खोज

लमही , १ साउन।

सौरमास अनुसार प्रत्येक वर्ष साउन १ गते मनाइने साउने (कर्कट) सङ्क्रान्ति पर्व आज देशभर स्नान, दान र आफन्तबिचको मिलनमार्फत उल्लासपूर्ण रूपमा मनाइँदै छ । सूर्य मिथुन राशिबाट कर्कट राशिमा प्रवेश गर्ने दिनलाई विशेष पर्वका रूपमा मनाउने यो प्राचीन परम्परा हो ।

आजबाट दक्षिणायन सुरु हुने धार्मिक विश्वास रहेको छ । माघ १ गते सुरु हुने उत्तरायण र साउन १ गते सुरु हुने दक्षिणायनलाई धार्मिक दृष्टिले विशेष महत्त्व दिइन्छ ।

धर्मशास्त्रविद् अनुसार, असारभर कृषि कर्ममा व्यस्त किसान साउन १ गते विश्राम गर्दै लुतो फाल्ने, स्नान गर्ने र वनस्पतिजन्य औषधिको प्रयोग गरेर छालासम्बन्धी रोग निवारण गर्ने परम्परा छ ।

कृषि कर्मपछि थकित शरीरलाई आराम र संरक्षण दिने उद्देश्यले आजको दिन कण्डारक नामका राक्षसको पूजा गरिन्छ । काग भलायो, कुकरडाइनो, लुतेझार, पानी अमला, कागती, अम्बा, नासपाती आदि वनस्पति प्रयोग गरी ‘अगुल्टो’ फाल्ने चलन अझै जीवित छ ।

यस क्रममा घरमा नाङ्लो ठटाउने, शङ्ख फुक्ने, घण्ट बजाउने, ढोका बन्द गर्ने जस्ता क्रियाकलाप गरिन्छ ।

हरियो पहिरन, शिव पूजा र नारी सौन्दर्यको महिना

साउन महिनालाई भगवान् शिवको आराधना गर्ने विशेष अवसरका रूपमा पनि लिइन्छ । महिलाहरू हरियो चुरा, रातो पहिरन र हरियो कपडामार्फत प्रकृतिसँगको नाता झल्काउने गर्छन् ।

यस महिनामा विशेष गरी हरियो कपडा, चुरा र सौन्दर्य सामग्रीको व्यापार समेत उल्लेख्य रूपमा बढ्ने गरेको पाइन्छ ।

साउने सङ्क्रान्ति नेपाली समाजमा केवल एक धार्मिक पर्व नभई, वर्षभरको मेहनतपछि स्वास्थ्य, आध्यात्मिकता र सामाजिक सम्बन्धलाई बलियो बनाउने सांस्कृतिक परम्परा हो ।