खोज

२०५२ साल अर्थात आजभन्दा २९ बर्ष अघि सुरु भएको झुम्सा खानेपानी आयोजना अहिलेसम्म पूरा हुन सकेको छैन । बुटवलको मेलम्ची भनिएको यो खानेपानी आयोजना बुटवलबासीका लागि सपनामात्रै बन्ने हो कि भन्ने चिन्ता उत्पन्न भएको छ । बुटवलको खानेपानीको समस्या समाधान गर्ने भन्दै करिव तीन दशक अघि सुरु भएको यो आयोजना अहिलेसम्म पूरा हुन नसक्नुले नेपालको विकास आयोजनामा हुने गरेको ढिलाईको यो एउटा गतिलो उदाहरण हो । झुम्सा खानेपानीमात्रै होइन, हाम्रो देशका कुनैपनि ठूला आयोजना निर्धारित समयभित्र कहिल्यै बन्न सकेका छैनन् । ठूला आयोजना लम्ब्याउन थालिनुमा कतिपय अवस्थामा भ्रष्टाचार र अनियमितताको गन्ध आउन थल्छ । बुटवलको ‘मेलम्ची’ को नामले पुकारिने खानेपानी आयोजना लामो समयदेखि बन्न नसक्दा यस्तै गुनासा आउने गरेका छन् । काठमाडौँमा खानेपानी ल्याउने मेलम्ची खानेपानी लामो समय पर्खेरसमेत तयार भएको सन्दर्भमा बुटवलको मेलम्ची कहिले बन्ने हो ? बुटवलका जनताको खानेपानीको सपना कहिले पूरा हुने हो ? अझैसम्म अनुत्तरित छ ।

बुटवलमा अव गर्मी चढ्दै छ । गर्मीको समयमा तिनाउ खोलामा पानी कम हुँदै गर्दा बुटवलवासीले खानेपानीको चर्को समस्या भोग्ने गरेका छन् । बुटवलका मुख्य चोक र घनाबस्तीमा हिजोआज पानीको अभाव हुन थालेको छ । त्यसमाथि पहाडमा बर्षा हुनासाथ बुटवलबासीले धमिलो पानी पिउनुपर्ने बाध्यता हुन्छ । बुटवलमा अहिलेपनि दैनिक तीन करोड ५० लाख लिटर पानीको माग रहेकोमा खानेपानी संस्थानले जम्मा दुई करोड ५० लाख लिटर मात्र आपूर्ति गर्न सक्षम रहेको छ । उपभोक्ताको धारामा पानी आएपनि धमिलो पानीको समस्या चर्को छ । तिनाउ खोलामा जस्तो पानी आउँछ, त्यस्तै पानी उपभोक्ताको घरसम्म पु¥याउने गरिएको छ । बुटवलमा अझै दैनिक एक करोड लिटर खानेपानीको माग छ । यही रूपमा जनसंख्या बृद्धि हुँदै जाने हो भने बुटवलमा झुम्सा खानेपानीले समेत पानीको आवश्यकता धान्न मुस्किल हुन्छ । विडम्वना २९ बर्षअघिको आयोजना अझै पूरा हुन सकेको छैन । कहिले पूरा हुन्छ ? त्यसको उत्तर पनि छैन । यो वास्तवमै विडम्वनाको कुरा हो ।

बुटवलको खानेपानी समस्या समाधानका लागि झुम्सा खानेपानी आयोजना महत्वपूर्ण परियोजना सावित हुने कुरामा दुईमत छैन् । अझैपनि बुटवलबासी झुम्साको पानी आउनेमा आशाबादी छन् । खानेपानी समस्या दीर्घकालीन रूपमा समाधान गर्न बुटवलमा २९ वर्षअघि सुरु भएको आयोजना अहिलेसम्म पूरा नहुनु बुटवलबासीका लागि चिन्ताको कुरा हो । तीन दशकको बीचमा आयोजना क्षेत्रबाट थुपै्र प्रतिनिधिहरू निर्वाचित भएर केन्द्र, प्रदेश तथा स्थानीय तहमा पुगेका छन् । तर, खानेपानी आयोजना समयमै सम्पन्न गर्नेतर्फ कसैको पनि ध्यान पुगेन् । यो आयोजनाको सफल कार्यान्वयन अवको मूल कार्यसूची हुनुपर्दछ । हजारौं जनताको खानेपानीको सपना पूरा गर्नेतर्फ कुनैपनि ढिलाई नगरियोस् । विवादबाट माथि उठेर यो आयोजना सफल बनाउन सबैको सहयोग समेत उत्तिकै अपरिहार्य छ । खासगरी बुटवल उपमहानगरपालिकाले यो आयोजना समयमै सम्पन्न गराउन अग्रसरता लिनु जरुरी छ ।

प्राकृतिक, प्राविधिक लगायत विभिन्न कमजोरीका कारण यो आयोजनामा ढिलाइ भइरहेको खानेपानी संस्थानले जनाएको छ । अव बुटवल उपमहानगरपालिकाले यो खानेपानी आयोजना छिटो वनाउनेतर्फ सम्वन्धित निकायलाई दवाव दिनु जरुरी छ । आयोजनाको समय लम्बिँदा खानेपानीका पाइप समेत केही काम नलाग्ने भएका छन । विछाइएका पाईप फुटेका छन । करोडौंको भौतिक सम्पत्तिमाथि क्षति हुने अवस्था छ । बुटवलको ‘मेलम्ची’ भनेर चिनिएको आयोजना बुटवलबासीका लागि आकाशको फल आँखा तरी मर नहोस् । छिटोभन्दा छिटो खानेपानी बुटवल ल्याउने वातावरणको सिर्जना होस् । बुटवलवासीको खानेपानीको सपना पूरा गर्नेतर्फ सम्वन्धित निकायको अविलम्ब ध्यान जाओस् ।