खोज

नेपालगन्ज, १६ कात्तिक ।

बाँकेका किसानले यस वर्ष मम्फलीको मूल्य अपेक्षाकृत राम्रो पाएको बताउँदै उत्साह प्रकट गरेका छन् । स्थानीय किसानका अनुसार अहिले बजारमा सुकेको मम्फली प्रति क्विन्टल १५ हजार रुपैयाँमै सहजै बिक्री भइरहेको छ ।

त्यसै गरी काँचो, नसुकेको मम्फली पनि खेतमै गएर व्यापारीहरूले प्रति क्विन्टल १० हजार रुपैयाँमा किन्ने गरेको किसानहरू बताउँछन् । नेपालगन्ज उपमहानगरपालिका–२१ पुरैनाका किसान रज्जवअलि बागवानका अनुसार यस वर्ष मूल्यका हिसाबले किसानहरू सन्तुष्ट छन् ।

बागवान भन्छन् — “दिनभर मम्फली खनेर टिप्छौँ, साँझ बजारका व्यापारीहरू खेतमै आएर काँचो मम्फली लिएर जान्छन् । हामीलाई बजार लैजाने झन्झट छैन, सुकाउन पनि धेरै हतार छैन ।”

उनका अनुसार मम्फली खेती श्रम र लागत दुवै हिसाबले सहज मानिन्छ । “धेरै मेहनत छैन, यसमा मलखाद, सिँचाइ, धेरै खर्च चाहिँदैन । झार मार्ने औषधि छर्नेबाहेक अरू खासै काम हुँदैन,” उनको भनाइ छ ।

बागवानले करिब ८ कट्ठा जमिनमा गहुँ र मम्फली दुवै खेती गर्छन् । यस वर्ष सुकेको ५ क्विन्टल जति मम्फली उत्पादन भएको र सबै खर्च कटाएर करिब ५० हजार रुपैयाँ जति नाफा हुने विश्वास आफूहरूको रहेको उनले बताए । “मम्फली उठाएर त्यही खेतमा फेरि गहुँ छर्ने तयारी भइसकेको छ,” उनले थपे ।

यता, नेपालगन्ज–२१ बिर्ताका हस्मा खानले भने यस वर्ष उत्पादन केही घटेको बताए । उनका अनुसार दाना लाग्ने महत्त्वपूर्ण समयमा पानी नपरेका कारण उत्पादनमा कमी आएको हो । “गत वर्ष ७ क्विन्टलभन्दा बढी फलेको थियो ।

यस वर्ष करिब साढे छ देखि साढे सात क्विन्टल मात्र भयो,” खान भन्छन् । उनले दुई भाइ मिलेर करिब १५ बिघा क्षेत्रफलमा १० वर्षदेखि निरन्तर मम्फली खेती गर्दै आएका छन् ।

उत्पादन घट्नुमा बनमारा झार पनि ठुलो चुनौती बन्दै गएको उनले बताए । “विषादीले पनि मर्दैन, प्रत्येक वर्ष काटेर जलाउँछौँ, फेरि उम्रिन्छ । यही झारपातले उत्पादनमा पर्न थालेको असर वर्षौँदेखि बुझ्दै आएका छौँ,” खानको अनुभव छ ।

मम्फलीको मूल्य धेरै वर्षदेखि स्थिर नभएको, कहिले सुकेको मम्फली नै १२ हजारमै झर्ने, कहिले काँचो नै १२ हजार पुग्ने क्रम चलिरहने उनले सुनाए । “तर यो वर्ष १५ हजार पुगेको सुनिँदा फाइदा होलाजस्तो लागेको छ,” खानको भनाइ छ ।

स्थानीय कृषि समूहहरूले पनि यो वर्ष मम्फलीको मूल्य राम्रो भएको र किसानको लगानी तथा मेहनतलाई केही राहत मिलेको बताइरहेका छन् । यद्यपि उत्पादन बढाउन चाहिने प्राविधिक सहजीकरण, खेती हुने क्षेत्रको माटोमै हुने समस्या, विशेष गरी बनमारा नियन्त्रण र बजार टिकाउ मूल्य निर्धारणको विषय भने किसानहरूको साझा चिन्ता बनेको छ ।

यस वर्षकै मूल्यलाई आधार मान्ने हो भने बाँकेका धेरै किसानलाई मम्फली फाइदाजनक  बालीको रूपमा अझै आकर्षित गरिरहेको स्थानीयहरूले बताएका छन् ।