख सेवा शिविर चलाएको उनले बताए । बालबालिकाहरुलाई दिईने शिक्षा सबैभन्दा प्रभावकारी हुने भएकाले पनि अहिले नया अभियान शुरु गरेको उनले बताए । ‘यसको रोकथाम उत्तम बिकल्प हो ।’—उनले भने ।

कार्यक्रममा रोटरी क्लब अफ सेन्टरलका अध्यक्ष गणेश प्रसाद अधिकारीले विद्यालयस्तरमा सिकेका ज्ञान र अनुशासन ब्यहारमा उर्तान सके समाज परिर्वतनमा मद्यत मिल्ने बताए । रोटरी क्लब अफ लुम्बिनी स्टार्सका संस्थापक अध्यक्ष यादव प्रसाद भण्डारीले सामाजिक कार्यमा अग्रसर रहेका संघसंस्थाहरु समुदायको आवश्यकतालाई सम्बोधन हुने गरि कार्यक्रम चलाउनुपर्ने बताए ।

नेपाल सरकार, स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालय स्वास्थ्य सेवा विभागले राष्ट्रिय मुख स्वास्थ्य नीति तयार गरेको छ । नेपाल पाथफाईण्डर सर्भे सन् २००४ बाट ५–६ वर्ष उमेर समूहका करिव ५८ प्रतिशत वच्चाहरु दाँत कीराले खाने रोगवाट उच्च प्रभावित रहेको देखाएको छ । यसलाई नेपालमा वच्चाहरुको मूख्य रोगको रुपमा पनि औंल्याएको छ । गुणस्तरीय उपचारविना दाँत विग्रने र झर्ने समस्याले पनि जीवनयापनमा महत्वपूर्ण प्रभाव पारेको पाईन्छ । उक्त विश्लेषणले गरीव र सीमान्तीकृत समुदायका सवै उमेर समूह यसवाट वढी प्रभावित भएको देखाएको छ ।
कार्यक्रममा रोटरी क्लब अफ लुम्बिनी स्टार्स वर्ष २०२३/२४ का अध्यक्ष ध्रुव कोइराला, सचिव विमल ढकाल, रोट्याक्ट क्लब अफ लुम्बिनी स्टार्सका अध्यक्ष जया भण्डारी, सिद्धेश्वर लालकुमारी माध्यामिक विद्यालयका सहप्राचार्य दिपक पौडेलले कार्यक्रमलाई प्रभावकारी बनाउने गरि संचालन गर्न सुझाव दिए ।

हाल नेपालमा १२ वटा डेण्टल कलेजहरु संचालनमा रहेका छन् । वार्षिक करिव ३ सय स्नातक दन्त चिकित्सकहरु देश र विदेशवाट उत्पादन भैरहेका छन् । पाँच वटा उच्च शिक्षा अध्ययन संस्थानहरुवाट करिव ३० जनाले दन्त चिकित्साका विभिन्न क्षेत्रहरुमा स्नातकोत्तर शिक्षा हासिल गर्दछन् । सो वाहेक प्राविधिक शिक्षा तथा व्यवसायिक तालिम केन्द्रवाट संचालित ४ वटा संस्थाहरुवाट दन्त सहायकहरु तयार हुन्छन् । सन् २०१६ सम्ममा देश भित्रकै सवै डेण्टल कलेजहरुवाट उत्पादित जनशक्ति सख्या प्रति वर्ष करिव ६ सय ५० पुग्ने देखिन्छ । दन्त चिकित्सा सम्वन्धि जनशक्ति वढ्दै गएपनि देश भित्रको वितरण असन्तुलित छ । काठमाण्डौमा दन्तरोग विशेषज्ञ र जनसंख्याको अनुपात १ः९,००० छ भने राजधानी बाहिर १ः५६,००० छ ।