खोज

नवलपरासी, ०७ माघ ।
जिल्लास्थित चिनी उद्योगहरूले उखु किसानको उखु खरिद गर्दा घटतौल (कम तौल गर्ने) गरि ठगि गर्दै आएको समाचार सार्वजनिक भएपछि गुणस्तर तथा नापतौल कार्यालयले सिलबन्दी गरेको छ । गुणस्तर तथा नापतौल कार्यालय बुटवलका गुरु प्रसाद पोख्रेल सहितको टोलीले त्यस्ता तौलकेन्द्रमा सिलबन्दी गरेको हो ।

तौल केन्द्रका तौल मेसिन(काँटा)को परिक्षण गर्दा तौलमा फरक परिरहेको जनाउदै सिलबन्दी गरिएको जिल्ला समन्ववय समिति (जिसस) का प्रमुख भगौती प्रसाद यादवले बताए । तौलमा उखु किसान ठगिने गरेको समाचार आएपछि आफुले गुणस्तर तथा नापतौल कार्यालय लगायत सरोकारवाला कार्यालयलाई अनुगमन गर्न लगाएको जनाए । सबै तौल केन्द्रमा थोरै धेरै घटतौल देखिए पछि आवश्यक कार्यावाही अगाडी बढाउने गरि टोलीले सिल गरि फर्केको छ, उनले भने, यसका लागि सम्बन्धित उद्योगहरूलाई कार्यालयले कारवाहीका आवश्यक प्रकृया शुरु गर्नेछ ।

जिसस प्रमुख यादवका अनुसार टोलीमा टोली प्रमुख पोख्रेल सहित जिससको तर्फबाट कृष्ण प्रसाद पँथी, जिल्ला प्रशासन कार्यालयबाट अशोक श्रेष्ठ, घरेलु तथा साना उद्योग कार्यालयका प्रमुख पुरुषोत्तम पौडेल, गुणस्तर कार्यालयकै भिमराज खनाल, लुम्बिनी चिनी उद्योग प्रालिका प्रतिनिधि नरसिँह प्रसाद हरिजन, प्रहरी चौकी पचफेडा नरेन्द्र यादव र गजेन्द्र यादव, उखु कृषक गया प्रसाद सहानी र उमेश यादव र लुम्बिनी चिनी उद्योगकै फिडर इन्चार्ज महादेव यादव सहितको टोलीले अनुगमन गरेको थियो ।

उक्त टोली माघ ४ गते सरावल ७ स्थित स्थित लुम्बिनी चिनी उद्योग प्रालिको उखु खरिद केन्द्र वर्गदवा सेन्टरमा रहेको १० टन क्षमताको मेकानिकल बे.ब्रिज १ थान रहेको र उतm मेसिनमा बुटवल नापतौलको जाँच प्रमाणित गरिएको ढकबाट नापजाँच,निरिक्षण तथा अनुगमन गर्दा ७०० केजी को तौल राख्दा ६७८ केजी देखाएकोले नियमनानुसार नरहेकोले सोा नापतौल यन्त्र सञ्चालन नगर्नु हुन र ३ दिन भित्र गुणस्तर तथा नापतौल कार्यालय बुटवलमा उपस्थित हुन निर्देशन दिई सिलबन्दी गरेको थियो । जस्मा ९३८६ नम्बरको स्टिकर टाँस समेत गरिदिएको छ ।

त्यसैगरि सोही टोलीले प्रतापपुर ४ स्थित बागमती खाडसारी चिनी मिल्सको उखु खरिद केन्द्रको नाँपजाँच गर्दा ठिक यन्त्र ठिक भएको र बागमती खाडसारीकै वर्गदवा उखु केन्द्रको नाँपजाँच गर्दा ठिक रहेको मुचुल्का बनाएर गएको थियो । तर बागमती चिनी उद्योगकै तौल केन्द्रमा उखु तौल गरेर उद्योग परिसरमा तौल गर्दा अस्वभाविक रूपमा तौल घट्ने गरेको आरोप उखु किसानले गरेका थिए ।

उधारोमा उखु खरिद गर्ने त्यसमा पनि तौल गर्दा घटतौल गर्दै ठगि गर्दै आएको जनाउदै उखु किसानले बागमती खाडसारी उद्योगका खरेटवा तौल केन्द्रको काँटामा तालाबन्दी गरिएको प्रतापपुर ४ ठूलो खैरेटवाका मुराली यादवले बताएका थिए । तौल केन्द्र र मिलगेटका दुबै काँटामा तौल गर्दा दुई क्वीन्टल उखु घोटाला देखिएको छ, उनले दुबै रसिद देखाउदै भनेका थिए ,यसमा अनुसंधान गर्न आवश्यक छ । तौल केन्द्रबाट उखु तौल गरि त्यही उद्योगको मिलगेटमा पुर्याउदा दुई क्वीन्टल उखु कसरी बढी भयो ? यसमा सिधै घटतौल गरि किसानलाई ठग्ने काम भइरहेको छ ।

घटतौलबारे आफूले उद्योगमा कुरा उठाउदा गोपाल सापकोटा लगायतले आफूलाई अपमान जनक भाषा प्रयोग गर्दै दुब्र्यवहार समेत गरेको बताएका थिए । यता उद्योगका कर्मचारी सापकोटाले ती कृषक यादवको उखु तौल गरेको धेरै समयपछि उद्योग परिसरमा ल्याएकोले उखु सुकेर तौल कम भएको दाबी गरेका थिए । अहिले जुन उद्योगको तौल केन्द्रमा घटतौल भएको त्यसको यन्त्र ठिक भएको नापजाँचले कहि सूचना चुहिएर यन्त्र ठिक बनाइएको भन्ने पनि रहस्य बनेको कृषकहरूले बताएका थिए । सो उद्योगले करिब ३ लाख क्वीन्टलसम्म उखु खरिद गरि क्रसिड्ड गरिसकेका छन् । यसरी १ लाख क्वीन्टलमा ५ हजार क्वीन्टल उखु हुन्छ । ३ लाख क्वीन्टलको हिसाब गर्ने हो भन्ने १५ हजार क्वीन्टल उखु घटतौल हुन्छ ।
त्यसको मूल्य प्रति क्वीन्टल ५ सय ८० रुपियाको दरले ८७ लाख रुपियाँ हुन आउँछ । यता लुम्बिनी चिनी उद्योगको तौल केन्द्रमा घटतौल फेला परेको हुँदा सो उद्योगले पनि करिब तिन लाख क्विन्टल उखु क्रसिड्ड गरेको छ । त्यसको अनुपात हेर्ने हो भन्ने हालसम्म ९ लाख ४२ हजार ८ सय ५७ केजी अर्थात ९ हजार ४ सय २८ क्विन्टल हुनजान्छ । जस्को मुल्य ५४ लाख ६८ हजार ७ सय ७१ रुपियाँ ठगि भएको अनुमान गर्न सकिन्छ । त्यसै गरि इन्द्रा सुगर मिल गंगापुरमा पनि घटतौल गरि भुक्तानी ढिलो गर्दै आएको दुखेसो किसानहरूले गर्दै आएका छन् । इन्द्रा सुगर मिलले पनि ३ लाख क्वीनटल उखु क्रसिड्ड गरिसकेको जानकारी गराएको थियो । तर उखुको भुक्तानी एक तिहाई मात्र दिइएको छ । चिनी भन्ने सबै बिक्री गरिसकेको छ । कुल १७ करोड ४० लाखको उखु खरिद गरेको भए पनि भुक्तानी भन्ने ५ करोड भन्दा कम दिइएको किसानहरूले बताएका छन् ।

यसरी मासिक १२ करोड रकमको मासिक ब्याज मात्रै १० लाख बचाउने गरेका छन् । किसान कराउदै गरुन,उद्योगीलाई लाभै लाभ छ । लाभको केही लाभाँस प्रशासन र नेताहरूमा खर्च गर्न पर्दा पनि नाफा हुने यादवको भनाइ थियो । यता लुम्बिनी चिनी उद्योगको घटतौलबारे जिज्ञासा राख्दा उद्योगका सिओ केशवराज अचार्यले कुनै पनि तौल मेसिनमा समस्या नभएको दाबी गरेका थिए । मेसिनमा कमजोरीबारे आफूलाई नापतौल कार्यालयका तिलक सरले फोन सम्पर्क गरेर जानकारी लिइएको सुनाएका थिए । घटतौल प्रोपोगण्डा मात्रै भइरहेको उनको भनाइ थियो । यस बार उखु उत्पादक संघ नवलपरासीका अध्यक्ष उमेश यादवले चिनी मिलहरूले बेला बेला बदमासी गर्दै आएको बताउने गरेका छन् ।