खोज

नवलपरासी, ०३ साउन ।

लुम्बिनी प्रदेश सरकारले नवलपरासीमा स्थापना गरेको पशु रोग अन्वेषण प्रयोगशालाले थोरै जनशक्तिमै किसानमुखी काम गरेको बताएको छ । दुई बर्ष पहिला २०८० सालदेखि उक्त प्रयोगशालाले काम शुरु गरेको थियो ।

अहिले धेरैजसो अनुसन्धान रिपोर्ट तयार गर्ने अवस्थामा आएको प्रयोगशालाका प्रमुख भरत काफ्लेले बताए । शुरु बर्षमा रेपिट रेष्ट (नमुना) संकलन गरी किटबाट पहिचान गर्ने, परजिविको परिक्षणसम्म काम भयो, उनले भने, अहिले यो वर्षदेखि हेमाटो एनाइलजर मेसिन समेत जडान गरी पशुको रक्त परिक्षण गर्ने कार्य पनि शुरु भएको छ ।

रक्त परिक्षणमा रातो रक्त कोषिका (आरविसी), श्वेत रक्त कोषिका (डब्लुविसी) र प्लेटलेट्स तथा हेमोग्लोविनको अवस्था समेत पहिचान गरी परीक्षण गर्दै आएको उनले बताए । त्यसैसरि बायो केमिस्टक एनलाईजर मेसिन जडान गरी लिभर (कलेजो), किड्नी (मिर्गौला) को अवस्था पहिचान गर्ने कार्य भइरहेको उनले बताए । यो प्रयोगशालाका लागि उपलब्धि हो ।

विगत भन्दा सेवा थपिँदै गएको छ, उनले थपे, जसरी जसरी उपकरण थपिँदै छ, त्यसैसरि सेवा विस्तार पनि हुँदै गएको छ । प्रयोगशालामा अहिले पनि यान्टिबायोटिकको सेन्सिटिभिटी कल्चर परीक्षण समेत भइरहेको उनले बताए ।

यो प्रयोगशालामा पशुमा लगाइने खोपका प्रभावकारिता परीक्षणका लागि पनि एलाईजा प्रविधिको मेसिन पनि जडान गर्न सकियो भन्ने खोपको प्रभावकारिता पनि यहीँबाट परीक्षण हुन सक्छ, उनले भने, यसलाई पनि भावी दिनमा गर्दै लैजाने योजना रहेको छ ।

यो प्रविधि जडान भएको भए, यो वर्ष प्रयोगशालाका प्राविधिकहरूले सङ्कलन गरेका २ हजार नमुना अन्य स्थान पठाउन पर्दैनथ्यो, यहीँ परीक्षण गर्न सकिन्थ्यो । त्यसै गरी भौतिक पूर्वाधार पर्याप्त भएकोले आवश्यक उपकरण र जनशक्ति थपियो भन्ने पिसिआर सम्म गरेर रोग पत्ता लगाउने कार्य गर्न सकिन्छ ।

भेटेनरी अस्पताल तथा पशु सेवा विज्ञ कार्यालय परिसर भित्र निर्माण भएको उक्त प्रयोगशाला लुम्बिनी प्रदेश सरकार नयाँ गठन भए पश्चात् सञ्चालनमा आएको थियो । लुम्बिनी प्रदेश भित्र पशु र माछामा लाग्ने रोगको अनुसंधान अन्वेषण गरी रोगको कारण पत्ता लगाउने र रोग नियन्त्रणका लागि प्रदेश सरकारलाई आवश्यक सुझाव सहितको प्रतिवेदन दिने कार्य गरिरहेको छ ।

लुम्बिनी प्रदेशको १२ वटै जिल्लाबाट नमुना सङ्कलन भएर आउने र त्यो नमुना परीक्षण गरी अन्वेषण गरिने कार्य भएको छ । एक करोड बढी लगानीमा बनेको प्रयोगशालाले पशुमा लाग्ने ब्याक्टेरिया, भाइरस, फङ्गस ९ढुसी० आदीबाट लाग्ने रोगको पत्ता लगाइने कार्य गर्दै आएको छ ।

पशुको रगत,पिसाब,दिशा आदिको परीक्षण गर्ने कार्य पनि भएको छ । नवलपरासी जिल्लामा स्थापित उक्त प्रदेश स्तरीय प्रयोगशाला लुम्बिनी प्रदेशको भए पनि नवलपरासीको सीमा भारतको उत्तर प्रदेश, विहार प्रदेश, नेपालको गण्डकी प्रदेशसँग पनि जोडिने हुँदा ती प्रदेशमा पनि लाग्ने पशुजन्य रोगको नमुना आए परीक्षण गर्न सक्छ ।

खुल्ला सीमाका कारण रोग अन्य देश र प्रदेशका रोग पनि सजिलै लुम्बिनी प्रदेशको सीमा भित्र छिर्न सक्छ । रोगको अन्वेषण बेलामै गरेर उपचारका लागि सम्बन्धित पशु अस्पताललाई जानकारी गराइदिने दायित्व यो प्रयोगशालाको रहेको छ ।

यो जिल्ला एक आफैमा विविधतापूर्ण छ,सीमा पनि तीन वटा प्रदेशले छोइन्छ । त्यो भएर पनि प्रयोगशाला उपयुक्त स्थानमा लुम्बिनी प्रदेश सरकारले राखेको उनको भनाइ थियो । पहिला नवलपरासी भेटेनरी अस्पताल तथा पशु सेवा विज्ञ कार्यालय मार्फत नै राख्ने योजना अनुसार यहाँ छनौट भएको थियो ।

तर पछि कृषि, खाद्य प्रविधि तथा भूमि व्यवस्था मन्त्रालय अन्तर्गतको पशुपक्षी तथा मत्स्य विकास निर्देशनालय मार्फत रहने गरी किटान गरिएको छ । हाल चार जना कर्मचारीको दरबन्दी यो प्रयोगशालामा कायम गरिएको छ ।