खोज

‘तिम्रो आँखालाई माया गर’ भन्ने नाराका साथ विश्व दृष्टि दिवस आज नेपालमा पनि मनाईदै छ । मानव जीवनका लागि सबैभन्दा ठुलो संसार उसको आँखा हो । आँखा अर्थात् दृष्टि छ त संसार छ । यदि दृष्टि छैन भने संसार फिक्का र उजाड अनि अँध्यारो हुनेछ ।

त्यसैले भनिएको छ–आँखा मानव जीवनको सर्वाधिक महत्त्वपूर्ण अङ्ग हो । आँखा छ र त दृष्टि छ । आँखा नै नभएको भए दृष्टि सम्भव हुने थिएन । तसर्थ दृष्टि दिवसको नारा नै तिम्रो आँखालाई माया गर राखिएको छ । यो नाराले सिङ्गो संसार बोकेको छ । यो नाराभित्र विश्व अडिएको छ ।

किनभने आँखामै विश्व छ । मानव जीवनको संसार भनेकै दृष्टि नै हो । दृष्टि नै छैन भने सारा संसार अन्धकारमय हुन्छ । तसर्थ आँखाको सुरक्षा सबैभन्दा महत्त्वपुर्ण छ । दृष्टि गुमाउनेहरूलाई थाहा छ– दृष्टिको महत्त्व कति छ भन्ने ।

तसर्थ आँखाको सुरक्षा सर्वाधिक महत्त्वपूर्ण छ र यो चुनौतीको विषय पनि हो । खासगरि कामको दौरानमा हामी सबैले आफ्नो आँखाको सुरक्षा गर्नु सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण कर्तव्य हो । एक तथ्याङ्क अनुसार विश्वमा अहिले करिब ३ करोड ६० हजार मानिसहरू दृष्टिविहीन छन् भने २ अरब ४६ करोड हाराहारी मानिसहरू कम दृष्टि या गहिरो प्रकृतिको दृष्टिजन्य समस्याबाट प्रभावित छन् ।

स्मरण रहोस्, विश्वभरि नै कूल दृष्टिविहीन जनसङ्ख्याको ९० प्रतिशत बढी जनसङ्ख्या न्यून आयस्रोत भएका र आर्थिक रूपमा विपन्न परिवारमा बस्छन् । विश्वभरि दृष्टिविहीन जनसङ्ख्यामध्ये बालबालिकाको सङ्ख्या भने १ करोड ९० लाखको हाराहारीमा छ ।

दृष्टि अनि त्यसको स्वस्थ उपचार आजको विश्वका लागि ठुलै चुनौती भएको छ । यस्तै मुद्दाहरूका बारे जनजागरण फैलाउने, पैरवी गर्ने अनि नेत्र दान जस्ता गहन अनि पुण्य दानका बारेमा अभिप्रेरित गर्ने अभिप्रायले दृष्टि दिवस मनाउने गरिएको छ ।

दृष्टि दिवसकै अवसरमा नेपालमा विभिन्न कार्यक्रम आयोजना हुँदै छन् । ती कार्यक्रमको प्रभावकारितामा जोड दिनु जरुरी छ ।  नेपालमा धेरै पहिलेदेखि दृष्टिविहीनहरूको सुरक्षाको सवाल तथा उनीहरूको हकहितका लागि विभिन्न सङ्घ संस्थाहरूले काम गर्दै आएका छन् ।

यो ठुलो मानवीय सेवा पनि हो । यद्यपि स्वदेशी तथा विदेशी एनजिओ आईएनजीओहरूलाई हेर्ने दृष्टिकोण त्यति राम्रो छैन तर उनीहरूले केही यस्ता महत्त्वपूर्ण काम गरिरहेका छन्, जसको तारिफ नगरिरहन सकिदैन् ।

विदेशी संस्थाहरूले नेपालमा रहेका दृष्टिविहीनहरूको हक अधिकारका सवालमा धेरै काम गर्दै आएका छन् । दृष्टिविहीनहरूलाई सक्षम बनाउने, उनीहरूको जीविकोपार्जनमा सघाउ पु¥याउने, रोजगारीमा जोडन सहयोग तथा उनीहरूलाई आत्मनिर्भर वनाउन ठुलो लगानी हुँदै आएको छ ।

त्यो मानेमा विदेशी आईएनजीओहरू प्रति धन्यबाट दिनुपर्दछ । भात खानेले हात चाट्छ भनेजस्तै काम गर्नेले केही तलमाथि गर्छन्, त्यसलाई संवेदनशील विषयको अर्थमा अस्वाभाविक मान्न सकिदैन् ।

अव आगामी दिनहरूमा आँखाको सुरक्षातर्फ ध्यान दिनु जरुरी छ । जन्मिँदा सद्दे भएका आँखा पछि बिग्रेर अन्धो हुने अवस्था पनि आएको हाम्रै समाजमा प्रशस्त उदाहरण छन् । तसर्थ आँखा स्वास्थ्यमा ख्याल गर्नु अबको अपरिहार्यता हो ।

आँखा सुरक्षामा हाम्रो सुनौलो भविष्यको उज्यालो जोडिएको छ । अतः आँखा सुरक्षामा चनाखो भएर दृष्टि बलियो बनाऔँ । खुसीको कुरा के हो भने नेपाल आँखा उपचारमा दक्षिण एसियाकै नमुना देश हो । नेपालमै आँखाको प्रभावकारी उपचार व्यवस्था छ ।

तसर्थ दिवसकै अवसरमा आँखा सुरक्षामा ध्यान दिनु जरुरी छ । खासगरि सरकार, विभिन्न सामाजिक सङ्घ संस्था, समाज र परिवारले यो वर्षको नाराले लिएको सन्देश जस्तै आँखालाई माया गरौँ । आँखामै हाम्रो संसार छ ।