खोज

हरेक वर्षजस्तो यो वर्ष पनि पालिकाहरूले यही बेला नीति तथा कार्यक्रम र बजेट प्रस्तुत गरेका छन् । केही पालिकाहरूले नीति तथा कार्यक्रम प्रस्तुत गरेका छन् भने बुटवल उपमहानगर र तिलोत्तमा नगरपालिकाले बजेट नै सार्वजनिक गरिसकेका छन् । रुपन्देहीका पालिकाहरूमा नीति कार्यक्रम र बजेटको माचो छ । पालिकाहरूको नीति तथा कार्यक्रमले जनताको मन छुन सकेको छैन । नीति तथा कार्यक्रम एकातिर र बजेट अर्कोतिर जाने विगतको जुन गलत अभ्यास थियो, त्यो ट्र्याकमा आउनुपर्दछ । पालिकाहरूको नीति तथा कार्यक्रम सुन्दा फोटोकपी लाग्छ ।

एउटै नीति तथा कार्यक्रमलाई पालिकाहरूले आ–आफ्नो तरिकाले कपि पेष्ट अर्थात् साभार गरेका छन् । सारमा एउटै जस्तो लाग्ने नीति तथा कार्यक्रमले जनताको गुनासो सम्बोधन गर्न सकेको छैन । उही पुरानै योजना र कार्यक्रमलाई नयाँ स्वरूप दिने काम भएको छ । पालिका अनुसार केही नयाँ योजना थपेर नीति तथा कार्यक्रम बनाउने र सोही अनुसार थपघट गरी बजेट प्रस्तुत गर्ने काम भइरहेको छ । पालिकाहरूले प्रस्तुत गरेको नीति तथा कार्यक्रम पुरानै योजना र कार्यक्रमको निरन्तरता हो भन्दा अत्युक्ति हुँदैन ।

बुटवलमा यो वर्ष बुटवल भ्रमण वर्ष घोषणा गरिने भएको छ । बजेटमा यो शीर्षक परेको छ । पछि यो कार्यक्रमको समीक्षा होला तर यसले केही नयाँपन दिने प्रयास गरेको छ । यद्यपि गत वर्ष नै नीति तथा कार्यक्रममा समावेश यो कार्यक्रम चालू वर्ष नै सम्पन्न हुनुपर्थ्यो । अरू पालिकाहरूले पनि नीति तथा कार्यक्रममा समावेश योजनाहरूलाई निरन्तरता दिने काम गरेको देखिएको छ । फेरी पनि पालिकाहरूले शिक्षा, स्वास्थ्य, कृषि, पूर्वाधार विकास, पर्यटन, सीप विकास र तालिमकै वरिपरि घुम्दै नीति तथा कार्यक्रम सार्वजनिक गरेका छन् ।

पालिकाहरूले जनताको आशा र अपेक्षा अनुरूपको नीति तथा कार्यक्रम ल्याएको दाबी गरिरहेका छन् तर सारमा कार्यक्रमले जनताको विश्वास जित्न सक्यो कि सकेन भन्ने कुरा महत्त्वपूर्ण छ । सबै पालिकाको एकै प्रकृतिको नीति तथा कार्यक्रम छ । नीति तथा कार्यक्रम नाराले भरिएका छन् ।

वि.सं. २०७९ मा सम्पन्न भएको स्थानीय तहको निर्वाचनबाट निर्वाचित जनप्रतिनिधिहरूको यो तेस्रो नीति तथा कार्यक्रम हो । अहिलेका जनप्रतिनिधिले अव अन्तिम नीति तथा कार्यक्रम अर्को वर्ष प्रस्तुत गर्नेछन् । जिम्मेवारीको उत्तरार्धको अवस्थामा आईपुग्दासम्म पालिकाहरू आम जनताको आशा र भरोसा बटुल्न सक्षम भए कि भएनन् ? त्यो समीक्षाले नै देखाउनेछ । तर, नीति तथा कार्यक्रममा जुन कुरा समावेश भएका छन्, ती अक्षरशः लागू गर्न किन नसकिएको होला ? भन्ने यक्ष प्रश्न छ । हरेक वर्ष प्रस्तुत गरिने नीति तथा कार्यक्रम विगतकै नीति तथा कार्यक्रमको निरन्तरता नबनोस् ।

यद्यपि कुनै कुनै पालिकाका नीति र कार्यक्रम तथा बजेट राम्रो छ । किसानलाई कृषि र उत्पादनमा जोड दिएकोले बजेट कृषि र कृषकमुखी छ । सबै क्षेत्रलाई समेटेर नीति तथा कार्यक्रम आउनु र बजेटमा ती सबै कुरा समावेश गर्नु आफैमा स्वागतयोग्य कुरा हो । अर्कोतर्फ चालू आर्थिक वर्षको चालू खर्च, विकास बजेट र पुँजीगत खर्चको अवस्था पालिकाहरूको पनि उस्तै छ ।

पालिकाहरूले पनि चालू खर्च बढी गर्ने र पुँजीगत खर्चमा कमजोर हुने हो भने सङ्घीय र प्रदेश सरकारकै नियति दोहोरिनेछ । अव समय धेरै छैन । जनप्रतिनिधिहरूमा केही गर्ने हुटहुटी हो भने अव देखाउने बेला भएको छ । इतिहासले यो सुनौलो अवसर सधैँ दिँदैन । धेरै कमलाई दोहोरिएर उम्मेदवार बन्ने अवसर प्राप्त होला तर निर्वाचन जितेर आउनुपर्ने अवस्था सजिलो छैन । त्यसैले अब जनप्रतिनिधिहरूको ध्यान निर्वाचनका क्रममा गरेका बाचा पूरा गर्नेतर्फ जाओस् ।