खोज

काठमाडौं, २४ जेठ । संसारमा यस्ता धेरै भव्य पुलहरू छन् जुन लम्बाइमा मात्रै ठूला छैनन् तर उचाइमा पनि विश्वलाई चकित पारिरहेका छन् । विशेषगरी पहाड, खोला र उपत्यका पार गरेर यात्रुहरूलाई छिटो र सुरक्षित यात्रा प्रदान गर्ने रेलवे पुलहरू काम लागिरहेका छन् । यी पुलहरू निर्माण गर्न सजिलो छैन तर तिनीहरू इन्जिनियरहरूको कडा मेहनत र प्रविधिको सहयोगमा निर्माण गरिएका हुन्। चीन र भारत जस्ता देशहरूमा अवस्थित र आधुनिक इन्जिनियरिङको उत्कृष्ट उदाहरण मानिने विश्वका ५ वटा अग्लो रेलवे पुलको बारेमा जानौं।

 ददुहे रेलवे पुल, सिचुआन–तिब्बत रेलमार्ग (चीन)

ददुहे रेलवे पुल चीनको सिचुआन प्रान्तमा निर्माण गरिएको हो। यो पुललाई विश्वको सबैभन्दा अग्लो रेलवे पुल हो । यो पुल डडुहे नामक खोला माथि बनेको हो । यसको उचाइ लगभग ३८० मिटर अर्थात् १२४७ फिट छ। यो क्षेत्र पहाडी भएकोले यहाँ पुग्न निकै कठिन छ । तर यो पुल बनेपछि अब रेलहरूले ठूला उपत्यका र नदीहरू सजिलै पार गर्न सकिएको छ । दडुहे पुल निकै बलियो र विशेष प्रविधिबाट निर्माण गरिएको हो । यो यति बलियो छ कि यसले भूकम्प र खराब मौसम पनि सहन सक्छ।

निकै कठिन क्षेत्र मानिने लुडिङ नामक ठाउँमा यो पुल निर्माण गरिएको हो । सिचुआन–तिब्बत रेलवे चीनको लागि धेरै महत्त्वपूर्ण छ। यसले मानिस र सामान एक ठाउँबाट अर्को ठाउँमा सार्न सजिलो भएको छ। दडुहे जस्तो पुलले चीनको इन्जिनियरिङ र निर्माणको बल देखाउँछ। यस्ता पुलहरूले देशका दुर्गम र अप्ठ्यारो क्षेत्रहरूलाई जोड्न मद्दत गर्छन्। यसले देशको विकासलाई पनि अगाडि बढाउँछ ।

नाजिहे रेलवे पुल, गुइझोऊ (चीन)
नाजिहे रेलवे पुल चीनको गुइझोउ प्रान्तमा निर्माण गरिएको हो। यो एक धेरै उच्च र बलियो रेलवे पुल हो। यसको उचाइ लगभग ३०५ मिटर अर्थात् १००१ फिट  छ। यसलाई विश्वको दोस्रो अग्लो रेलवे पुल मानिन्छ। यो पुल साँछा खोलामाथि बनेको हो । यो जिजिन र गुइयाङ सहरहरू जोड्ने रेलवे लाइनको भाग हो। पुलको मुख्य आर्क ३५२ मिटर लामो छ, जसले यसलाई विशेष इन्जिनियरिङ चमत्कार बनाउँछ। यद्यपि यसको उचाइ ३१० मिटर मानिन्छ, जब तलको डोङफेङ बाँधको पानी भरिन्छ, त्यसपछि पुलको उचाइ पानीभन्दा २८५ मिटर मात्र रहन्छ। यो पुल लिन्डाई–जिजिन रेलवे लाइनमा पर्छ। यो रेखाले गुइझोउको भित्री र पहाडी क्षेत्रहरूलाई जोड्छ। यसले त्यहाँको व्यापार र उद्योगलाई बढावा दिनुका साथै मानिसको आवतजावत पनि सहज भएको छ ।

जियांगजिएहे रेलवे पुल, गुइझोऊ, (चीन)

जियांगजिएहे रेलवे पुल चीनको गुइझोउ प्रान्तमा निर्माण गरिएको हो। यो विश्वको चौथो अग्लो रेलवे पुल हो, जुन विशेष गरी सामान ढुवानीका लागि बनाइएको हो। यो पुल  झुनयी र वेंगआन सहरहरू बीचको मालवाहक रेल लाइनको एक हिस्सा हो। यो पुल गौपितन बाँधमाथि बनेको हो । बाँध पूरै पानीले भरिएपछि पुलको उचाइ पानीभन्दा करिब १६० मिटर हुन्छ। यो पुल धेरै महत्त्वपूर्ण छ किनकि यस मार्फत फस्फेटजस्ता खनिजहरू एक ठाउँबाट अर्को ठाउँमा ढुवानी गरिन्छ।

यस क्षेत्रमा फस्फेट प्रचुर मात्रामा पाइन्छ र कृषि र उद्योगका लागि धेरै उपयोगी छ। त्यसैले यो पुल आर्थिक रुपमा पनि निकै महत्वपूर्ण छ । यो पुल स्टिल र कंक्रीटबाट निकै बलियो बनाइएको छ । यसमा एउटा विशेष प्रविधि प्रयोग गरिएको छ, पहिले स्टिलको ट्युबलाई कंक्रिटले भरियो, त्यसपछि सम्पूर्ण संरचनालाई थप कंक्रिटले ढाकियो । चीनले इन्जिनियरिङमा कत्तिको प्रगति गरेको जियाङजियाहे पुलले देखाउँछ। यो पुलले गुइझोउको विकासमा पनि ठूलो भूमिका खेलिरहेको छ।

बेपनजियांग  रेलवे पुल, किंगलांग  (चीन)
बेइपान्जियाङ रेलवे पुल चीनको किङ्लोङ क्षेत्रमा निर्माण गरिएको हो। यो एक धेरै उच्च र बलियो रेलवे पुल हो, जसको उचाई २८३ मिटर छ। २५० किलोमिटर प्रतिघण्टाको गतिमा गुड्ने यस पुलमा उच्च गतिको रेल गुड्छ । यस पुलको आर्क ४ सय ४५ मिटर लामो छ । यस कारणले गर्दा यो संसारको सबैभन्दा लामो कंक्रीट आर्क ब्रिज मानिन्छ। यो पुल गुइयाङ र कुनमिङ सहरहरू जोड्ने द्रुत रेल लाइनको हिस्सा हो। यो एकदमै विशेष प्रविधिबाट बनाइएको छ, पहिले स्टिलको ट्युबलाई कंक्रिटले भरिएको थियो र त्यसपछि जोडेर तानेर जोडिएको थियो।

हावा र तीव्र गतिमा चल्ने रेलको धक्कालाई सहन सक्ने गरी पुलको डिजाइन गरिएको छ । यसले ट्रेन यात्रा सुरक्षित र आरामदायी बनाउँछ। यो पुल बनाउन करिब ४३ करोड युआन अर्थात् करिब ६६ मिलियन अमेरिकी डलर खर्च भएको छ । यो चीनको आधुनिक रेल प्रणालीको महत्वपूर्ण भाग हो।

चेनाब नदी रेलवे पुल, जम्मू र कश्मीर (भारत)

चेनाब रेलवे पुल भारतको जम्मू कश्मीर राज्यमा बनेको हो। यो पुल रियासी जिल्लाको चिनाब नदीमा बनेको हो । यसको कुल लम्बाइ १,३१५ मिटर छ र यो नदीको सतहबाट ३५९ मिटर अर्थात् १,१७८ फिट माथि छ। यो संसारको सबैभन्दा अग्लो रेलवे आर्क ब्रिज हो। जो हिजो भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले उदघाटन गरेका थिए ।

यो स्टिल र कंक्रीटबाट धेरै बलियो बनाइएको छ। यो पुल जम्मुदेखि बारामुलासम्मको रेलवे लाइनको हिस्सा हो। यो पुल कोंकण रेलवे कर्पोरेशनले भारतीय रेलवेको लागि निर्माण गरेको हो। सन् २००२ मा आयोजना स्वीकृत भए पनि सन् २०१७ मा पुल निर्माणको काम सुरु भएको थियो । यसको मुख्य आर्क २०२१ मा सम्पन्न भएको थियो र २०२२ मा पूरै पुल तयार भएको थियो। यस पुलमा पहिलो पटक २०२४ जुनमा रेलको ट्रायल भएको थियो। यो हिजो ६ जुन २०२५ देखि सर्वसाधारणका लागि सुरु गरिएको छ। चेनाब पुलबाट जम्मू कश्मीर जान सजिलो हुनेछ।