© २०२३
काठमाडौं ।
बेलायतका राजा चार्ल्सले यौन शोषणको आरोप लागेका आफ्ना भाइ, राजकुमार एन्ड्रयुको सबै शाही उपाधि र सुविधा खोस्ने निर्णय गरेका छन् । उनलाई विन्डसरस्थित आफ्नो विलासी निवास ‘रोयल लज’बाट हट्न आदेश दिइएको छ ।
पीडित भर्जिनिया गिफ्रेले आफू १७ वर्षको छँदा सन् २००१ मा राजकुमार एन्ड्रयुले यौन शोषण गरेको आरोप लगाएकी थिइन् । बकिङ्घम दरबारले बिहीबार विज्ञप्ति जारी गर्दै भनेको छ, “राजाले आज राजकुमार एन्ड्रयुको उपाधि र सम्मान हटाउने औपचारिक प्रक्रिया सुरु गरेका छन्।”
६५ वर्षीय एन्ड्रयु स्वर्गीय महारानी एलिजाबेथका दोस्रो छोरा हुन् । उनको नाम लामो समयदेखि अमेरिकी अपराधी जेफ्री एपस्टाइनसँग जोडिएको थियो, जसविरुद्ध नाबालिगहरूको यौन शोषण गरेको गम्भीर आरोप थियो ।
यस महिनाको सुरुमा एन्ड्रयुलाई योर्कको ड्युक उपाधि प्रयोग गर्नबाट पनि प्रतिबन्ध लगाइएको थियो । बकिङ्घम प्यालेसले शाही उपाधिहरू खोसिएपछि राजकुमार एन्ड्रयु अब “एन्ड्रयु माउन्टबेटन–विन्डसर” भनेर चिनिने बताएको छ । अहिलेसम्म उनी “प्रिन्स एन्ड्रयु, ड्युक अफ आर्क” भनेर चिनिन्थे ।
रोयल लज छाडेर निजी निवासमा बस्नुपर्नेछ
बकिङ्घम दरबारले राजकुमार एन्ड्रयुको सबै शाही उपाधि र सम्मान खोसिएको घोषणा गर्दै उनलाई लामो समयदेखिको निवास रोयल लज खाली गर्न आदेश दिएको छ । राजकुमार एन्ड्रयु २००३ देखि रोयल लजमा बसिरहेका छन् । विन्डसरको मैदानमा अवस्थित यो विशाल ३० कोठाको हवेली पहिले उनका आमा रानी एलिजाबेथ द्वितीयको निवास थियो ।
उनकी आमा सन् २००२ मा निधन भइसकेकी थिइन् । एन्ड्रयुको पूर्वपत्नी सारा फर्ग्युसन पनि उनीसँगै त्यहाँ बस्छिन्, तर १९९६ मा उनीहरूको सम्बन्धविच्छेद भएको थियो । फर्ग्युसनले पनि रोयल लजबाट हट्नुपर्नेछ ।
आरोप लगाउने भर्जिनिया गिफ्रेको मृत्यु
राजकुमार एन्ड्रयुलाई यौन शोषणको आरोप लगाउने भर्जिनिया गिफ्रेको गत अप्रिलमा मृत्यु भइसकेको छ । उनको मृत्यु आत्महत्या भएको अनुमान गरिएको छ । सन् २०११ मा ४१ वर्षीया भर्जिनियाले संयुक्त राज्य अमेरिकामा एक हाई-प्रोफाइल वेश्यावृत्ति सञ्जालको पर्दाफास गरी संसारलाई चकित पारेकी थिइन् ।
भर्जिनियाले आफूले भोगेको यौन शोषण र बेचबिखनको खुलासा गरेकी थिइन् । उनले आफू १५ वर्षको उमेरमा एपस्टाइनको सञ्जालमा फसेको बताएकी थिइन्, जसले प्रभावशाली व्यक्तिहरूसँग यौन सम्बन्ध राख्न बाध्य पारेको आरोप उनीमाथि थियो ।
त्यही अन्तर्वार्तामा भर्जिनियाले बेलायतका राजकुमार एन्ड्रयुसँग भएको भेटघाट पनि उल्लेख गरेकी थिइन् । भर्जिनिया धेरै वर्षसम्म अस्ट्रेलियामा बसिन् र यौन दुर्व्यवहार भोगेका महिलाका पक्षमा वकालत गरिन् ।
यही अक्टोबर २१ मा भर्जिनिया गिफ्रेको संस्मरण, “नो बडिज गर्ल”, प्रकाशन भयो, जसले विवादलाई पुनः चर्चामा ल्यायो । भर्जिनियाले आफ्नो मृत्यु हुनु अघि पुस्तक पूरा गरेकी थिइन् । यसमा उनले सामना गरेको शोषण र न्यायका लागि गरेको लडाइँको कथा सुनाएकी छिन् ।