खोज

नेपालमा गुरुयोजना अनुसार सुरु भएका काम निर्धारित मितिमै सम्पन्न भएको बिरलै होलान् । त्यसमध्येको लुम्बिनी गुरुयोजना पनि एक हो । सन. १९७८ मा सुरु भएको लुम्बिनी गुरुयोजना ४५ बर्ष हुँदापनि अझै पूरा भएको छैन । लुम्बिनीको नियती देशका अरू विकास आयोजनाले पनि भोगिरहेका छन । पछिल्लो प्रसंग हो– बुटवलको लुम्बिनी प्रादेशिक अस्पताल गुरुयोजनाको । यद्यपि गुरुयोजना अनुसार अस्पतालको निर्माणको काम सुरु भएकै छैन । त्यसकारण यसलाई बीचमै लंगडो बनाउने काम सुरु भैसकेको छ । गुरुयोजना अनुसार अस्पताल निर्माण गर्ने प्रयोजनले खोलिएको टेण्डरमै करोडौंको कमिसनको विवादले गुरुयोजना अनुसारको काम नै सुरु हुन सकेन ।

कतै गुरुयोजना सुरु भएरपनि निर्धारित मितिमा काम सम्पन्न भएको छैन भने कतै गुरुयोजना सुरु गर्नै सकस परेको छ । त्यसमा अनेकन विवाद, कमिसन र नानाभाँती बिसंगतिको श्रृंखला देखिने गरेको छ । लुम्बिनी प्रादेशिक अस्पताल लुम्बिनी प्रदेशकै गौरवको आयोजना हो । यो अस्पतालसंग हजारौं प्रदेशबासीको जीवन र भविष्य जोडिएको छ । तर, यसलाई लथालिग बनाउने काम भैरहेको छ । गुरुयोजना बनेर हस्तान्तरण भएको पनि चार बर्ष पूरा भएको छ । बि.सं. २०७६ साल चैत ४ गते तत्कालिन प्रदेश योजना आयोगका उपाध्यक्ष डा. ईश्वर गौतम नेतृत्वको सरकारले सरकारलाई गुरुयोजना ‘कागज बनाएर’ बुझाएको थियो । तर गुरुयोजना बुझाएको चार बर्ष पूरा हुँदा पनि काम समेत अघि नबढ्नु गंभीर चिन्ताको कुरा हो । १४ अर्बको लागतमा बन्ने भनिएको गुरुयोजनाको अहिलेसम्म एक पैसाको काम भएको छैन । सुरुमै कमिसनको लोभमा प्रादेशिक अस्पताललाई ध्वस्त बनाउने काम भएको छ । स्वास्थ्य जस्तो सम्बेदनशील क्षेत्रमा पनि कमिसनको प्रवृत्ति यसैगरी देखिने हो भने नेपालको विकास कसरी होला ? कहिले सुरु होला लुम्बिनी प्रादेशिक अस्पतालको गुरुयोजना अनुसारको काम ? यो प्रश्नको जवाफ अव प्रदेश सरकारले दिनुपर्छ । तसर्थ प्रदेश सरकारले गुरुयोजब्ना अनुसार अस्पतालको विकास गर्ने हो भने ढिलो नगरि गुरुयोजना अघि बढाउनेतर्फ तत्काल पहल गरोस् ।

लुम्बिनी प्रादेशिक अस्पताल गुरुयोजना अनुसार निर्माण हुने हो भने आगामी एक सय बर्षसम्मको विरामीको भार क्षमता थेग्न सक्छ । अस्पतालको संरचनाका लागि १४ अर्ब रूपैयाँ खर्च हुने अनुमान छ । त्यसैगरी मुख्य भवन १० तला बनाउने, अस्पतालको छतमा हेलिप्याड समेत बनाउने गरी १२ सय शैयाको अस्पताल बनाउने परिकल्पना गरिएको हो । तर, बिडम्वना यत्रो दूरगामी महत्व बोकेको यो अस्पताललाई ध्वस्त बनाउने काम भएको छ । प्रदेश पूर्वाधार विकास प्राधिकरणका तत्कालीन प्रमुख र अहिलेका प्रमुख समेत अस्पतालको टेण्डर विवादमा मुछिएका छन । करोडौं कमिसनको चक्करमा हजारौं विरामीको स्वास्थ्यमाथि खेलवाड गर्ने काम भएको छ । यो मानवताबिरुद्धको अपराध हो । यस्ता कुकृत्यमा मुछिएकालाई उन्मुक्ति दिइएको छ । यद्यपि काम सुरु नहुँदै कमिसनको चक्कर सार्वजनिक भएकोले अस्पताल निर्माणका लागि बिनियोजित रकम दुरूपयोग हुन पाएन । यो भने राम्रो पक्ष हो । गुरुयोजना अघि बढेको भए अहिलेसम्म अस्पतालको धेरै काम सम्पन्न हुनुपर्ने हो । भवनका केही संरचना निर्माण भैसक्नुपर्ने हो तर अहिलेसम्म पनि जग हाल्ने काम पनि भएको छैन । लुम्बिनी प्रदेश योजना आयोगले गुरुयोजना लुम्बिनी प्रदेश सरकारलाई बुझाएपनि त्यो गुरुयोजनाको फाईल अहिले कहाँ छ ? भन्ने विषयमा समेत प्रदेश सरकार अनभिज्ञ हुनु बिडम्वना बाहेक के हुनसक्छ ।