© २०२३
बुटवल, १० कात्तिक ।
सरकारले हालै मात्र ज्येष्ठ नागरिकका लागि लागू गरेको हवाई भाडामा छुट योजनाले व्यवहारमा असन्तोष उत्पन्न गर्न थालेको छ । भैरहवामा ७६ वर्षीय अर्जुन ज्ञवालीले काठमाडौं जाने क्रममा बुद्ध एयरको छुट टिकट लिन अस्वीकार गरेपछि योजनाको प्रभावकारितामै प्रश्न उठेको छ ।
तिलोत्तमा–२, शंकरनगरका ज्ञवाली काठमाडौं जाने तयारीमा भैरहवा देवकोटा चोकस्थित बुद्धचोकको बुद्ध एयर काउन्टर पुगेका थिए । उनी त्यहाँ सरकारको घोषणा अनुसार ज्येष्ठ नागरिक छुट प्रयोग गर्न उत्साहित थिए । तर, काउन्टरमा पुगेपछि उनले पाएका प्रस्तावले उनी अचम्ममा परे ।
भैरहवा–काठमाडौं रुटको अधिकतम भाडा रु. ८ हजार ४६१ तोकिएको छ, जसमा भाडा रु. ४ हजार ७३०, इन्धन शुल्क रु. २ हजार ३१५, यात्रु सेवा शुल्क रु. ५०० र भ्याट रु. ९१५ समावेश छन् ।
ज्ञवालीलाई एयरलाइन्सका कर्मचारीले भने, “छुट भाडा केवल मूल भाडा (४,७३०) मा लागू हुन्छ र त्यो पनि ५० प्रतिशत मात्र हो ।” एयरलाइन्सका कर्मचारीले उनलाई एक उडानमा दुईजना जेष्ठ नागरिक सम्मका लागि मात्र छुट सुविधा लागू हुने जानकारी गराए । ज्ञवालीले भने–“यो जेष्ठ नागरिकलाई झुक्याउने खेलोम मात्रै रैछ, जेष्ठ नागरिकको सम्मान भन्दा पनि यो निर्णय जेष्ठ नागरिकका लागि अपमान गरे जस्तो भयो”–उनले भने ।

तर ज्येष्ठ नागरिक मध्ये ७० वर्ष भन्दा माथि उमेर समूहकालाई ५० प्रतिशत, ७५ वर्ष भन्दा माथिका जेष्ठ नागरिकलाई ७० प्रतिशत र ८० वर्ष भन्दा माथिका जेष्ठ नागरिकलाई सरकारले तोकेको छुट दर ८० प्रतिशत हो ।
“५० प्रतिशत मात्रै छुट दिएर पनि अन्तिम टिकट ५,२०० भन्दा महँगो पर्छ भने त्यसको के अर्थ ?” उनले असन्तुष्ट हुँदै भने, “छुटको नाममा पनि नर्मल टिकटभन्दा महँगो परेपछि यस्तो सुविधा किन लिनु ?”
उनको हिसाबले छुट टिकटको कुल मूल्य करिब रु. ६,००० को हाराहारीमा आउँथ्यो, जबकि नर्मल टिकट (बिना छुट) केही सस्तो थियो । यस्तो उल्टो गणित देखेपछि उनले छुट टिकट लिन मानेनन् ।
यसबारेमा बुद्ध एयरका भैरहवा स्टेशन प्रमुख दर्शन घिमिरेले ८० वर्षभन्दा माथिका जेष्ठ नागरिकलाई मात्र छुट टिकटले फाइदा हुने विश्लेषण सुनाए । “५० प्रतिशत छुटको टिकट भैरहवा–बुटवल खण्डमा नर्मल टिकट (५२००) भन्दा महङ्गो पर्न जान्छ, यो पहाडी क्षेत्रमा यात्रा गर्ने जेष्ठ नागरिकहरुलाई लक्षित गरी लागू गरिएको हो”–उनले भने, “ज्येष्ठ नागरिक छुट योजनाको फाइदा ८० वर्षभन्दा माथिका यात्रुका लागि बढी हुन्छ । ८० वर्षमुनिका लागि छुट रकम न्यून हुने भएकाले कतिपय अवस्थामा नर्मल टिकट नै सस्तो पर्न सक्छ ।”
नेपाल नागरिक उड्डयन प्राधिकरणले कात्तिक २ गतेदेखि ज्येष्ठ नागरिकका लागि हवाई भाडामा छुट सुविधा लागू गरेको हो । तर, कार्यान्वयनको ढाँचा स्पष्ट नभएकै कारण धेरैजसो एयरलाइन्समा छुट गणनाको तरिकामा एकरूपता छैन ।
६ वर्षअघि, २०७६ सालमा तत्कालीन पर्यटनमन्त्री योगेश भट्टराईले नै ज्येष्ठ नागरिकका लागि हवाई भाडामा छुट दिने घोषणा गरेका थिए । त्यसका लागि कार्यदल समेत गठन गरिएको थियो, तर त्यसबेला निर्णय कागजमै सीमित रह्यो ।
अब लागू भएको योजनामा पनि स्पष्टता नहुँदा अर्जुन ज्ञवालीजस्ता धेरै जेष्ठ नागरिक “सुविधा” भन्दा “सस्तो नर्मल टिकट” रोज्न बाध्य भएका छन् ।
“ज्येष्ठ नागरिकको सम्मानका नाममा सस्तो टिकटको घोषणा भयो,” ज्ञवाली भन्छन्, “तर व्यवहारमा त्यो सम्मान झन्झन् महँगो सावित भइरहेको छ ।”