खोज

सुर्खेत,१३ भदौ । 

फिरन्ते जीवन बिताउँदै आएका राउटे समुदाय नयाँ मुखिया छान्ने तयारीमा छन् । गएको वैशाखमा राउटे समुदायका मुख्य मुखिया सूर्यनारायण शाहीको मृत्यु भएपछि उनीहरू नयाँ मुखिया छान्ने तयारीमा लागेका हुन् । नयाँ मुखिया छान्नको लागि उनीहरू छलफलमा जुटिसकेका छन् ।

उनीहरू दसैँसम्ममा नयाँ मुखिया छान्ने तयारीमा रहेको उक्त बस्तीमा कार्यरत जोडी शिक्षक दुर्गा खत्रीले जानकारी दिइन् । ‘मुखिया सूर्यनारायणको मृत्यु भएपछि यस समुदायमा नयाँ मुखिया छान्ने चर्चा सुरु भएको छ’ खत्रीले भनिन्, ‘दसैँमा नयाँ मुखिया छनौट गर्ने गरि छलफल गरिरहेका छन् ।’ उक्त छलफलमा राउटे समुदायका पुरुषसँगै महिलाको पनि सहभागिता रहेको उनले बताइन् ।

उनका अनुसार सूर्यनारायणको ठाउँमा उनका भाइ शेरबहादुर शाहीलाई बनाउने विषयमा छलफल भए पनि टुङ्गो लाग्न बाँकी छ । आउँदो दसैँमा छनौट टुङ्गिने तयारी भएको उनले जानकारी दिइन् ।

राउटे समुदायले दसैँलाई मुख्य चाड मान्ने भएका कारण सोही समयमा नयाँ मुखिया छनौट गर्ने उनले बताइन् । ‘तीजको रमझम सुरु भएता पनि यस बस्तीमा सुनसान छ, तीजको खासै थाह गर्दैनन्, दसैँलाई विशेष पर्वका रूपमा मान्ने गर्दछन्’ जोडी शिक्षक खबीले भनिन्, ‘साउने सङ्क्रान्ति र माघी पर्वलाई पनि महत्त्व दिने गर्दा रहेछन् ,मुखिया छनौट गर्ने नयाँ कार्य भएकोले पनि होला विशेष पर्वमै सुरुवात गर्न खोजेको ।’

सूर्य नारायणको मृत्यु भएपछि सुर्खेतकै लेकबेंसी नगरपालिका–१० झुप्रा खोलामा बसाई सरेका राउटे समुदाय हिजो (शनिबार) मात्र सोही वडाको नयाँ स्थानमा सरेका छन् । सुर्खेतको बराह ताल गाउँपालिका–८ सोतखोलामा बसोबास गरिरहेका बेला मुखिया शाहीको मृत्यु भएपछि लेकबेसी सरेका हुन् ।

कर्णालीका विभिन्न जिल्लामा बसाइँ सरिरहने राउटे समुदाय पछिल्लो समय  दैलेख र सुर्खेतका जङ्गलमा बस्दै आएका छन् । आफ्नै भाषा तथा संस्कृतिमा रहने राउटे समुदाय मुखियाको नियन्त्रणमा हुन्छन् । उनीहरू आफ्ना हरेक गतिविधिहरू मुखियाको आदेश अनुसार गर्ने गर्दछन् ।

मुखियाले आदेश दिने,समुदायलाई एकजुट बनाउने,समुदायमा देखिएका समस्या समाधानको पहल गर्ने, विवाद मिलाउने लगायतका काम गर्छन् ।
तीन जना मुखिया राख्ने प्रचलन रहेको राउटे समुदायमा मुख्य मुखिया सूर्यनारायण थिए ।

रास्कोटी शाही थरका उनलाई २१ वर्षअघि महामुखिया महिनबहादुर शाहीले मुखिया बनाएका थिए । आफूले एक्लै धान्न समस्या भएको भन्दै भान्जा नाता पर्ने उनलाई महिनबहादुरले मुखिया बनाएका थिए ।

२०८० कात्तिकमा महिनबहादुरको मृत्युपछि सूर्यनारायण मुख्य मुखियाको रूपमा अघि सरे । महिनबहादुर अघि उनका बुवा मानबहादुर शाही मुखिया थिए ।