© २०२३
सन्धिखर्क, ३० असार ।
स्वास्थ्य बिमा कार्यक्रम लागू भएको करिब ७ वर्षमा अर्घाखाँची जिल्लामा ५३ प्रतिशतले स्वास्थ्य बिमा गराएका छन् । जनगणना २०७८ अनुसार जिल्लाको जम्मा जनसङ्ख्या मध्ये ९२ हजार २ सय ८३ जनाले स्वास्थ्य बिमा गराएका हुन् । जिल्लाको जम्मा विमित जनसङ्ख्या मध्येमा पुरुष तर्फ ४४ हजार ५ सय ५६ अर्थात् ५६ प्रतिशत र महिला तर्फ ४७ हजार ७ सय २६ अर्थात् ५० प्रतिशत विमित भएका छन् ।
जिल्लामा स्वास्थ्य बिमा कार्यक्रम लागू भएपछि कार्यक्रम प्रभावकारी बन्दै गएको स्वास्थ्य बिमा बोर्ड शाखा कार्यालय अर्घाखाँचीका प्रमुख राम बहादुर थापाले बताए । ३ नगरपालिका र ३ गाउँपालिका गरी ६ स्थानीय तह रहेको अर्घाखाँचीका विभिन्न ४ वटा स्वास्थ्य संस्थाबाट यो सेवा उपलब्ध हुँदै आएको छ । उपचार सेवा उपलब्ध हुने स्वास्थ्य संस्थामा अर्घाखाँची अस्पताल, ठाडा प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्र, बल्कोट प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्र र अर्घाखाँची आँखा उपचार केन्द्र रहेका छन् ।
२०७५ फागुन १५ गतेबाट जिल्लामा सुरु भएको कार्यक्रम २०७६ जेठ १ गतेबाट लागू भएको थियो । चालु आर्थिक वर्ष २०८१/०८२ मा करिब ७ हजार नयाँ बिमित थपिएका छन् ।
चालु आर्थिक वर्षमा विमित मध्येका ७० प्रतिशत भन्दा धेरैले बिमा नवीकरण गराएका छन् । स्वास्थ्य बिमा बोर्ड शाखा कार्यालय अर्घाखाँचीका प्रमुख थापाका अनुसार जिल्लामा सबैभन्दा धेरै छत्रदेव गाउँपालिकामा १७,२७० जना अर्थात् ८० प्रतिशतले स्वास्थ्य बिमा गराएका छन् भने सबैभन्दा कम भूमिका स्थान नगरपालिकामा ९,२६५ जना अर्थात् ३३ प्रतिशतले बिमा गराएका छन् ।
यस्तै सन्धिखर्क नगरपालिकामा २४,२१६ जना अर्थात् ५७ प्रतिशत, शितगंगा नगरपालिकामा १५,५५२ जना अर्थात् ४२ प्रतिशत ,पाणिनी गाउँपालिकामा १६,१९४ जना अर्थात् ७३ प्रतिशत र मालारानी गाउँपालिकामा ९,७८९ जना अर्थात् ४१ प्रतिशत जनसङ्ख्याले स्वास्थ्य बिमा गराएका छन् ।
बिमित मध्येमा पूर्ण शुल्क तिर्ने १३ हजार ५ सय ३८ परिवार, ५० प्रतिशत छुटमा नवीकरण गर्ने स्वास्थ्य स्वयम् सेविका परिवार ८०९,जेष्ठ नागरिक १२ हजार ३० जना, पूर्ण अपाङ्गता भएका परिवार ५४८ र एच आई भी सङ्क्रमित ९४ परिवारको निःशुल्क नवीकरण गरी स्वास्थ्य उपचार उपलब्ध हुँदै आएको छ । जिल्लामा २ हजार ९ सय ५२ अति गरिब परिवारको निःशुल्क स्वास्थ्य बिमा हुने गरेकोमा अब देखि अति गरिब हटेकोले पैसा लाग्ने भएकोले सोही परिवारको नवीकरण गराउन बाँकी रहेको बिमा बोर्ड अर्घाखाँचीले जनाएको छ ।
कार्यक्रम अन्तर्गत प्रति ५ जनाको परिवार सम्मले एक लाख रुपैयाँ बराबरको स्वास्थ्य उपचार सुविधाको प्रत्याभूत गरिएको छ भने थप प्रति सदस्य ७०० का दरले लाग्ने र २०,००० का दरले सेवा बढ्ने सोही अनुसार २ लाख सम्म यसको सीमा राखिएको छ । त्यस्तै हालै नयाँ आर्थिक वर्षबाट जटिल प्रकृतिका ८ प्रकारका रोगहरूको लागि २ लाख सम्मको उपचार स्वास्थ्य बिमा बाट उपलब्ध गराउने सरकारले घोषणा गरेको छ ।
यस्तै नयाँ आर्थिक वर्षबाट जुनसुकै सूचीकृत प्रथम सेवा विन्दु भएको अस्पतालबाट सोझै उपचार प्राप्त गर्न सकिने वा रिफर लिनु नपर्ने व्यवस्था भएको छ । तर सामुदायिक तथा निजी अस्पतालहरूमा भने उपचारको लागी रिफर लिनुपर्ने बताइएको छ ।
स्वास्थ्य सेवाको खर्चलाई परिवारले धान्न सक्ने अवस्थामा ल्याउने र स्वास्थ्य समस्याका कारणले हुन सक्ने आर्थिक जोखिमलाई न्यूनीकरण गर्ने स्वास्थ्य सेवामा सबैको पहुँच सुनिश्चित गर्ने यसको प्रमुख पवित्र उद्देश्य रहेको थापाले बताएका छन् ।
यसै गरी जिल्लामा स्वास्थ्य बिमा कार्यक्रमलाई प्रभावकारी रूपमा सञ्चालन गर्नको लागि स्थानीय सरकार तथा सरोकारवाला निकायसँग समन्वय गरी तिनै तहको सरकारको सहयोगमा कार्यक्रम अघि बढाउने प्रमुख थापाको भनाई छ । स्वास्थ्य संस्थाहरूले प्रभावकारी रूपबाट उपचार प्रदान गर्ने र बिमा बोर्डले उपचार बापतको दाबी भुक्तानी छिटोछरितो रूपमा समयमै उपलब्ध गराउने र स्वास्थ्य बिमा कार्यक्रममा सबै क्षेत्रका नागरिकलाई आबद्धता गराउने कुरा थापाले बताएका छन् ।