खोज

नेपालगञ्ज, १९ जेठ ।

वर्षायाम सुरु हुनै लाग्दा छिमेकी देश भारतका किसानहरु यतिबेला बीउको जोहो गर्न नेपालगञ्ज आउने गरेका छन् । नेपाली उन्नत जातका राम धान र राधा चारको बीउ लिन भारतीय कृषक नेपालगञ्ज आउने गरेका हुन् ।

भारत उत्तर प्रदेशको मजगवाँ र विष्णापुरबाट नेपालगञ्जको तिवारी एग्रोसिडमा एकैसाथ १० जनाको समूहमा बीउ लिन आएका कृषकहरु भेटिए । उनीहरु सबैले करिब ६ वर्षदेखि नेपालमा विकास गरिएको राम धान र राधा चार जातको बीउ प्रयोग गर्दै आएको बताए । ती मध्ये एक जना कृषक हेतराम मौर्यले भने, ‘सादी विवाह, और मेहमान आउँदा रामधानको चामल उपभोग गरिन्छ ।’

रामधान उत्पादनमा ठिकै र खानलाई मिठो हुने उनीहरु बताउँछन् । राधा चार मोटो धान भएपनि कम मेहनतमा धेरै फल्ने भएकाले बिक्री गर्नलाई रोप्ने गरेको भारत ईमामगञ्जका अर्का कृषक कुलदिप मिश्राले बताए । भमरतका एग्रोसीड व्यवसायीहरुले राम धान र राधा चारको बीउ नेपालबाट लगेर केही महङ्गोमा बेच्ने गरेकाले आफूहरु सिधै नेपालगञ्जमा बीउ खरिद गर्न आएको बताए ।

नेपाली उन्नत जातका बीउ भारतीय किसानको रोजाइमा पर्ने गरेको व्यवसायीहरु बताउँछन् । भारतमा विवाह गरेका कतिपय नेपाली छोरीहरु माइतीबाट फर्किदा नेपालमा उत्पादित धानको बीउ लगेर खेती गरेदेखि त्यहाँका अन्य कृषकहरु नेपाली धानप्रति आकर्षित भएको बताइन्छ । बीउ किन्दै गरेको अवस्थामा भेटिएकी नेपालगञ्जको भुजई गाउँबाट भारतको जइतामा विवाह गरेकी नितु कुम्हारले बीउ लिन सँधै नेपाल आउने गरेको बताइन् । उनले भनिन्, ‘करिव १० वर्ष हुन थाल्यो, विवाह भएर भारत गएपनि धानको बीउ किन्न नेपालमै आउँछु ।’ भारतमा धेरै थारीको बीउ पाइए पनि नेपालको जस्तो गुणस्तरीय नरहेको उनले बताइन् । घरपरिवारले यसै समयामा बीउ किन्ने बहानामा माइत पठाउने गरेको उनले सुनाइन् ।

राम धान र राधा ४ जातको बीउ लिन मात्र भारतीय किसानहरु नेपालगञ्ज आउने गरेको नेपालगञ्जको धम्बोझी स्थित तिवारी एग्रोसिडका सञ्चालक विनोद तिवारीले बताए । उनले भने, जतिपनि भारतीय कृषक आउँछन् राधा चार र राम धान नै सोध्छन्, त्यही दुई जातको धान लिन दैनिक ५० देखि एक सय जना कृषकहरु करिव दई हप्ता सम्म लागातार आउने गर्छन् । अहिले नेपालगञ्जका सबेजसो एग्रो भेटमा भारतीय कृषकहरुको समूह देख्न सकिन्छ ।

राम धान र राधा ४ जातको बीउ पश्चिम नेपालको वातावरणमा सुहाउँदो बनाउनका लागि करिव तीन–चार बर्ष अनुसन्धान पछि मात्र उत्पादन गरिएको वाली वैज्ञानिकहरुको भनाई छ । राम धान नेपालको उत्पादन भएकाले यसको मूल बिउ अन्य देशमा नपाइने लुम्विनी प्रदेश कृषि अनुसन्धान निर्देशनालय खजुराले जनाएको छ । बाली वैज्ञानिक रामदाश चौधरीले भने, ‘राम धान नेपालको उत्पादन हो, यसको मूल बीउ नेपालमा मात्र पाइन्छ ।’

राधा चार र राम धान नेपाली किसानको रोजाइमा पनि नपरेको होइन, तर कतिपय किसानहरु सस्तोमा पाइने भन्दै भारतमा बीउ खरिद गर्न गएका देखिन्छन् । भारतीय किसानहरु मूल बीउको लागि कृषि अनुसन्धान निर्देशनालय खजुरामा समेत ठूलो संख्यामा आउने गरेको बाली विज्ञहरु बताउँछन् ।