खोज

बर्दिया राष्ट्रि निकुञ्जमा पर्यटकको संख्यामा बृद्धि हुन थालेको छ । निकुञ्ज भित्र बाघ, गौँडा, हात्तीलगायत जंगली जनावर हेर्न आउने पर्यटको संख्यामा बृढि भएको निकुञ्जको तथ्यांकले देखाएको छ । चालु आर्थिक बर्ष २०८१/०८२ को फागुन महिनाको अन्तिम सम्म १४ हजार १ सय बढी पर्यटकले निकुञ्ज प्रवेश गरेर अवलोकन गरेको बर्दिया राष्ट्रिय निकुञ्जका सूचना अधिकारी सरोजमणी पौडेलले बताए ।  निकुञ्ज प्रवेश गर्ने विदेशी तीन हजार छ सय २५ जना, सार्क मुलुबाट आठ सय ३४ र आन्तरिक पर्यटक १० हजार पाँच सय ४० जना निकुञ्ज भ्रमण गरेका रहेछन । यो गत आर्थिक बर्षको सोही अवधीको ७.१७ प्रतिशत बढी रहेको छ ।आर्थिक बर्ष २०८०/०८१ मा भने बाह्य तथा अन्तरिक गरी कल २० हजार एक सय ३१ जना पर्यटकले निकुञ्ज भ्रमण गरेको सूचना अधिकारी पौडेलको भने, जस मध्य विदेशी पर्यटक छ हजार छ सय ८४ जना, सार्क राष्ट्रका एक हजार चार सय ३७ र नेपाली १८ हजार १० जना पर्यटकले निकुञ्ज भ्रमण गरेको निकुञ्जको तथ्यांकमा छ । त्यसै गरी २०७९/०८० मा कुल २४ हजार तनि सय २४ पर्यटक र आर्थिक बर्ष २०७८/०७९ मा १६ हजार २ सय ९७ जनाले निकुञ्ज भ्रमण गरेका थिए । पर्यापयर्टनको दृष्टिकोणले बर्दिया राष्ट्रिय निकुञ्जलाई महत्वपुर्ण मानिन्छ । निकुञ्जमा भएका जनवार सजिलै देख्न पाईको हुनाले यसलाई महत्वर्पुण मानिएको हो ।

निकुञ्जका जनावर बाघ, गैँडा, हात्ती, अजिंगर, चित्तल, मृग बाह्रसिंगे, कृष्णासार लगायतका जनावर सजिलै देख्न पाउने भएकोले बर्दिया राष्ट्रिय निकुञ्ज पर्यटकहरूको रोजाइमा परेका छ ।सिनियर गाइडर हेमन्त आर्चायका अनुसार तराइृमा सबैभन्दा ठूलो र सजिलै जनावर देख्न पाउने भएकोले बर्दिया आउने पर्यटकहरू बढ्दै गएको बताए । विश्वप्रसिद्ध टाइम म्याागाजिन सन् २०२४ का लागि तयार पारेको संसारका सय सर्वौत्कृष्ट गन्टव्यको सुचीमा बर्दियाको मधुवन नगरपालिकास्थित बुहन वाइल्डरनेस क्याम्पका सुचीकृत छ । यस कारण यो बर्षमा पनि पर्यटकहरूको बढेको पाएको उनेले भने । पछिल्लो समय निकुञ्ज घुम्न आउने पर्यटक ओरालो लागेका थिए तर कोरोना महामारी पछि फेरी पर्यटक बढेको गैडाक्याम्पका सञ्चालक रामजी तापाले बताए । उनका अनुसार निकुञ्ज घुम्न आउने मध्ये नेपाली पर्यटकको संख्या धेरै रहेको छ । विदेशी पर्यटकलाई लाग्ने महँगो हवाई भडाले पनि पर्यटकको संख्या कम भएको हो । हवाई भाडादर कम कायम गर्न सके अझै पर्यटकको संख्या वृद्धि हुने बताए ।

बर्दिया राष्ट्रिय निकुञ्ज नेपालको मध्य तथा सुदूर पश्चिममा रहेको छ । बर्दिया राष्ट्रिय निकुञ्जले करिब ९६८ वर्ग किलोमिटर क्षेत्रफल ओगटेको छ । बर्दिया राष्ट्रिय निकुञ्जको प्रमुख कार्यालय ठाकुरद्वारामा रहेको छ, जुन पुर्व–पश्चिम राजमार्गको अम्रेनीबाट दक्षिण तर्फ बाटो छुट्टिएको छ । यो निकुञ्ज नेपालको पश्चिममा कर्णाली नदीको पूर्व तिरको तराई प्रदेशमा अवस्थित छ । सन् १९६८मा शाही शिकार आरक्षको रूपमा स्थापना गरिएपनि सन् १९६७मा करिब ३६८ वर्ग किलोमिटर क्षेत्रफलको उक्त आरक्षणलाई शाही कर्णाली वन्यजन्तु आरक्षको रूपमा घोषणा गरियो । पछि सन् १९८२मा यसलाई शाही बर्दिया वन्यजन्तु आरक्ष नामाकरण गरियो र सन् १९८४मा पुनः बबई नदी आसपासको क्षेत्रलाई समेटियो । सन् १९८८मा आएर बर्दिया राष्ट्रिय निकुञ्जको रूपमा यस क्षेत्रलाई घोषणा गरिएको थियो । पूर्णरूपमा तराइ क्षेत्रमा रहेको यस राष्ट्रिय निकुञ्ज स्थापनाको प्रमुख उद्देस्य बाघ तथा यसको शिकारको संरक्षण भएपनि गैंडा, घडियाल गोही, डल्फिन जस्ता अत्यन्तै लोपोन्मुख वन्यजन्तुहरू यसमा संरक्षित छन ।

पहिला पहिला बर्दियाको बघौरा फांटमा राजाहरू बाघ तथा हात्तीको शिकारको लागि आउने गर्दथे। यहि क्रममा एकपटक शिकारको लागि आएका राजाले शिकारको लागि बाघ नपाएपछि त्यस क्षेत्रलाई राजाको शिकार क्षेत्रको रूपमा संरक्षण गर्न सुरूवात गरेका थिए । पछि त्यहि क्षेत्रलाई कर्णाली संरक्षण क्षेत्रको रूपमा चिनियो। पछि सन् १९८२मा यसलाई शाही बर्दिया वन्यजन्तु आरक्ष नामाकरण गरियो र सन् १९८४मा पुनः बबई नदी आसपासको क्षेत्रलाई समेटिया । सन् १९८८मा आएर बर्दिया राष्ट्रिय निकुञ्जको रूपमा यस क्षेत्रलाई घोषणा गरिएको थियो ।बर्दिया राष्ट्रिय निकुञ्जमा पृथक तीन किसिमको हावापानी हुने गर्छ । आश्विन देखि फाल्गुणसम्म मौसम सुख्खा हुन्छ, यो समयमा दिनहरू न्यानो हुन्छन् भने रात ठन्डा रहने गर्छ । बैशाख देखि असार महिना सम्म गर्मी मौसम हुन्छ, यती बेला यहाँको तापक्रम बढेर ४५ डिग्रि सेन्टिग्रेट सम्म पुग्ने गर्छ । त्यसपछिका महिनामा भारी वर्षातको मौसम शरु हुन्छ । यहाँको माटो एकदमै कोमल भएको हुँदा वर्षातमा धेरै हिलो हुने गर्दछ ।

निकुञ्ज अन्तर्गत चुरेको माथिल्लो भागतिर केही सल्लाका जंगलहरू छन् भने तराईको धेरैजसो भाग सालको जंगलले ढाकेको र बीच बीचमा घाँसे मैदान रहेको छ । पाटे बाघ, एक सिंगे गैंडा, चितुवा, घोडगधा, जरायो, चित्तल, लगुना, बाह्रसिङ्गा र जंगली हात्ती लगायत ५६ प्रजातिका स्तनधारी वन्यजन्तु यसनिकुञ्जमा पाइन्छन् । जलचरहरूमा घडियाल गोही, मगर गोही, सोंस र विभिन्न किसिमका माछा यहाँ पाइन्छन् ।