खोज

बर्दिया,०७ साउन ।

बर्दियामा ‘समृद्धिका लागि वन परियोजना’ अन्तर्गत दिगो वन व्यवस्थापन तथा सम्वद्र्धन प्रणालीमा आधारित वन व्यवस्थापन कार्यक्रम लागू भएको छ । वन व्यवस्थापनपछि आम उपभोक्ता खुसी भएका छन् ।

बर्दियामा २ सय ७९ वटा सामुदायिक रहेका छन् । डिभिजन वन कार्यालय बर्दियाको क्षेत्राधिकार भित्र करिब २० हजार ४ सय ९२ दशमलव ९१ हेक्टर वन क्षेत्र रहेको छ । जुन पहिला भन्दा केही मात्रमा व्यक्तिगत वन वृद्धि भएको छ ।

आर्थिक वर्ष २०८१/०८२ देखि ९० वटा सामुदायिक वनमा दिगो वन व्यवस्थापन तथा सम्वद्र्धन प्रणालीमा आधारित वन व्यवस्थापन कार्य योजना बनाई वन व्यवस्थापन भएको छ । ५ लाख सेफ्टी काठ उत्पादन भएको छ ।

वन सम्वद्र्धनका मुख्य ३ कुराहरू रहेका छन् । बुढा रुख काट्ने, नयाँ बिरुवा उमार्ने र पहिले उम्रिएका बिरुवालाई हुर्काउने । काट्ने, उमार्ने हुर्काउने प्रक्रिया निरन्तर चलिरहन्छ ।

संवर्द्धन प्रणाली लागू भएपछि आम उपभोक्ताहरूले समयमा घर बनाउन सहज तरिकाले काठ दाउरा उपलब्ध हुनुको साथसाथै रोजगारी आय–आर्जनमा टेवा पुगेकाले खुसी भएका छन् । जिल्लाको ९० ओटा सामुदायिक वनबाट आर्थिक बर्ष २०८१/०८२ सम्म आउँदा वन उपभोक्त्ता समूहका काठ बिक्री वितरण बाट २५ करोड रुपैयाँ जम्मा भएको छ ।

जसमध्ये राज्यलाई ४ करोड राजश्व प्राप्त भएको छ । सामुदायिक वनमा आम्दानी भएको रकम १ सय प्रतिशतबाट विभिन्न शीर्षकमा खर्च गर्नुपर्ने हुन्छ । ४० प्रतिशत संरक्षण तथा वन व्यवस्थापन गर्नुपर्छ ।

६० प्रतिशत मध्ये ३० प्रतिशत गरिबी न्यूनीकरण, महिला सशक्तीकरण र वन उद्यममा खर्च गर्नुपर्ने हुन्छ भने बाँकी ३० प्रतिशत समुदायको संरक्षण हितमा काम गर्ने रहेको डिभिजनल वन कार्यालय बर्दियाका वन अधिकृत विजयराज सुवेदीले जानकारी गराए ।

सामुदायिक वनमा भएको आम्दानीले स्थानीय विकास र वन संरक्षण राम्रोसँग हुने सम्भावना बढेको छ । बर्दिया जिल्लामा सबैभन्दा ठुलो समस्याका रूपमा मानव वन्यजन्तु द्वन्द्व न्यूनीकरणलाई डिभिजन वन कार्यालय र स्थानीयसँग मिलेर लैजाने र वन अतिक्रमण नियन्त्रण गर्न महत्त्वपुर्ण भूमिका खेल्ने उनको विश्वास छ ।

संवर्द्धन  प्रणाली वन व्यवस्थापनबाट कटान मुछानले उपभोक्ता हर्षित भएका छन् । आन्तरिक खपत बापत आएको रकमबाट ४० प्रतिशत वन व्यवस्थापनमा नै खर्च गर्नुपर्ने र ३० प्रतिशत गरिब अति विपन्न समुदायमा अनुदान बापत खर्च गर्ने समूहले योजना बनाएको छ ।

सामुदायिक वनबाट निकासा गरिएको काठ समान रूपले प्रति घरधुरी ३५ क्युफिट वितरण गर्ने गरेको झरसिवा सामुदायिक वन ठाकुर बाबाका अध्यक्ष पहरी थारुले जानकारी दिए । समूहले समुदायमा घरधुरी वर्गीकरण गरेको छ ।

वर्गीकरण अनुसार फरक फरक मूल्य दर कायम समेत गरेको उनले जानकारी गराए । समूहले नै निर्णय गरी अति विपन्न परिवारलाई रोजगार र आय–आर्जन गर्नका लागि फर्निचर उद्योग सञ्चालन गरी रोजगारी दिने योजना सामुदायिक वनको रहेको छ ।

कार्यक्रमले स्थानीय स्तरमा रोजगारी बढेको छ । सामाजिक कार्य गर्न सहज पुगेको छ । संरक्षण गर्दै आएका तर उपभोग गर्न नपाएका स्थानीय कटानमुछान पाएपछि चकित परेका छन् ।

संवर्द्धन प्रणाली लागू भएपछि आवश्यकता परेका काठ सहज रूपमा उपलब्ध भएको सगुन सामुदायिक वन मधुवनकी अध्यक्ष मनु थापा जानकारी गराइन । अन्य जिल्लाबाट लिन धेरै खर्च लाग्ने तर पनि भनेको जस्तो काठ नपाउने समस्या पनि हटेर गएको छ ।

संवर्द्धन प्रणाली वन व्यवस्थापनले गर्दा उपभोक्ताहरूलाई आवश्यक पर्ने काठ अचेल अन्यत्र खोज्न जानुपरेको छैन ।
आन्तरिक खपत बापत आएको आम्दानी रकमले मानव वन्यजन्तु द्वन्द्व न्यूनीकरण कम गर्न मानव बस्ती र जङ्गल बिच करिब २ किलोमिटर मेस वाइर जाली, सुरक्षित बाख्रा खोर वितरण जस्ता सामाजिक कार्य गर्दै आइरहेको खोदाउ सामुदायिक वनकी अध्यक्ष विमला कँडेलले जानकारी गराइन ।

यसले रोजगारी मूलक र सिपमूलक कार्य गरी आय–आजर्नमा सहज भएको छ । सामुदायिक वन र डिभिजन वन कार्यालय बर्दिया मिलेर अहिलेसम्म करिब २० हेक्टर वन अतिक्रमण हटाएको छ भने रोजगारीमा स्थानीय उपभोक्ता र स–मिल लाई १० करोड रुपैयाँ आम्दानी मिलेको छ ।