खोज

मानसिक फुर्ति शारीरिक शक्तिको लागि आयोडिनयुक्त नुन थोरै खाऔं सहि मात्रामा खाऔं । दुई बालबालिकाको चिन्ह अंकित आयोडिनयुक्त नुन नै खाँऔं । आयोडिन एक प्रकारको लवण हो । यो माटोमा पाइन्छ । जनावर तथा मानव शरीरको बृद्धि र बिकासको लागि आयोडिन नभै हुदैन । मानिसको शरिरका अत्यन्त संबेदनशील अंगहरू जस्तैः मस्तिष्क र सम्पूर्ण स्नायु प्रणालीलाई राम्ररी संचालन गर्नका लागि आयोडिनको जरुरत पर्दछ । हामी सबैले नुन आवश्यकता अनुसार खाऔं तर सहि मात्रामा आयोडिन भएको दुई बालबालिकाको चिन्ह भएको प्याकेटको नुनमात्र खाऔं । मानसिक फुर्ति, शारीरिक शक्ति आयोडिनयुक्त नुनबाट मात्र पुर्ति भन्ने मूल नारालाई समेत आत्मसाथ गरौं । आयोडिनको महिना फेब्रुअरीलाई सफल बनाऔं । दुई बालबालिकाको चिन्ह भएको आयोडिनयुक्त नुन दैनिक सेवन गरौं, बालबालिकाको आई क्यु लेबल बढाऔ ।
मानव जीवनलाई गर्भावस्थादेखि जीवको हरेक अवस्थामा बाँच्न, स्वस्थ रहन र पूर्णरूपमा मानसिक तथा शारीरीक बिकासका लागि मानिसलाई बिभिन्न किसिमका पोषणयुक्त तत्वहरूको अति आवश्यक पर्दछ । यी आवश्यक तत्वहरूमध्ये आयोडिन पनि एक महत्वपूर्ण खनिजतत्व हो । जुन सबै उमेरका मानिस तथा जीवजन्तुलाई दैनिक रूपमा आवश्यक पर्दछ । गर्भावस्थादेखि दुई बर्षको उमेरसम्म मानिसको दिमागको ८० प्रतिशत विकास भैसकेको हुन्छ । त्यसैले यस समयमा शरिरमा आयोडिनको कमी भएमा मानसिक तथा शारिरिक बिकासमा समेत अवरोध आउँछ । नेपालको भौगोलिक अवस्थाले गर्दा यहाँको माटो र पानीमा आयोडिनको अभाव छ । त्यसैले हामी नेपालीहरूले हाम्रो दैनिक खानामा आयोडिन मिसाएको नुन खानामा खानु नै एक मात्रा सरल उपाय हो । ढिके तथा खुल्ला नुनमा आयोडिन मिसाएको भएतापनि यसलाई भण्डारण गर्दा र बजारमा खुल्लारूपमा राख्दा यसमा भएको आयोडिन उडेर नास भएको हुन्छ । प्रायजसो ढिके नुन फोहोर देखिने र धोएर खानामा राख्ने चलन भएकाले पनि यसमा भएको आयोडिन पखालिएर आफै नास हुन्छ । त्यसैलेपनि दुई बालबालिकाको चिन्ह भएको प्याकेटको नुनमा सहि मात्रामा आयोडिन मिसाएको हुन्छ । यसलाई नेपाल सरकार स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालय र खाद्य गुणस्तर निर्धारण बिभागले सहीमात्रामा आयोडिन भएको नुन भनि प्रमाणित गरेको छ । साथै आयोडिन भएको नुन खाने गरेमा सम्पूर्ण ब्यक्तिको दिमागको विकास तिब्र गतिमा हुने र शरीरलाई आवश्यक पर्ने आयोडिन तत्वको समेत पूर्ति हुने भएकाले हरेक खानामा आयोडिन युक्त नुनको प्रयोगलाई अनिवार्य मानिन्छ । दैनिक खानामा साधारण स्वस्थ व्यक्तिको लागि १५० माईक्रो ग्राम र गर्भवती महिलाको लागि दैनिक खानामा २५० माईक्रो ग्राम आयोडिन तत्वको मात्राको आवश्यकता पर्दछ । सहिमात्रामा आयोडिन पाउन दुई बालबालिकाको चिन्ह भएको पाकेटको धुलो नुन प्रयोग गर्ने बानी बसालौं । ढिके तथा खुला बेचिने नुनबाट प्रयाप्तमात्रामा आयोडिन पाउन नसकिने भएकाले त्यस्ता नुन प्रयोग नगरौं । आयोडिनयुक्त नुनलाई घाम र पानीको प्रभाव नपर्ने गरी सुरक्षित तरिकाले राख्ने गरौं । आयोडिन नुनलाई नपखाली खाँऔं । आयोडिनयुक्त नुनलाई दाल तरकारी पाकेपछि मात्र राख्ने गरौं ।
आयोडिनले के के गर्दछः
१. आयोडिनले गलगाँड (कण्ठरोग ) नियन्त्रण गर्दछ ।
२. आयोडिनले मानसिक र बौद्धिक क्षमताको विकास गर्दछ ।
३. आयोडिनले लाटो लठेब्रोपनको नियन्त्रण गर्दछ ।
४. आयोडिनले पुनरउत्पादन क्षमताको बृद्धि गर्दछ ।
५. आयोडिनले बाल मृत्युदर घटाउन मद्दत गर्दछ ।

आयोडिनका फाईदाहरू :
गर्भाअबस्थामाः गर्भवती महिलाले दैनिकरूपमा आयोडिन तत्वको सहि मात्रामा प्रयोग गर्ने हो भने गर्भको बच्चाको मानसिक र शारीरीक विकासमा महत्वपूर्ण फाईदा गर्दछ । साथै आयोडिनको कमीबाट हुनसक्ने असर जस्तै गर्भको बच्चा तुहिने तथा मरेको बच्चा जन्मने जस्ता समस्याहरूबाट सजिलै बच्न सकिन्छ ।
बाल्यअवस्थामाः बाल्यावस्थामा पनि आयोडिन तत्वको सहि मात्राको प्रयोगले बालबालिकाको शारीरिक तथा मानसिक विकासमा महत्वपूर्ण भूमिका खेल्दछ । बालबालिकाहरू फुर्तिला र तन्दुरुस्त हुनुको साथै दिमागिय रूपमा अति अब्बल देखिन्छन ।
किशोराबस्थामाः किशोरावस्थामा पनि आयोडिन तत्वको सही र आवश्यक मात्राको प्रयोगले किशोर किशोरीहरूको मानसिक तथा शारीरिक क्षमतामा बृद्वि हुन्छ । जसले गर्दा पढाई लेखाईका साथसाथै अन्य क्रियाकलापमा पनि सकारात्मक प्रभाव पर्दछ । किशोर किशोरीहरूको आईक्यू लेबल बढाउनको लागि दैनिक खानामा आयोडिन तत्वको मात्राको आवश्यकता देखिन्छ ।
सबै उमेरमाः आयोडिन तत्वको सहि मात्राको प्रयोगले सबै उमेर समूहका मानिसहरूको मानसिक तथा शारीरिक विकासमा आवश्यकीय विकास हुन्छ । जसले गर्दा गलगाँड र हाईपोथाईरोडिजम जस्ता घातक रोगहरूबाट बच्न सकिन्छ । त्यसै कारणले पनि आयोडिन तत्वको आवश्यकीय र सहिमात्रामा प्रयोग गर्नु आवश्यक छ ।

जान्नैपर्ने केही महत्वपूर्ण कुराहरू :
१. ढिके तथा खुल्ला नुनमा मानिसहरूको शरीरलाई दैनिक रूपमा आवश्यक पर्ने आयोडिनको मात्रा पूर्णरूपमा नहुन सक्दछ । यस्तो ढिके तथा खुल्ला नुन सफा पनि नहुने हुनाले हामीहरूले खानको लागि उपयुक्त हुदैन । त्यसैले यो कुरा जान्न आवश्यक छ ।
२. “दुई बालबालिकाको चिन्ह” भएको प्याकेटको नुन शुद्व र सफा हुनुको साथै यसमा सहिमात्रामा आयोडिन तत्व मिसाईएको हुन्छ । त्यसैले दैनिक प्रयोगमा “दुई बालबालिकाको चिन्ह” नै भएको आयोडिनयुक्त प्याकेटको नुन प्रयोग गर्नु बुद्धिमानी मानिन्छ ।
३. “दुई बालबालिकाको चिन्ह” नेपाल सरकार र स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयले समेत सहि मात्रामा आयोडिनको तत्व भएको नुनलाई दिने प्रमाणीत चिन्ह हो । त्यसकारणले गर्दा पनि “दुई बालबालिकाको चिन्ह” भएको नुन दैनिक प्रयोगमा कुनै संकोच लिनुपर्दैन ।
४. प्याकेटको आयो नुन खोलेर बिर्को भएको सफा डिब्बामा राखौं ।
५. तरकारी पाकिसकेपछि मात्र नुन राख्ने बानी बसालौं ।
६. नुन राखीसकेपछि तरकारी छोपेरमात्र राख्ने गरौं ।