खोज

बर्दिया, ०६ असार ।

थारु समुदायले प्रयोग गर्दै आएको पुर्ख्यौली हस्तकलाका समानहरू पाउनै मुस्किल भएको छ । प्लास्टिकको भाँडा प्रयोग गर्न थाले पछि थारु समुदायले प्रयोग आएका बाँसबाट निर्मित सामानहरू पाउन मुस्किल भएको हो । गोवर्धन थारु सानै उमेर देखि बाँसको भाँडाहरू प्रयोग गर्दै आएको आफ्नो परिवारलाई देख्दै आएका थिए । उनी ५ कक्षा पढ्दै गर्दा आफ्ना हजुर बुबा र बाबु सँग गोठाला जाँदा सानै उमेर देखि बाँसको सामान बनाउन रहर मान्ने गर्थे ।

समय सँगै उनी उमेर पनि ठुला हुँदै गए र दश वर्षको उमेरदेखि उनी बाँसका समान नाङ्लो, छिट्नी, डिलिया, छिट्वन हाते बेना लगाएका सामान बनाउन सिक्न सुरु गरे, उनलाई त्यो सब सिक्न धेरै समय लागेन र थारु समुदायले प्रयोग गर्ने बाँसका सामाग्री बनाउन थाले । १८ वर्ष अघिसम्म थारु समुदायले बाँसबाट बनेका सामानहरू प्रयोग गर्दै आएका थिए तर अहिले अधिकंस मानिसहरू प्लास्टिकबाट बनेका समानहरू प्रयोग गर्न थाले । प्लास्टिकका सामानहरू प्रयोग गर्नका लागि कुनै समय कुर्न नपर्ने बजारबाट ल्याएर सिधै प्रयोगमा ल्याउन मिल्ने भएकोले सजिलै मानिसहरूको रोजाइमा पर्न गएको पाइन्छ ।

बढैयाताल गाउँपालिका वडा नम्बर ५ बढैया गाउँमा उनले बाँसका समानहरू बनाउँदै गरेका छन् । उनी बाह्रौँ महिना बाँसको समानहरू बनाउने गरेका जानकारी गराए । पहिलाका पुर्खाहरू खास गरी चैत्र वैशाखको महिनामा किसानहरूको काम कम भएको बेला प्राय सबै मानिसहरू बाँसको समान बनाउँदै गरेका देख्न पाइन्थ्यो । तर पहिलेका पुर्खाहरू धेरै जसोको मृत्यु भयो, धेरैले काम गर्न नसक्ने अवस्थामा छन् ।

उनले भने, पहिलाको समयमा २० वर्ष उमेरका आसपासका केटाकेटीहरू समान बनाउन धेरै रुचि राखेको देख्न पाइन्थ्यो तर समय परिवर्तन सँगै अहिले युवा युवतीहरू आफ्नो संस्कार र आफ्नो पुर्खाले जर्गेन गरेका रैथाने समान बनाउन सिप सिक्नका लागि कुनै चासो देखेको मिल्दैन । अहिले सबै शिक्षित भएको कारणले र धेरै मानिसहरू जागिरको सिलसिलामा बहिरा बसेको कारणले पनि हुन सक्छ चासो देखेको मिल्दैन ।

अहिले सम्म कति धेरै समानहरू बनाएको छु कुनै गिन्ती नै छैन । उनले भने, अहिले सम्म बनाएको कुनै पनि सामाग्री बिक्री गरेको छैन । बिक्री गरेको भए राम्रै आम्दानी भएको हुन्थ्यो तर आवश्यक परेका मानिसहरूले बनाउन भन्छन् र बनाएर दिन्छु, थारुले भने । धेरै मानिसहरूलाई देख्छु थारु समुदायले पुस्तौँदेखि प्रयोग गर्दै आएका रैथाने सामाग्रीहरू निकै राम्रो मूल्यमा बिक्री गरिरहेका छन् ।

अब  सामान बनाएर बजारमा बिक्री गर्ने सोचमा रहेको थारुले बताए । केही रुपैयाँको बिक्री गर्न सके बुढेसकालको खर्च जुट्न सक्छ उनले भने ।  पालिका लगायत सरकारले विभिन्न किसिमको रैथाने सामग्री बनाउने तालिम दिँदै आएको देखिन्छ । तर सरकारले र पालिकाले कतै पनि बाँसबाट बनेका सामाग्रीहरू बनाउने तालिम दिएको देखिँदैन । छिट्वा छिट्नी लगायतका सामानहरूमा खानेकुरा राख्नका लागि निकै राम्रो र स्वास्थ्यकर मानिन्छ ।