दाङ,७ माघ ।
“राम्रै छ बजार, दुईटा बोका बेच्यो कि तीस हजार, चिन्ता छैन केही । मलाई अमेरिका यही , मलाई जापान पनि यही , मलाई अष्ट्रेलिया यही ” भन्ने लोकगायक पशुपति शर्माको लय, शब्द तथा स्वरमा रहेको गीत केही कर्मशील व्यक्तिको जीवनसँग ठ्याक्कै मिलेको छ घोराही उपमहानगरपालिका –६ बचाहाका बालकृष्ण खनालसंग । यी शब्दमा भनिए जस्तै परिश्रमले तिखारिएका किसान खनालको बाख्रा पालन सबैको केन्द्र बनेको छ ।
जाडो मौसम,दिउँसोको पारिलो घाम, घामको आनन्द लिइरहेका छन् बाख्रा । खनालले बिगत ५ वर्ष अघिदेखि बाख्रा पालन सुरु गरेका हुन् । घरमा आमाले घरखर्चकालागि पालेका पाँच वटा बाख्रालाई बढाउदै गर्दा अहिले उनीसंग ७० वटा बाख्रा छन् । ५० वटा माउ, २० वटा खसी छन् । बाख्राका लागि दिउँसो र रातमा बस्ने व्यवस्थित दुइवटा खोर बनाएका छन् । अहिले तत्कालै नाफा नभएपनि लगानी उठेको छ, अबका दिनमा राम्रो आम्दानी हुने छ,उनले भने । स्वदेशमै केही गर्छु भन्ने युवाले धैर्य गरेर कामलाई निरन्तरता दियो भने सफल भइन्छ भन्ने लागेको र आफूपनि सफल भएको बताए । उनले १२ कठ्ठा जमिनमा बर्षिम, जै पाँच कठ्ठा र १०कठ्ठा जमिनमा नेपियर घाँस खेती गरेका छन् । बाख्रा रेखदेख गर्नलाई एकजना सहयोगी पनि राखेका छन् ।
सय वटा माउ बाख्रा पाल्ने र एक वर्षमा एक सय खसी उत्पादन गर्ने लक्ष्य रहेको उनले बताए । ‘पछिल्लो समय रोजगारीकालागि बिदेश जाने युवाले यही केही गर्नु पर्छ अर्काको देशमा बगाउने पसिना आफ्नै भूमिमा बगायो भने यही सुन फल्छ,’ उनले भने । आफ्नै जमिनमा आफ्नै लगानीमा खोर तयार देखि सम्पूर्ण खर्च गरेर बाख्रा पालन सुरु गरेको उनले बताए । वास्विक किसान आफनो काममा व्यस्त हुने र कुन कार्यालयमा के सहयोग पाइन्छ भनेर कार्यालयमा डुल्ने फुर्सद पनि हुँदैन । तर कागजीरुपमा मात्र किसान बनेकाहरुले सरकारी अनुदान ल्याउने र अनुदान पाइसकेपछि हराउनेको संख्या धेरै देखेको उनको भनाइ छ । वास्विक किसान सधै पछाडि छन् केही टाठावाठाको मात्र पहूँच पुग्ने भएका कारण वास्तविक किसान ओझेल पर्ने गरेको उनको गुनासो छ । संघ, प्रदेश र स्थानीय तहले किसानलाई सहयोग गरेको भन्ने सुनेको तर आफूलाई कसैले सहयोग नगरेको उनले बताए ।
लगानी लगाउँदा बित्तिकै आम्दानी वा नाफा खोज्नु हुदैन धैर्य गरेमा सफल भइन्छ , पाँच वर्षदेखि निरन्तर लागेकाले अहिले नाफा गएको र बाख्राको संख्या पनि थप्दै गएको उनले बताए । १२ लाख लगानी गरेर व्यबस्थित दुइ वटा खोर बनाएका छन् । यो दशैको समयमा साढे पाँच लाखको बाख्रा बिक्री गरेको उनले बताए । बिक्री गर्नलाई तयार भएका १५ वटा खसीबोका खोरमा छन् । दाङ लगाएत रोल्पा,रुकुम र प्युठानबाट पनि बाख्रा खोज्न आउने गरेको उनले बताए । बाख्रा खरिद गर्न व्यापारी घरमै आयर लैजाने गरेका छन्, कसैले फोनबाट सम्पर्क गरेर पनि लैजाने गरेका छन् , दशैको समयमा धेरै बिक्री हुन्छ अन्य समयमा पनि फाटफूट बिक्री हुन्छ । आम्दानी बढ्दा लगानी पनि बढाउन मन लाग्ने रैछ । आफ्नै भूमिमा काम गर्नु पर्छ यही पसिना बगाए सुन फल्छ भन्ने उद्धेश्य लिएर स्वदेशमै सपना देखेर स्वरोजगार भएको उनको भनाइ छ । सरकारी कार्यक्रममा पर्ने घाँस,खोर सुधार लगाएतका अन्य कार्यक्रममा वास्बिक किसानलाई सहयोग गरेमा अझै हौषला मिल्ने उनले बताए । स्वदेशमै कृषिमा भबिश्य खोजीरहेका किसानले उत्पादन गरेका बस्तुलाई सरकारले अनुदानका कार्यक्रममा जोेडेर सहयोग गरेमा काम गर्न अझै हौषला मिल्ने उनको भनाइ छ ।।।
२१ मंसिर २०८२, आइतबार
