खोज

पछिल्लो रिपोर्टका अनुसार ज्येष्ठ नागरिकहरू आफ्नै घरबाट प्रताडित हुनुपरेको, दुर्व्यवहारका अनेकौँ पीडा भोग्नुपरेको र यातना समेत दिने गरेको घटना बढ्दै गएको कुरा सार्वजनिक भएको छ । छोराछोरी विदेश बस्ने र ज्येष्ठ नागरिकहरूलाई वृद्धाश्रममा राख्ने जुन परि पार्टी सुरु भएको छ, यसको समेत विरोध सुरु भएको छ । आमा बुबालाई वृद्धाश्रममा होइन, आफ्नै घरमा राख्नुपर्ने मत समेत बलियो बन्दै आएको छ । डाँडामाथिको जुन भैसकेका बृद्धबृद्धामाथि दुर्व्यवहार बढ्दै गएको भन्दै चिन्ता समेत व्यक्त गर्न थालिएको छ ।

ज्येष्ठ नागरिकहरू सबैभन्दा पहिले आफ्नै घरबाट अपहेलित, पीडित, शोषित हुनुपरेको छ । समाजमा पनि ज्येष्ठ नागरिकलाई दुर्व्यवहार हुने गरेको छ । उनीहरूमाथि समान पहुँचको हक सरकारले उपलब्ध गराउनै सकेको छैन । जसका कारण सवैतिर ज्येष्ठ नागरिक मारमा पर्दै आएका छन् । उनीहरू पीडित हुनुपरेको छ । राष्ट्रिय मानव अधिकार आयोगले समेत ज्येष्ठ नागरिकहरूमाथि दुर्व्यवहारका घटना बढ्दै गएको भन्दै गम्भीर चिन्ता प्रकट गरेको छ । निश्चित रूपमा आयोगले भनेजस्तै ज्येष्ठ नागरिकहरू अनेक प्रकारका यातना, दुर्व्यवहार, हिंसा र अपहेलनाको सिकार भइरहेका छन् । ज्येष्ठ नागरिकहरूमाथि दुर्व्यवहारका घटना बढ्दै जानु दुःखद रहेको बताई रहँदा उनीहरूको संरक्षणको खाँचो छ ।

ज्येष्ठ नागरिक देशका अमूल्य निधि हुन । देशका गहना हुन् तर तिनै ज्येष्ठ नागरिकमाथि जुन प्रकारको विभेद, दुर्व्यवहारका घटना बढ्दै गएका छन्, यसले चिन्ता उत्पन्न गरेको छ । ज्येष्ठ नागरिकहरू आफ्नै घर परिवारबाट अपहेलित भइरहँदा उनीहरूमाथि न्यायमा पहुँच नपुगेको अवस्था देखिएको छ । राष्ट्रिय मानव अधिकार आयोगले नेपालमा ज्येष्ठ नागरिकमाथि हुने गरेको ज्यादतीका घटना रोक्न आयोगले चिन्ता मात्रै प्रकट गरिरहने, सरकारले त्यसप्रतिको चासो गम्भीर रूपमा नलिने हो भने ज्येष्ठ नागरिक झनै शोषित र पीडित बन्नुपर्ने छ । ज्येष्ठ नागरिकमाथि हुने विभिन्न प्रकारका विभेद रोक्न कानुनको आवश्यकता छ तर सरकार धेरै वर्षदेखि बनाउने भनेको यो कानुनबाट पर भाग्न खोज्दै छ ।

ज्येष्ठ नागरिकहरूले पाउने स्वास्थ्य लगायतका सुविधाको प्रभावकारी रूपमा कार्यान्वयन हुन नसकेको अवस्था छ । बिरामी हुँदा औषधी उपचारको व्यवस्था मात्रै होइन, दुई छाक भातका लागि समेत तड्पिनुपर्ने अवस्था छ । ज्येष्ठ नागरिकलाई राख्ने वृद्धाश्रम होइन, खाली समयमा बस्ने, मनोरञ्जन गर्ने अनि भलाकुसारी गर्ने ज्येष्ठ नागरिक ग्रामको आवश्यकता छ । सरकारले अव हरेक पालिकामा ज्येष्ठ नागरिक ग्राम बनाउनेतर्फ ध्यान दिनु जरुरी छ ।

ज्येष्ठ नागरिकसँग कला, सीप र ज्ञानको भण्डार छ । ज्येष्ठ नागरिकहरूमा रहेको ज्ञान, सीप, अनुभवलाई अन्त पुस्ता हस्तान्तरण गर्नु जरुरी छ । अघिल्लो पुस्ताका सीपलाई अहिलेको पुस्तामा हस्तान्तरण गर्नु जरुरी छ । नेपाल सरकारले ज्येष्ठ नागरिकको अधिकारको संरक्षणका लागि व्यवस्था भएका राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय कानुनको प्रभावकारी कार्यान्वयन गर्नेतर्फ ध्यान दिनुपर्दछ । विडम्बना सरकारले समेत ज्येष्ठ नागरिकप्रति सम्मान होइन, दुर्व्यवहार गर्दै आएको छ । सरकार ज्येष्ठ नागरिकको वेदना सुन्दैन भन्ने कुरा धेरै घटनाक्रमले पुष्टि गरेका छन् ।

तसर्थ सरकारले अबको दिनमा ज्येष्ठ नागरिकमाथि दुर्व्यवहार होइन, संरक्षण गर्ने नीति ल्याओस् । सरकारले समेत ज्येष्ठ नागरिकलाई सम्मान नदिएको अवस्थामा उनी माथि परिवार र समाजले गर्ने दुर्व्यवहार झनै बढ्ने निश्चित छ । अतः २० औँ ज्येष्ठ नागरिक दुर्व्यवहार विरुद्धको विश्व चेतना दिवसको सन्दर्भमा सरकारले आफ्नो दृष्टि पु¥याओस् । सरकारले ज्येष्ठ नागरिकमाथि हुने दुर्व्यवहार विरुद्धको दिवस मनाउने मात्र होइन, दिवसको सन्देश कार्यान्वयन गर्ने र मातहतका निकायलाई पालना गर्न लगाउने विषयमा समेत ध्यान देओस् । ज्येष्ठ नागरिकको ज्ञान, सीप र अनुभवलाई आजको पुस्ताले ग्रहण गर्नुपर्ने आवश्यकता छ । अबको दिनमा उनीहरूमाथिको दुर्व्यवहार रोकियोस् । यो विषयमा सरकार मात्रै होइन, परिवार, समाज र राज्यका तिनै तहको ध्यान जाओस् ।