खोज

नवलपरासी, ०३ माघ ।

जिल्लास्थित चिनी उद्योगहरूले उखु किसानको उखु खरिद गर्दा घटतौल (कम तौल गर्ने) गरि ठगि गर्दै आएको खुलासा भएको छ ।

तौल केन्द्रमा उखु तौल गरेर उद्योग परिसरमा तौल गर्दा अस्वभाविक रूपमा तौल घट्न थालेपछि उद्योगका कर्मचारीले घटतौल गर्दै उखु किसानलाई ठगि गरेको रहस्य खुल्न थालेको हो ।

उधारोमा उखु खरिद गर्ने त्यसमा पनि तौल गर्दा घटतौल गर्दै ठगि गर्दै आएको जनाउँदै उखु किसानले बागमती खाडसारी उद्योगका खरेटवा तौल केन्द्रको काँटामा तालाबन्दी गरिएको प्रतापपुर ४, ठूलोखैरेटवाका मुराली यादवले बताए ।

जिल्ला प्रशासन कार्यालयलाई जानकारी तालबन्दी गरेका छौं, कृषक यादवले भने, नापतौल तथा गुणनियन्त्रण कार्यालय र जिल्ला प्रशासन कार्यालयका प्रतिनिधि आएपछि मात्र तालाबन्दी खोल्छौ । तौल केन्द्र र मिलगेटका दुबै काँटामा तौल गर्दा दुई क्वीन्टल उखु घोटाला देखिएको छ, उनले दुबै रसिद देखाउँदै भने, यसमा अनुसन्धान गर्न आवश्यक छ ।

तौल केन्द्रबाट उखु तौल गरि त्यही उद्योगको मिलगेटमा पु¥याउदा दुई क्वीन्टल उखु कसरी बढी भयो ? यसमा सिधै घटतौल गरि किसानलाई ठग्ने काम भइरहेको छ । घटतौलबारे आफूले उद्योगमा कुरा उठाउँदा गोपाल सापकोटा लगायतले आफूलाई अपमानजनक भाषा प्रयोग गर्दै दुब्र्यवहार समेत गरेको बताए ।

अहिले गाउँमा अन्य किसानलाई जानकारी गराउँदै तौल केन्द्रको काँटामा तालाबन्दी गरेपछि घटी भएको रकम भुक्तानी दिन्छौं, भनेर खबर पठाएका छन् । तर यसको जनता सहितको सहभागितामा छानविन गरि प्रशासनिक र कानुनी कारवाही गर्नुपर्ने हाम्रो माग रहेको उनले सुनाएका थिए । पुस १ गते तौल गर्दा उखुको तौल ३१ क्वीन्टल थिाये ।

तर अर्को उखु पुस ३ गते मिलगेटमा पु¥याउदा तौल बढेर ४३ क्वीन्टल भएको देखियो । दुई क्वीन्टल उखु कम देखिएको छ । यस्ले गर्दा तौल केन्द्रमा कम तौल गरि उद्योगका कर्मचारीले ठगि गर्दै आएका छन । यसरी तौलको अनुपात हेर्ने हो भन्ने ५ प्रतिशत अर्थात १ सय क्वीन्टलमा ५ क्वीन्टल उखु घटि हुन सक्छ ।

उद्योगले करिब ३ लाख क्वीन्टलसम्म उखु खरिद गरि क्रसिगँ गरि सकेका छन् । यसरी १ लाख क्वीन्टलमा ५ हजार क्वीन्टल उखु हुन्छ । ३ लाख क्वीन्टलको हिसाब गर्ने हो भन्ने १५ हजार क्वीन्टल उखु घटतौल हुन्छ । त्यसको मूल्य प्रति क्वीन्टल ५ सय ८० रुपियाको दरले ८७ लाख रुपिया हुन आउछ ।

उखु किसानलाई ठगि गर्ने उद्योगका कर्मचारी तथा सञ्चालकलाई कारवाही गरिनु पर्ने स्थानीय निवास यादवले बताए । यस क्षेत्रका उखु किसानलाई बर्षेनी कुनै न कुनै बहानामा ठगि हुँदै आएको छ । किसानको पक्षमा बोलिदिईने प्रशासन देखी नेताहरू पनि मौन रहेको उनको भनाई थियो ।

बागमती मात्रै नभई लुम्बिनी चिनी उद्योगमा पनि प्रत्येक टेक्टरमा दुईदेखि ३ क्वीन्टलसम्म घटतौल गरि ठगि हुने गरेको आरोप किसानहरूको रहेको छ । तौल मेसिनमा कमजारी छ, कि तौल गर्ने कर्मचारीले गठि गर्दै छन् । त्यसको अनुसन्धान आवश्यक रहेको किसानहरूले बताएका छन् ।

त्यसैगरि इन्द्रा सुगर मिल गंगापुरमा पनि घटतौल गरि भुक्तानी ढिलो गर्दै आएको दुखेसो किसानहरूले गर्दै आएका छन् । इन्द्रा सुगर मिलले पनि ३ लाख क्वीनटल उखु क्रसिगँ गरि सकेको जानकारी गराएको थियो । तर उखुको भुक्तानी एक तिहाई मात्र दिइएको छ । चिनी भन्ने सबै विक्रि गरि सकेको छ । कुल १७ करोड ४० लाखको उखु खरिद गरेको भए पनि भुक्तानी भन्ने ५ करोड भन्दा कम दिइएको किसानहरूले बताएका छन् ।

यसरी मासिक १२ करोड रकमको मासिक ब्याज मात्रै १० लाख बचाउने गरेका छन् । किसान कराउँदै गरुन, उद्योगीलाई लाभै लाभ छ । लाभको केही लाभांस प्रशासन र नेताहरूमा खर्च गर्न पर्दा पनि नाफा हुने यादवको भनाइ थियो ।

यता लुम्बिनी चिनी उद्योगको घटतौलबारे जिज्ञासा राख्दा उद्योगका सिओ केशवराज अचार्यले कुनै पनि तौल मेसिनमा समस्या नभएको दाबी गरेका थिए । मेसिनमा कमजोरीबारे आफूलाई नापतौल कार्यालयका तिलक सरले फोन सम्पर्क गरेर जानकारी लिइएको सुनाएका थिए । घटतौल प्रोपोगण्डा मात्रै भई रहेको उनको भनाइ थियो ।

यस बारे उखु उत्पादक संघ नवलपरासीका अध्यक्ष उमेश यादवले चिनी मिलहरूले बेला बेला बदमासी गर्दै आएको बताउँछन् । घटतौल गरेको बारे आफूलाई जानकारी नआएको र त्यसबारे बुझ्ने बताएका थिए ।