खोज

बुटवल, १ असार । बुटवललाई स्वास्थ्यको हबका रुपमा विकास गर्ने सम्भावना रहेको एक कार्यक्रममा बोल्ने बक्ताहरुले दाबी गरेका छन । पछिल्लोसमय पूर्वाधार विकास र जनशक्ति उत्पादनमा भएको प्रगति यसको राम्रो सम्भावना भएको उनिहरुको दाबी छ । बुटवल उपमहानगरपालिकाको आर्थिक सहयोग तथा नेपाल औषधी ब्यवसायी संघ जिल्ला शाखा रुपन्देहीको आयोजनामा शनिबार गरिएको बुटवलको स्वास्थ्य अवस्था, सम्भावना र चुनौती विषयक गोष्ठीमा बोल्ने बक्ताहरुले बुटवललाई स्वास्थ्य हब बनाउने गरि सरोकारवालाहरु लाग्नुपर्ने बताएका छन ।

कार्यक्रममा अवधरणापत्र प्रस्तुत गर्दै प्रस्तोता ग्रामिण योजना विज्ञ अधिवक्ता युवराज घिमिरेल नीजि क्षेत्रबाट करीब २० अरब रुपैयाभन्दा बढी लगानी रहेको भन्दै लगानी सुरक्षित, उचित प्रतिफल दिने वातावरण, सुरक्षा, नीतिगत सहजिकरण गर्न सकेमा सम्भावना राम्रो रहेको बताए । तथ्याक अभावमा अवधारणा प्रस्तुतमा कठिनाई भएको भन्दै उनले स्थानिय सरकारबाट करोडौ रकम खर्च गरिरहदा तथ्याङीकरणमा भने कमजोर रहेको बताए । विकासको मोडल कार्यान्वयन नहुदा अध्ययनमा कठिनाई भएको उनले बताए । स्थानिय सरकारबाट रिसर्च डाटा बेसलाई अघि बढाउन जरुरी छ । घरधुरी सर्वेक्षण २०७८ र अन्य केही संस्थाहरुबाट लिईएको तथ्याकको आधारमा तयार गरिएको छ । बुटवलमा सामुदायिक ३, निजि १६ सहित ७५० वटा संस्थाहरु सेवा दिईरहेको छ । यसैगरि १२०० सैयाको लुम्बिनी प्रादेशिक अस्पताल निर्माणधिन छन । बुटवलमा ८ वटा स्वस्थ्य संस्थाले जनशक्ति उत्पादनमा लागेको छ । गतवर्ष लुम्बिनी प्रादेशिक अस्पतालमा कुल ५,७८,२८३ जनाले सेवा लिएका छन । अन्य सबै गरि १६ लाख ७९ लाख जना तथा ल्याबसमेत गरि झण्डै २० लाख जनाले बुटवलका स्वास्थ्य संस्थाहरुबाट सेवा लिएको छन ।

कार्यक्रमको उद्घाटन गर्दै बुटवल उपमहानगरपालिकाका उपप्रमुख सावित्रादेवि अर्यालले बुटवलमा मापदण्ड पुरा भएका न्युनमात्र स्वास्थ्य संस्थाहरु रहेको बताईन । ‘नगरभित्रका धेरै समस्याहरु छन ।’–उनले भनिन । निति तथा कार्यक्रममा उपविजेता उम्मेदबारहरुलाई समेत समेटेर अघि बढेको उनले बताइन ।

कार्यक्रममा नेपाल चिकित्सक संघ डा कृष्ण खरेल, नेपाल पत्रकार महासंघ रुपन्देहीका उपाध्यक्ष विश्वास ढकाल, संस्थापक अध्यक्ष सुरज भट्टराई, केदार नेपाल, वरिष्ठ उपाध्यक्ष पुरुषोत्तम भट्टराई, महासचिव कृष्ण पोखरेलले स्वस्थ्य सेवाप्रदायक संस्थाको आवश्यक मापदण्डको पूर्वाधार कार्यान्वयनमा विशेष ध्यान दिन जरुरी रहेको बताए ।
कार्यक्रममा लुम्बिनी नर्सिङ संघ ईकाईकी बिष्णु खनालले नर्सिङ पेशामा विविध समस्या रहेको दुखेसो गरे । एउटा जना नर्सले २० जना बिरामीलाई सेवा दिनुपर्ने बाध्यता रहेको भन्दै डब्लुएचओको मापदण्ड कार्यान्वयन जरुरी छ । यसैगरि पारिश्रमिकको समेत समस्या छ । बिमाको चाप कम गर्न निजि क्षेत्रलाई जिम्मेवार दिन सकिन्छ । नर्सिङ पेशामा रुचि घट्दो रहेको उनले बताए ।

कार्यक्रममा लुम्बिनी आयुर्वेदिक औषधालयका गणेश सापकोटाले फोहोर ब्यवस्थापनको समस्या सबैभन्दा ठुलो छ । मापदण्ड र दर्ता नगरेका ९५ प्रतिशत क्लिनिक बन्द गर्न हुने अवस्थामा रहेको उनले बताए । चिकित्सक नभएको क्लिनिकमा विविध रोगहरुको उपचार सेवा दिने प्रचार गरिनु गलत हो । केवल फार्मेसी सेवा दिनुपर्ने उनले बताए । वार्षिक ६–८ हजार बिरामी उपचार हुने अस्पतालमा अहिले ४० हजार बिरामी पुगेको दाबी गरे ।

कार्यक्रममा आम्दाका चिकित्सक सुन्दर न्यौपानेले तथ्याक संकलन र प्रस्तुतिमा स्थानिय सरकारको ध्यान दिनुपर्ने सुझाव दिए । ल्याबका रिपोर्टमा फरकपना आउने हुदा क्वालिटी कन्ट्रोलमा स्थानिय सरकारको जोड दिनुपर्ने बताए । एन्टीबायोटिक रेसिस्टेन्स विश्वब्यापी रुपमा चुनौती बनेको भन्दै उनले बिना प्रिस्क्रिप्सन औषधी बिक्रि रोक्नुपर्ने बताए ।

कार्यक्रममा नेपाल औषधी ब्यवसायी संघ पूर्व केन्द्रिय अध्यक्ष बाबुराम भट्टराई, संघका वरिष्ठ सल्लाहकार रोहितराज क्षेत्रीले पछिल्लो समय सरकारबाट स्वास्थ्य ब्यवसायीहरुमाथि दमनको रुपमा नीति ल्याएको आरोप लगाए ।
कार्यक्रममा संघका अध्यक्ष खड्ग बस्नेतले स्वस्थ्य सेवाप्रदायक संस्थाहरुलाई ब्यवस्थित गर्दै मापदण्डमा रहेर सेवा दिन जरुरी रहेको बताउदै यसका लागि संस्थागत रुपमा विगतबाट नै सरोकारवाला र स्थानिय सरकारबिच अन्तरक्रिया, छलफलमा जोड दिएको बताए ।