खोज

नेपालगञ्ज, २ चैत ।

बाँकेको डुडुवा गाउँपालिका वडा नम्बर ६ असमानपुरस्थित ‘जयन्दु बाल सुधार गृह’मा भएको कुटाकुट र आगजनीको घटनामा ४९ जना बालबन्दी घाइते भएका छन् । कुटाकुटबाट सामान्यदेखी गम्भिर घाइते भएका ४९ जनालाई भेरी अस्पताल र संजिवनी अस्पतालमा भर्ना गरिएको हो । डुडुवा गाउँपालिका वडा नम्बर ६ असमानपुरमा रहेको ‘जयन्दु बाल सुधार गृह’ मा शुक्रबार मध्यराति देखी सुरु भएको तनाव शनिबार दिउँसो साम्य भएको थियो । बाँकेका प्रमुख जिल्ला अधिकारी धर्मराज जोशीले कुल ४९ जना बाल बन्दीलाई अस्पतालमा भर्ना गरिएको बताए ।

प्रजिअ जोशीका अनुसार शुक्रबार राति ६ जना र शनिबार ४३ जना घाइते भएका छन् । ‘यि मध्ये सामान्य अवस्थादेखी केही गम्भिर चोट लागेकाहरु छन्, केहीले टाउको दुख्यो, अप्ठ्यारो भयो भनेपछि उनीहरुलाई पनि अस्पताल पुर्याएका छौं ।’ यि मध्ये गम्भिर घाइते दुई जनाको सिटी स्क्यान गरिएको प्रजिअ जोशीले जनाए । बाल बन्दीहरुले सुरक्षाका लागि खटिएका प्रहरीमाथी समेत इट्टा प्रहार गरेका थिए । इट्टा प्रहारबाट ३ जना प्रहरी समेत घाइते भएका छन् । घाइते प्रहरीको पनि स्थानीय अस्पतालमा उपचार भइरहेको छ । स्थिती नियन्त्रणमा शनिबार दिउँसोसम्म पनि प्रहरीलाई हम्य–हम्य परेको थियो ।

त्यसका लागि बाल सुधार गृहमा ठुलो संख्यामा सुरक्षाकर्मी परिचालन गरिएको थियो । कुटाकुट हुँदा सुधार गृहबाट ५÷६ जना बालबन्दी भागेकोमा पछि सम्पर्कमा आईसकेको प्रजिअ जोशीले बताए । उक्त सुधार गृहमा २५५ जना बालबन्दी र १२ जना प्रहरी बस्दै आएका थिए । आगजनीका कारण भवनको पहिलो तला बस्न नमिल्ने गरी क्षतिग्रस्त भएको छ । आगो दमकलको सहायताले नियन्त्रणमा लिइएको थियो । प्रमुख जिल्ला अधिकारी जोशीका अनुसार भवन क्षतिका कारण ७०–८० जना बालबन्दीलाई बाँकेको नौवस्तास्थित बाल सुधार गृहमा स्थानान्तरण गरिएको छ ।

अपराधमा समलग्न बालकहरु लाइ सुधार्नका लागि सञ्चालनमा आएको बालगृहमा यसअघि पनि पटक पटक झडप हुँदै आएको छ । बालबिज्याई (अपराध)गर्नेलाई कारागारमा राख्दा झन् बिग्रिन्छन भने मान्यताका आधारमा त्यस्ता बालबालिकालाई बालसुधार गृहमा राखिन्छ । सुरक्षा बलियो नहुदा बालगृह बाट बालबालिका भाग्ने क्रम पनि हुदै आएको छ । सुधारगृह सुबिधाका हिसाबले अब्बल छ ।

खेलकुद देखि पढाइ नियमीत रुपले हुदै आएको छ । सुधारगृहमा संघसंस्थाको लगानि पनि देखिन्छ । तर बालसुधारगृहमा बस्ने बालकहरुमा डर र अनुशासनको कमीका कारण बालसुधार गृहमा अपराधीक क्रियाकलाप बढेको देखिएको छ । स्वास्थ्य समस्या भएका उपचार गराउने आफनै चिकित्सक छैनन् । सुधारगृहकी इन्चार्ज विमला काउचाले भनिन् –‘सबैकुराको सुबिधा छ, पोशाक बिनाको प्रहरी भएकाले पनि उनिहरुमा डर नै भएन् जे गरेपनि कसैले केहि गर्दै भन्ने कुराले मनोबल बढायो ।’ तर उमेर पुगेका र नपुगेका बालकहरु एकै ठाउमा राख्दा चुनौती छ । सुरक्षा बलियो छ तर प्रहरी पोशाकमा छैन् हतीयार देखाउन पाइदैन् ।

पिटने कुरा भएन्, डर भन्ने चिज नै रहेन् ।’ मानवअधिकारको हिसाबले बालमैत्रीपुर्ण ब्यवहारनै उनिहरुका लागि घातक हुदै गएको देखिएको छ । कानुन ब्यवसायी बसन्त गौतमका अनुसार बालअधिकार ऐनमै १८ बर्षमुनिको उमेरमा अपराध गरेका बालकहरुलाइ लाइ उमेर पुगेपनि कारागार नपठाउने ब्यबस्था रहेको छ । ‘सुधारगृह भन्नु नै सुधार गर्ने ठाउ हो । बिगतमा कानुनले नगर्नु भन्ने काम गरेका बालकहरुलाइ सुधार्ने प्रयास हो बालअधिकारकर्मी सिद्धराज पनेरुले भने,‘ यस्ता बालकरुलाइ दिर्घकालीनरुमा सुधार्नका लागि राज्यले लगानी आवश्यक छ ।