खोज

रौतहट, २३ पुस ।

रौतहटको गौर स्थित बाणेश्वर महादेव मन्दिरमा बुद्धकालीन अवशेषहरूको पत्ता लागेको छ। मन्दिरको आसपास पुरातात्विक उत्खननका क्रममा बुद्धकालीन इँटा र अन्य ऐतिहासिक सामग्रीहरू फेला परेका छन्।

गौर नगरपालिका २ स्थित बाणेश्वर महादेव मन्दिरको छेउ पुरातात्विक विभागको टोलीले गत ११ दिनदेखि गरिरहेको उत्खननका क्रममा ऐतिहासिक भग्नावशेषहरू भेटिएका हुन्। मेयर शम्भु साहको पहलमा सुरु भएको उत्खननमा माटोका गाग्री, घोडाको मुकुट, खेलौना लगायतका सामग्रीहरू पनि बरामद भएका छन्।

उत्खननका क्रममा ४ फिट गहिरो माटो निकाल्दा सिम्रौनगढका तत्कालीन राजा हरी सिंह देवको शासनकालका इँटाहरू पाइएको पुरातत्वविद् देबेन्द्र तिवारीले जानकारी दिए। यी इँटाहरू २८ सेन्टिमिटर लम्बाइ, ३० सेन्टिमिटर चौडाइ र ६ सेन्टिमिटर बाक्लो रहेका छन्। विशेष रूपमा, केही इँटामा अंगूठा छाप पनि देखिएको छ, जुन २५०० वर्ष पुराना इँटासँग मेल खान्छ।

पुरातत्वविद्हरूका अनुसार, बाणेश्वर मन्दिरको पछाडि र अगाडि उत्खनन गर्दा मन्दिरको गारो र पुराना अवशेषहरूको पत्ता लागेको छ, जसले तत्कालीन समाजको समृद्धि र सांस्कृतिक विकासलाई संकेत गर्दछ। उत्खननमा पाएका माटोका पुतलाहरू र अन्य वस्तुहरूले प्राचीन बस्तीको जीवनशैली र संस्कृति स्पष्ट पार्ने काम गरेको छ।

मेयर शम्भु साहले मन्दिरको ऐतिहासिक महत्त्वलाई ध्यानमा राख्दै यस क्षेत्रलाई धार्मिक पर्यटनको केन्द्र बनाउनका लागि कडा पहल गर्ने विचार व्यक्त गरेका छन्। उनले भने, “६५० वर्ष पुराना ऐतिहासिक भग्नावशेषहरू फेला परेपछि यहाँको पर्यटन र ऐतिहासिक महत्त्वलाई अझ बल मिल्नेछ।”

पुरातात्विक टोलीले बाणेश्वर मन्दिरको आसपासका क्षेत्रलाई ऐतिहासिक दृष्टिकोणबाट महत्वपूर्ण मान्दै आगामी उत्खनन कार्यलाई थप गहिरो बनाउने योजना बनाएको छ। मन्दिरका आसपासका खेतमा पनि अघिल्लो वर्ष खपडाका टुक्रा फेला परेका थिए, जसले यस क्षेत्रको ऐतिहासिक महत्त्वलाई थप पुष्टि गरेको छ।

मन्दीर छेउको ऐतिहासिक इनारको पनि महत्त्वपूर्ण इतिहास रहेको छ। स्थानीय जनताको अनुसार, मन्दिरको शिवलिङ्गमा जलाभिषेक हुने जल यस इनारबाट ल्याइन्छ। १९९० को महाविनाशकारी भूकम्पका कारण आसपासका इनारहरूमा बालुवा र कोइला निस्किए पनि, बाणेश्वर मन्दिरको इनारमा कुनै प्रभाव परेको छैन र यसले अझै पनि शुद्ध पानी उपलब्ध गराउँछ।