खोज

रुपन्देही  ।

हिन्दू धर्मावलम्बीहरूको आस्थाको केन्द्रका रूपमा चिनिने पर्रोहा बोलबमधाम पशुपतिनाथ पछिको पवित्र शिवक्षेत्रका रूपमा स्थापित हुँदै गएको छ। ऐतिहासिक, धार्मिक, साँस्कृतिक र पुरातात्विक महत्व बोकेको यो स्थल लुम्बिनी प्रदेशको रुपन्देही जिल्लास्थित सैनामैना नगरपालिका–१, पर्रोहा गाउँमा अवस्थित छ।

स्वयंउत्पत्ति शिवज्योतिर्लिङ्ग रहेको यस धामलाई पश्चिमको पशुपतिनाथ भनेर समेत चिनिन्छ। धार्मिक मान्यतानुसार, पहेंलो वा गेरुवा वस्त्रमा काँवर बोकेर खालीखुट्टा पैदल यात्रा गरी पवित्र गंगाजल शिवलिङ्गमा अर्पण गर्दा पुण्य प्राप्त हुने विश्वास छ।

धार्मिक यात्रुहरूको भीड
विसं २०५० देखि जलार्पण कार्यक्रम सुरु गरिएको यो स्थल विशेषगरी साउन महिनामा नेपाल–भारतका विभिन्न पवित्र नदीहरूबाट जल ल्याई शिवलिङ्गमा अर्पण गर्न लाखौं भक्तजनहरू आउने गर्छन्। नागपञ्चमी, महाशिवरात्रि र तीजमा पनि विशेष पूजाआजा र कार्यक्रमहरू आयोजना गरिन्छ।

 धार्मिक संरचना र विशेषता
धाममा रहेको प्रमुख मन्दिरमा स्वयंभू शिवज्योतिर्लिङ्ग स्थापना गरिएको छ। मन्दिर परिसरमा १०८ शिवलिङ्ग, गणेश मन्दिर, पार्वती मन्दिर, हनुमान मन्दिर र हवन कुण्ड रहेका छन्। करिब ७ करोडको लागतमा निर्माण भएको यो मन्दिर परिसर भजन, पूजाआजा, ध्यान र आराधनाका लागि उपयुक्त खुला स्थान भएको छ।

सांस्कृतिक र सामाजिक योगदान
धाममा आयोजना हुने भजन–कीर्तन, नृत्य र सांस्कृतिक कार्यक्रमहरूले स्थानीय संस्कृति प्रवर्द्धनमा टेवा पुर्‍याइरहेका छन्। स्थानीय युवा स्वयंसेवकहरूले मेलाको व्यवस्थापन, सफाइ र भक्तजनहरूको सेवा गर्दै सामाजिक एकता र सहकार्यको उदाहरण प्रस्तुत गरेका छन्।

आर्थिक र पर्यटन सम्भावना
धार्मिक पर्यटनको केन्द्र बन्दै गएको पर्रोहा बोलबमधामले स्थानीय होटल, पसल र यातायात व्यवसायमा आम्दानी बढाउँदै रोजगारी सिर्जना गरेको छ। लुम्बिनी भ्रमणमा आउने पर्यटकहरूका लागि अर्को आकर्षक गन्तव्यस्थलका रूपमा विकास गर्न सकिने सम्भावना देखिएको छ।

चुनौती र सम्भावना
सडक सुधार, शौचालय, पार्किङ, खानेपानीजस्ता पूर्वाधार अझै अभावमा छन्। भीड व्यवस्थापन र प्रवर्द्धनमा थप ध्यान दिनुपर्ने आवश्यकता देखिन्छ। डिजिटल प्रविधिको प्रयोग गर्दै अनलाइन दर्शन, दान र जानकारी उपलब्ध गराउने व्यवस्था मिलाउने योजना समेत अगाडि सारिएको छ।

निष्कर्ष
पर्रोहा बोलबमधामले धार्मिक आस्था मात्र होइन, सामाजिक, सांस्कृतिक र आर्थिक समृद्धिमा समेत योगदान दिइरहेको छ। यदि सरकारी, स्थानीय र सामाजिक तहबीच सहकार्य भयो भने यो धाम लुम्बिनी प्रदेशको एक प्रमुख धार्मिक पर्यटकीय गन्तव्य बन्ने पूर्ण सम्भावना बोकेको छ।