खोज

अहिले मनसुन अघिको प्रि– मनसुनको समय सुरु भएको छ । यो बेला हावाहुरी र चट्याङको जोखिम धेरै हुने मौसमबीदहरू बताउँछन । विगत केही दिनयतादेखि मुलुकका विभिन्न भागमा हावाहुरी तथा मनसुनपूर्वको वर्षाको प्रभाव तुलनात्मक रूपमा बढी देखिन थालेको छ । आईतबार विहानैदेखि मुलुकभर पानी परेको छ । यसले प्रि मनसुनको संकेत गर्दछ । यही बेला चट्याङको जोखिम एकदमै बढेर गएको छ । बेलुकापख दिनहुँजसो निरन्तर आउने हावाहुरीका कारण मानवीय क्षतिका अतिरिक्त भौतिक क्षति पनि भएको छ । केही दिनयताको हावाहुरी र चट्याङले देशका भेरै स्थानमा क्षति गरेको छ । मानवीयसंगै भौतिक क्षति बढेको छ । यही एक महिनाको बीचमा पनि मनसुनअघिको प्राकृतिक प्रकोपमा परी १० जनाको मृत्यु भएको छ । यसैगरी हावाहुरीकै कारण बिजुलीको पोल ढल्दा बिजुली आपूर्तिमा अवरोध पनि सिर्जना भइरहेको छ । मौसमविद्का अनुसार मनसुन भित्राउन सक्रिय बनेको स्थानीय वायु विकास हुने क्रम तीव्र भएकाले वेगयुक्त हावाहुरी तथा मेघगर्जनसहित चट्याङ पर्ने सम्भावना बढिरहेको छ ।

नेपालका विभिन्न भूभागमा आउँदा केही दिनसम्म हावाहुरी तथा पूर्व मनसुनी वर्षाको सम्भावना अधिक रहने अनुमान गरिएको छ । यस्तो बेला सही मौसमी सूचनाको आवश्यकता पर्दछ । सूचना समयमा पुग्न सकेको भए हावाहुरीका कारण अनाहकमा निर्दोष नागरिकले ज्यान गुमाउनुपर्ने अवस्था आउने थिएन । यसतर्फ सम्बन्धित निकायले ध्यान पु¥याउनु पर्छ । यसका अतिरिक्त सर्वसाधारणले हावाहुरी चल्ने समयमा आफू तथा परिवारको रक्षाका लागि पूर्व सावधानी अपनाउनु र त्यत्तिकै सजग हुनु जरुरी छ । प्राकृतिक प्रकोपका घटनाबाट बच्ने आफै हो । तसर्थ समयमै सावधानी अपनाउनेतर्फ ध्यान जाओस् ।

अहिले देशको संघीय राजधानी र सातै प्रदेशमा बिद्युतीय जोखिम समेत बढिरहेको छ । हावाहुरीका कारण विद्युत पोल ढल्ने समस्यामात्र होइन, ठूला ठूला रुखहरूे समेत जोखिम निम्त्याएका छन । हुरीका कारण ती ठूला रुख ढल्दा एकातिर त्यसले मानवीय क्षति बढिरहेको छ । सहर सौन्दर्यको नाममा हुने बुढा र ठूला रुख कटान, छटान र व्यवस्थित गर्नु जरुरी छ । हरेक बर्ष रुखको हाँगा नछिमोलिएकै कारण हाँगा भाँचिएर मानवीय दुर्घटना भएको समाचार सुन्न परिरहेको छ । तसर्थ बर्षा अघिको प्रि मनसुनको अवस्थामा उत्पन्न हुने प्राकृतिक जोखिम अन्त्यको लागि पहल गर्नु जरुरी छ । अर्कोतर्फ संरक्षण तथा व्यवस्थापन हुन नसकेका रुखहरू हटाउनु नै श्रेयष्कर हुन्छ ।

यस्ता अरू धेरै कारण पनि छन जसले मानव जीवनलाई जोखिममा पारेका छन । चट्याङ त्यस्तै जोखिमको अर्को रूप हो । यसबाट बच्नुपनि चुनौतिको बिषय छ । आगामी दिनमा प्रि मनसुनको समय मात्रै होइन बर्षासमेत नजिक आएकोले प्राकृतिक प्रकोपबाट जोगिनु हामी सवैको जिम्मेवारी हो । संघीय, प्रदेश र स्थानीय सरकारले प्रकोपजन्य जोखिमका घटना नियन्त्रणका लागि पहल गर्नु जरुरी छ । हरेक बर्ष हुने यस प्रकारका प्रि–मनसुनको जोखिम नियन्त्रणमा बेलैमा ध्यान पु¥याउनुपनि अत्यावश्यक छ । साथै प्राकृतिक जोखिमको बेला आईसकेकोले सवैले अहिलेदेखि नै जोखिमबाट हुनसक्ने क्षति न्यूनिकरणमा ध्यान दिनु जरुरी छ ।

जोखिमका घटनाबाट बच्ने हो भने पूर्व तयारीमा ध्यान दिनैपर्दछ । त्यसका लागि अहिलेदेखि नै सावधानी अपनाउनु आवश्यक छ । खासगरी पूर्व पश्चिम राजमार्ग अहिले निर्माणको क्रममा छन । सडक निर्माणको काम चलिरहँदा जोखिम थप बढेको छ । बुटवल नारायणगढ सडकमात्रै होइन, बुटवल गोरुसिंगे सडक खण्डसमेत निर्माणको क्रममै रहेकोले प्रि–मनसुनमा बर्षा हुँदा सडक किनारमा रहेका खाल्डाखुल्डीले चुनौति खडा गरेका छन् । अतः सडक किनारलाई सुरक्षित गर्नेतर्फ निर्माण व्यवसायीले ध्यान दिनु जरुरी छ । सडक किनारमा राखिने निर्माण सामाग्री खाली गराउने र प्राकृतिक प्रकोपका जोखिम निम्त्याउने सामान व्यवस्थापनमा ध्यान जाओस् ।