खोज

काठमाडौं, २२ साउन ।

मंगल ग्रहमा जीवनको खोजी भइरहेको छ। एलियनबारे विभिन्न किसिमका दाबी पनि भइरहेका छन् । पृथ्वीभन्दा बाहिरको अन्तरिक्षमा पक्कै पनि जीवन छ वा जीवनको सम्भावना छ भन्ने पूर्ण रूपमा निश्चित मानिन्छ।

विश्वका धेरै अन्तरिक्ष एजेन्सीहरू यो खोजमा लागेका छन् तर चीनले यी सबै अनुमान र सम्भावना भन्दा परको यस्तो खोज गरेको छ, जसले आश्चर्यजनक बनाएको छ । चिनियाँ वैज्ञानिकहरूले क्यानडाका वैज्ञानिकहरूसँग मिलेर पृथ्वीको गहिरो अँध्यारोमा नयाँ जीवन पत्ता लगाएका छन्। यो त्यो ठाउँ हो, जहाँ आजसम्म घामको किरण पुगेको छैन । अचम्म त के भने, पृथ्वीको गहिराइमा बसिरहेको यो जीवले दिनहुँ आउने भूकम्पबाट ऊर्जा लिने अनुसन्धानमा दाबी गरिएको छ ।

यो खोज परम्परागत विज्ञानभन्दा बाहिर चर्चाको विषय बनेको छ, वास्तवमा अहिलेसम्म पृथ्वीको सतहभन्दा केही किलोमिटर मुनि जीवन हुन सक्दैन भन्ने मान्यता थियो । तर, हालैका आविष्कारहरूले एक विशाल र सक्रिय बायोस्फियर प्रकट गरेको छ।

अनुसन्धानमा दावी गरिएको छ कि पृथ्वी भित्र यति धेरै प्रोकारियोटहरू छन्, जसको संख्या पृथ्वीको सापेक्ष ९५ प्रतिशतसम्म हुन सक्छ। प्रोकारियोट्स एककोशिकीय जीवहरू हुन्, जसमा झिल्ली–बाउन्ड सेल अर्गनेलहरू छैनन्।

अनुसन्धानमा चाइनिज एकेडेमी अफ साइन्सेसको गुआन्झाउ इन्स्टिच्युट अफ जियोकेमिस्ट्री (जीआईजी) का प्रोफेसर झू जियान्सी र हे होङपिङ र युनिभर्सिटी अफ अल्बर्टाका प्रोफेसर कर्ट कोनहाउजरले यसको जवाफ खोज्ने प्रयास गरेका हुन् ।

यो अनुसन्धान साइन्स एडभान्स जर्नलमा प्रकाशित भएको छ । पृथ्वीमा हुने भूकम्पीय गतिविधिले यी जीवहरूको लागि जनरेटरको काम गर्छ, यसैबाट यी जीवहरूको जीवनचक्र चल्ने गरेको बताइएको छ ।

वैज्ञानिकहरूका अनुसार जहाँ पृथ्वी भित्र गहिरो अन्धकार हुन्छ, त्यहाँ सूर्यको किरण पनि पुग्दैन, चट्टान र पानीको बीचमा रहेको रासायनिक लोचका कारण ऊर्जा उत्पन्न हुन्छ, यो ऊर्जा ब्याट्रीजस्तै काम गर्छ । यसले इलेक्ट्रोनहरूको प्रवाह निम्त्याउँछ, जुन जीवनको सृष्टिको प्रक्रिया हो।

अध्ययन टोलीले प्रयोगशालामा पृथ्वीको सबैभन्दा सामान्य सिलिकेट खनिज, क्वार्ट्ज, अनुकरण गर्‍यो, पत्ता लगायो कि चट्टान अचानक फुट्छ, सतहलाई पानीको सम्पर्कमा ल्याउँछ, जसले रासायनिक प्रतिक्रिया निम्त्याउँछ। यी भंगहरूले पानीको अणुहरू विभाजित गर्दछ, यसले हाइड्रोजन ग्याँस र प्रतिक्रियाशील अक्सिजन प्रजातिहरू उत्पादन गर्दछ।

वैज्ञानिकहरूका अनुसार जीवन रहेको ठाउँ पृथ्वीबाट धेरै गहिरो छ, त्यसैले तीव्र पराबैंगनी विकिरण र क्षुद्रग्रहको विनाशको प्रभाव जस्ता घटनाहरूले असर गर्न सक्दैनन्। यस्तो अवस्थामा यो स्थापनाले जीवनको उत्पत्ति र विकासको लागि महत्त्वपूर्ण वातावरण प्रदान गर्न सक्छ। अनुसन्धानले यो पनि सुझाव दिन्छ कि मध्यम तीव्रताको भूकम्पले हाइड्रोजन फ्लक्स उत्पन्न गर्न सक्छ। जुन उच्च तापक्रम र दबाबमा पानी र अल्ट्रामाफिक चट्टानहरू बीचको रासायनिक प्रतिक्रिया हो। यस्तो तीव्र ऊर्जाले सघन केमोसिंथेटिक सूक्ष्मजीवहरूको जनसंख्यालाई सजिलैसँग टिकाउन सक्छ।