खोज

जितपुर, १४ साउन ।

धान खेतीमा समस्या बढ्दै गएपछि कपिलवस्तुको बाणगंगा नगरपालिका–८, मधुवनमा धानको विकल्पको रूपमा कोदो खेतीको परीक्षण सुरु गरिएको छ । सुख्खा मौसम र अनियमित वर्षाका कारण खेतमा पानीको अभाव देखिन थालेपछि वैकल्पिक अन्नबालीको खोजी स्वरूप कोदो खेती परीक्षण थालिएको हो ।

कोदो खेतीको परीक्षणका लागि मधुवनमा २ कट्ठा क्षेत्रफलमा १०/१० मिटरको ब्लकमा ११ प्रजातिका कोदो रोपिएको छ । कोदोको उत्पादन क्षमता, वातावरणीय सहनशीलता र खेतीको लागि खेतलाई दुई भागमा विभाजन गरिएको छ ।

एक भागमा प्राङ्गारिक मल (गँड्यौला रहेको गोठेको मल) प्रयोग गरिएको छ भने अर्को भागमा रासायनिक मल (युरिया) हालिएको छ । यस प्रयोगबाट कोदो बालीमा मलको प्रभाव मूल्याङ्कन गरिनेछ, जसले भविष्यमा मलको विकल्पसमेत तय गर्न मद्दत गर्ने कृषि अनुसन्धानविद् डा. मुकुन्द भट्टराईले बताए ।

भट्टराईका अनुसार कोदो सुख्खा र अलि–अलि पानी भएको अवस्थामा समेत उत्पादन गर्न सक्ने भएकाले जलवायु परिवर्तनका कारण असहज बन्दै गएको धान खेतीको उपयुक्त विकल्प बन्न सक्ने उनको भनाइ छ ।

“केही दिन मात्र पानी नपरे पनि धान सुक्न थालेको देखिन्छ, तर त्यसै समयभित्र कोदो भने हरियालीसाथ बढिरहेको देखिन्छ,” डा. भट्टराईले भने । उनका अनुसार कोदोका केही प्रजातिहरू सामान्य वर्षाले पनि सन्तोषजनक उत्पादन दिन सक्ने क्षमता राख्ने उनले बताए ।

परीक्षण कार्यक्रम कृषि आनुवंशिक स्रोत केन्द्र, खुमलटार ललितपुरको समन्वयमा तथा विश्व खाद्य सुरक्षाको आर्थिक एवं प्राविधिक सहयोगमा सञ्चालन गरिएको हो ।

यसअघि नेपालगन्जमा सफल परीक्षण गरिसकेका डा. भट्टराईले कपिलवस्तुमा समेत कोदो खेतीले सकारात्मक नतिजा दिने जनाए ।उनले कोदो उत्पादनले स्थानीय खाद्य सुरक्षामा उल्लेखनीय योगदान दिन सक्ने भन्दै ग्रामीण जीवनशैलीमा आधारित कृषि प्रणालीलाई बल दिने बताए ।

सस्तो, पोसिलो र सजिलो उत्पादनका हिसाबले कोदो खेती ग्रामीण क्षेत्रका लागि उपयुक्त बाली बन्न सक्ने उनको भनाइ छ ।