© २०२३
भारतको कलिंगा इन्स्टिच्युट अफ इन्डस्ट्रियल टेक्नोलोजी (केआईआईटी) मा अध्ययनरत नेपाली विद्यार्थी २१ वर्षीया प्रकृति लम्सालको शंकास्पद मृत्युले आम नेपाली जनतालाई अत्यन्त भावविह्वल वनाएको छ । नेपालमा विद्यार्थीदेखि आम सर्वसाधारण नागरिक सवैले प्रकृतिले न्याय पाउनुपर्ने माग सहित नेपाल सरकारलाई दवाव दिएका छन् । राष्ट्रिय सभा र प्रतिनिधि सभाको मंगलवारको बैठकमा त्यस सम्वन्धि बिषयले मूख्य प्राथमिकता पाएको छ । निश्चितरूपमा प्रकृतिले न्याय पाउनैपर्दछ । उनलाई मानसिक तनाव दिएर जसरी आत्महत्या गर्न बाध्य वनाईएको छ, घटनामा संलग्नमाथि कडा कारवाही हुनैपर्दछ । साथै प्रकृतिको बिषयमा आवाज उठाउने नेपाली विद्यार्थीमाथि कलेज प्रशासनले दुव्र्यवहार गर्ने जुन घोर निन्दनीय काम गरेको छ, त्यो घटनामा संलग्न कलेजका कर्मचारीमाथि समेत कारवाही गर्नैपर्दछ । यद्यपि त्यहाँको सरकारले कलेजका वरिष्ठ कर्मचारीलाई बर्खास्त गरेको भनिएको छ । तर वास्तविकरूपमै संलग्न कर्मचारीमाथि त्यहाँको सरकारले कारवाही गरोस् । कलेज प्रशासनले घटनामा प्रत्यक्ष जोडिएका र नेपाली विद्यार्थीमाथि दुव्र्यवहार गर्ने कर्मचारीलाई निष्कासन गरेको छ । तर त्यतिले मात्रै पुग्दैन । घटनाको सत्यतथ्य बाहिर आउदैपर्दछ । नेपाली चेलीमाथि मानसिक यातना दिनेमाथि कारवाही हुनुपर्दछ । भारत सरकारले नेपाली चेलीमाथि बर्बर मानसिक यातना दिने भारतको कोलकाता निवासी अडभिक श्रीवास्तवलाई कडा कारवाही गरोस् । यद्यपि यस प्रकरणका मुख्य आरोपी पनि न्यायिक हिरासतमा पुगिसकेको छ । ओडिसा प्रहरीले पीडितलाई पूर्ण न्याय दिलाउने बताइरहेको छ । यद्यपि, नेपाली विद्यार्थीहरू भने आश्वस्त हुन सकेका छैनन् । यो विषयले नेपालको संसदमा मात्र होइन, ओडिसा राज्यको विधानसभामा पनि प्रवेश पाएको छ । त्यहाँका प्रतिपक्षी दलका सांसदहरूले सरकारले राज्यमा शान्ति सुरक्षा कायम गर्न नसकेको र यो घटनाप्रति अन्तर्राष्ट्रिय रूपमा आलोचना भइरहेको भन्दै सरकारको ध्यानाकर्षण गराएका छन । यो घटनाले अन्तर्राष्ट्रिय रूप लिईसकेको छ । अव क्याम्पस प्रशासनले माफी मागेर, दोषीमाथि कारवाही गरेको भनेरमात्रै पुग्ने अवस्था छैन । घटनामा प्रत्यक्ष जोडिएका पात्रमाथि वास्तवमै कारवाही गरेको अनुभूति नेपालीहरूले गर्नुपर्दछ ।
अहिले नयाँदिल्लीस्थित नेपाली दूतावासको पहलमा क्याम्पस प्रशासनले नेपाली विद्यार्थीहरूमाथि भएको दुव्र्यवहारप्रति माफी माग्र्दै विद्यार्थीहरूलाई कक्षामा फर्किन अपील गरेको छ । विद्यार्थीहरूमाथि दुव्र्यवहार गर्ने छात्रावासका दुई अधिकारी, अन्तर्राष्ट्रिय मामिला हेर्ने कार्यालयका एक उच्च अधिकारीसहित दुई सुरक्षा गार्डलाई पनि निलम्बित गरिएको छ । प्रकृतिले आफूमाथि दुव्र्यवहार भएको जानकारी दिएपनि क्याम्पस प्रशासनले समयमै नसुनेको कारण आज यति ठूलो दुर्घटना भएको छ । तसर्थ कारवाही माग राख्दा पनि सुनुवाई नगर्ने सम्वन्धित कलेजका पदाधिकारीलाई सवैभन्दा पहिले कारवाही गर्नुपर्दछ । नेपाली विद्यार्थीको सुरक्षा अहिलेको लागि ठूलो चुनौति वनेको छ । तसर्थ भारत सरकारले यो विषयमा गंभीरढंगले छलफल गरोस् । नेपाली विद्यार्थीको सुरक्षाको ग्यारेन्टी गरियोस् ।
क्याम्पस प्रशासनबाट भएको दुव्र्यवहारप्रति खेद प्रकट गर्दै केआईआईटीको उपकुलपतिले सार्वजनिक रूपमा माफी मागिसकेका छन । तर, माफी मागेर समस्याको समाधान हुँदैन । प्रकृतिलाई न्याय दिलाउनु सवैभन्दा महत्वपूर्ण बिषय हो । ओडिसा प्रदेश सरकारले उक्त घटनाको छानबिन गर्न उच्चस्तरीय छानबिन समिति समिति गठन गरेको छ । प्रदेश सरकारसंगै केन्द्र सरकारले पनि घटनाको छानविन गर्न न्यायिक समिति बनाओस् । भोलीका दिनमा फेरी प्रकृतिको नियती अरू विद्यार्थीले भोग्नु नपरोस भन्नेतर्फ सतर्कता आवश्यक छ । प्रहरीले अडभिक श्रीवास्तवविरुद्ध आत्महत्या दुरुत्साहनको एफआइआर दर्ता गरेको छ । अव दोषीमाथि कारवाही हुन्छ भन्ने विश्वास सिर्जना भएको छ तर विश्वास गरिहाल्ने अवस्था छैन । नेपालले यो विषयमा निरन्तर खबरदारी गर्नैपर्दछ । घटनामा अडभिक दोषी रहेको कुरा सार्वजनिक भएपनि अझै धेरै तथ्य कुरा अनुसन्धानबाटै पत्ता लाग्ने भएकोले गहिरो अनुसन्धानको आवश्यकता छ । नेपाली चेली प्रकृतिले न्याय पाउनुपर्दछ ।