खोज

विगत चार दिनदेखि ‘मोन्था’ चक्रवातको प्रभावका कारण निरन्तर वर्षा हुँदा धानबालीमा ठुलो क्षति भएको छ ।

किसानले काटेर राखेको धान भित्राउन नपाउँदै पानीले भिजाएर ठुलो क्षति पुगेको छ । मानो रोपेर मुरी उब्जाउने बेला आएको झरी पानीले यो वर्ष धान बालीसहितको खेतीमा ठुलो क्षति पुगेको छ ।

किसानले ठुलो मेहनत गरेर रोपेको धान भित्राउने तयारी गरिरहँदा भएको विपत्तिले किसानमाथि ठुलो चिन्ता थपिएको छ । तीन चार दिन लगातार पानी पर्दा धान भिजेर खेतमै उम्रिने अवस्था आएको छ । हजारौँ बिगाहा खेतमा रोपिएको धान सखाप हुने अवस्था आएको छ ।

धान मात्रै होइन, तोरी, आलु सहितको बालीमा ठुलो क्षति पुगेको छ । पानीसँगै आएको हावाहुरीका कारण अधिकांश खेतको धान ढालेको छ भने तोरी र अन्य खेती तथा तरकारी खेतीमा पनि ठुलो नोक्सानी पु–याएको छ । धान, तोरी तथा तरकारी बालीमा भएको ठुलो क्षतिको विवरण भने अझै आइसकेको छैन ।

पानीले धान, तोरी र तरकारी खेतीमा क्षति पु¥याउनुका साथै बाली स्याहार्नै नपर्ने अवस्था उत्पन्न भएको छ । कृषि मन्त्रालयको प्रारम्भिक तथ्याङ्क अनुसार धान बालीमा पश्चिम क्षेत्रमा मात्रै करिब ४० करोडको क्षति भएको छ ।

यो क्षतिको विवरण अझै बढ्ने निश्चित जस्तै छ । सम्बन्धित निकायले धान बालीमा भएको विवरण सङ्कलनको काम गरिरहेका छन् ।
त्यसै त भारतबाट बर्सेनि ४० अर्बको चामल आयात खेप्नुपरिरहेको वर्तमान अवस्थामा धान बालीमा नोक्सानीपछि आयातको मात्रा अझै बढ्ने निश्चित भएको छ ।

नेपालको पैसा भारत जाने क्रम अझै बढ्ने भएको छ । धानसँगै गहुँ, तोरी र आलु तथा दलहन खेतीमा समेत यो वर्ष उत्पादनमा गिरावट आउने भएको छ । समयमै हिउँदे खेती लगाउन नपाएपछि उत्पादनमा भारी कमी आउने चिन्ता किसानमाथि थपिएको छ ।

पाक्नै लागेको धान पानीका कारण किसानले काट्नै नपाउँदा धान खेतमै उम्रिने अवस्था आउनु किसानको लागि ठुलो समस्याको कुरा हो । मानो रोपेर मुरी उब्जाउने किसानको सपना यो वर्ष पनि अधुरै रहने अवस्था आएको छ ।

नेपालको कूल गार्हस्थ्य उत्पादनमा धानको योगदान २० प्रतिशत छ । यो वर्ष धान उत्पादनमा भारी गिरावट आउने भएपछि यसले राष्ट्रिय आम्दानीमा समेत धक्का पुग्ने छ । अव देशै भरी भएको धान बालीको क्षतिको विवरण सार्वजनिक गरेर सरकारले पीडित किसानलाई यथेष्ट राहत दिनु जरुरी छ ।

त्यसै त किसान गत वर्षकै धान बालीमा भएको क्षतिले मर्कामा परेका छन् । त्यसमाथि यो बर्षपनि धान बालीमा क्षति हुने अवस्था छ । लागत अनुसारको उत्पादन हुन नसक्नु किसानको लागि विडम्बना हो । त्यसमाथि अनेकखाले प्राकृतिक प्रकोपले किसानलाई समस्यामा धकेलिरहेको छ ।

धान बालीमा भएको क्षतिले त्यसपछिको अन्नबालीमा पनि असर पुग्ने निश्चित छ । धानपछि हुने तोरी, मसुरो, आलु लगायतका बालीमा मोन्था चक्र वाताले असर पु¥याउने अवस्था देखिएको छ । अव सरकारले क्षतिको विवरण सङ्कलन गरेर किसानलाई राहत दिनु जरुरी छ ।

वर्षा सकिएपछि दुःख बिर्सिने र अर्को वर्षको जोखिम सहन गर्न तयार हुनुपर्ने वर्षदेखिको यो नियतिमा क्रमभंगता कहिले हुने हो ? यस विषयमा सम्बद्ध निकायले ध्यान दिनैपर्दछ । होइन भने वर्षौदेखि चल्दै आएको यो प्रक्रियाले मानव जीवनलाई नै सङ्कटमा पार्ने निश्चित छ ।

सरकारको यस विषयमा ध्यान पुग्नपर्दछ । सरकार किसानमैत्री छ भने किसानको समस्यामा एकाकार बन्ने प्रयास गरोस् । किसानको समस्यामाथि मलहम लगाउने काम होस् । यो वर्ष ठुलो क्षति भइसकेकोले अव थप क्षति हुन नदिनेतर्फको सचेतना आवश्यक छ ।

प्रभावित किसानले राहतको आशा राखेका छन् । सम्बन्धित निकायले क्षतिको विवरण सङ्कलन गरी किसानमाथि परेको पीडामा राहत दिने काम गरोस् ।