© २०२३
अर्थमन्त्री विष्णु पौडेलले आर्थिक वर्ष २०८२/०८३ को लागि प्रस्तुत गरेको १९ खर्ब ६४ अर्ब ११ करोडको बजेटलाई लिएर निकै सकारात्मक प्रतिक्रिया व्यक्त भइरहेका छन् । बजेटको लक्ष्य भेट्टाउने चुनौती र दबाबका बिच अर्थमन्त्रीले प्रस्तुत गरेको बजेट विगतको भन्दा धेरै राम्रो भन्दै प्रशंसा गर्ने क्रम जारी छ । यद्यपि बजेटको नकारात्मक पक्षका विषयमा पनि कुरा आइरहेका छन् । बजेटका विषयमा आ–आफ्नो कोणबाट टिप्पणी गर्ने नौलो विषय होइन । सत्तापक्षले बजेटको बचाउ गर्ने र विपक्षले नकारात्मक टिप्पणी गर्ने परम्परा छ । त्यही पनि निजी क्षेत्रले बजेटको सफल कार्यान्वयन भए यो बजेट उत्कृष्ट बजेट हुने प्रतिक्रिया दिएको छ । निजी क्षेत्रबाट सकारात्मक प्रतिक्रिया पाइरहेको यो बजेट कार्यान्वयनमा ध्यान दिने हो भने निश्चित रूपमा यसले नेपालको खस्कँदो अर्थव्यवस्था सुधारमा कोसेढुंगा साबित हुनेछ । आर्थिक वृद्धि सरदर ६ प्रतिशत रहने अनुमान सरकारको छ । जेहोस निजी क्षेत्रले विगतको भन्दा केही पृथक् बजेट भन्दै सकारात्मक टिप्पणी गरेको छ । जलश्रोत, कृषि, पर्यटन, उद्योग र व्यापार नेपालको आर्थिक विकासका मेरुदण्ड हुन ।
कृषि र रोजगारी सम्मृद्धिका दुई ठोस आधार हुन । अर्थमन्त्री पौडेलले कृषिको उत्पादन बढाउन जुन कार्यक्रम घोषणा गर्नुभएको छ, त्यो स्वागतयोग्य छ तर त्यसको कार्यान्वयनमा भने आशङ्का उत्पन्न हुनु स्वाभाविक छ । विदेशबाट फर्किएका नेपाली युवालाई स्वरोजगार बनाइने, आगामी वर्ष पर्यटक भित्राउन प्राथमिकता दिने बजेटमा घोषणा गरिएको छ । स्टार्टअप व्यवसाय प्रवर्द्धन गर्ने बजेटमा उल्लेख छ । बजेटमा महिलालाई उद्योग दर्तामा शुल्क नलाग्ने प्रावधानले महिला उद्यमीलाई उत्साहित बनाएको छ । एक्जिम कोर्डको झञ्झट अन्त्य गरिएको छ । त्यसै गरी बजेटमा नेपालले पनि प्रविधि निर्यात गर्ने लक्ष्य राखिएको छ भने त्यसबाट १० लाखलाई रोजगारीको अवसर प्राप्त हुने अपेक्षा गरिएको छ । यो बजेट शत प्रतिशत कार्यान्वयनमा गयो भने यसले नेपालको आर्थिक विकासमा टेवा पुग्ने निश्चित छ । बजेट आउने तर त्यसको कार्यान्वयन नगर्ने हो भने यो बजेट पनि सारमा परम्परामुखी हुन सक्छ । तसर्थ जुन कार्यक्रम घोषणा भएको छ, त्यसको सत प्रतिशत कार्यान्वयन हुनुपर्दछ । धेरैले उही परम्परामुखी बजेट र आश्वासनको पोको जनतामाथि थोपर्ने काम भएको भन्दै टिप्पणी पनि गरेका छन् । तर, यो बजेट परम्पराभन्दा धेरै माथि उठेर आएको छ । बजेटले अतिरिक्त खर्चको भारी कटौती गरेको छ ।
कर्मचारीको तलब वृद्धि नभए पनि भत्तामा वृद्धि गरिएको छ । यो स्वागतयोग्य छ । सबै क्षेत्रलाई समेटेर बजेट आउनु आफैमा स्वागतयोग्य कुरा हो । सरकारले चालू आर्थिक वर्षको विकास बजेट खर्च गर्न समेत हम्मे हम्मे परिरहेको बेला नयाँ बजेट सार्वजनिक भएको छ । यो बजेटले पुँजीगत खर्च वृद्धिमा नयाँ रेकर्ड कायम गरोस् । सीमान्तकृत जनताका लागि राहत दिनेतर्फ बजेट केन्द्रित होस् । जनताको सिधा चासो र सरोकारको सन्दर्भमा बजेट राम्रो रहेको टिप्पणी छ । त्यसो त यो बजेट पुरानै परम्पराको एक निरन्तरता मात्र हो । बजेटमा लोकप्रिय कार्यक्रम छन्, ती कार्यान्वयनमा जानुपर्दछ । बजेटको विश्लेषण आ–आफ्नै चस्माले गर्ने परम्परा अहिले मात्र होइन धेरै पहिलेदेखि हुँदै आएको छ । बजेटले धेरै क्षेत्रलाई समेटेको छ । सबै क्षेत्रलाई समेटेर बजेट आउन आफैमा स्वागतयोग्य कुरा हो । सीमान्तकृत जनताका लागि राहत, दिर्घरोगीलाई मासिक पाँच हजार भत्ता र निःशुल्क मिर्गौला प्रत्यारोपण गर्ने बजेटको निरन्तरता सकारात्मक छ । जनताको सिधा चासो र सरोकारको सन्दर्भमा बजेट राम्रो रहेको टिप्पणी छ । खास गरी अहिले बढिरहेको महँगी नियन्त्रण गर्न बजेट सफल होस् । उद्योगी व्यवसायीको छाता सङ्गठन नेपाल उद्योग वाणिज्य महासङ्घले बजेटको स्वागत गरेको छ तर कार्यान्वयन चुनौतीपूर्ण रहेको प्रतिक्रिया दिएको छ । विद्युतीय सवारी साधनमा कर बढाइएको छैन । बजेटको यो महत्त्वपूर्ण पक्ष हो । जेलोस् यो बजेटबाट धेरै क्षेत्रले उत्साह सिर्जना भएको प्रतिक्रिया दिएको छ । अव यो बजेटको सफल कार्यान्वयन होस् ।