खोज

बुटवल, १७ पुस ।

करिव ८ वर्षअघि अधिवक्ता जानकी बराह दर्जीले बुटवल–८ सुख्खानगरकी एक महिलासँग घर किनिन् । क्यान्सर रोगबाट पीडित उमेरले चार दशक नाघेकी अमृता सुनारले आफ्नो उपचारका लागि भन्दै परिवारसहित बस्दै आएको १२ धुर जग्गामा बनेको ६ कोठे घर जानकीलाई बेचेकी थिइन् । २०७३ साल माघ २१ मा घर खरीद बिक्रीको वातावरण उनकै एक छिमेकीले बनाइदिएका थिए ।

८१ वर्षीया अमृताले घर बिक्री गरेर ३४ लाख रुपियाँ नगद बुझी बाँकी घर जानकीको नाममा रजिष्ट्रेशन पास गरिदिइन् । तर जानकीले बाँकी ८४ लाख रुपियाँ अहिलेसम्म पाएकी छैनन् । उपचारका लागि घर बेचेकी उनको न त बिक्री बापतको पैसाले उपचार गर्न पाएकी छन्, न त पैसा आउँछ भन्ने कुराको ग्यारेन्टी नै । आठ वर्षसम्म पैसा नपाएपछि उनले न्यायका लागि सञ्चारकर्मी गुहारेकी छन् ।

पेशाले कानुन व्यवसायी रहेकी जानकी राष्ट्रिय दलित आयोगकी पुर्व सदस्य सचिव समेत हुन् । बुटवल–११ देवीनगर करुणपथ बस्दै आएकी उनले बाँकी पैसा नदिएपछि नियतमाथि नै प्रश्न उठेको छ । छिमेकीको भर विश्वासमा परेर आफूले घर बेचेको र अहिलेसम्म पैसा नपाउँदा सडकको बास हुन पुगेको अमृताले दुःखेसो पोखिन् ।

छिमेकी भनेर विश्वास गरेकाले अमृताले कुनै बलियो कागजानबिना नै आफ्नो नामको घरजग्गा सहीछाप गरेर जानकीलाई जिम्मा लगाएकी थिइन् । छातीमा क्यान्सर रोग देखिएपछि उपचार गराउन घर बेचेकी उनले ३४ लाख रुपैयाँ प्राप्त गरे पनि बाँकी रकम भने नपाएपछि सडकमा आउनु परेको हो ।

न्यायका लागि रुँदै सञ्चारकर्मीसँग उनले भनिन्, “म क्यान्सर रोगले पीडित हु, छोरा डिप्रेसनको बिरामी छ, भएको घरजग्गा दलालले खाइदियो । न्याय खोज्न जाउँ प्रमाण छैन भनेर ढोकैबाट फर्काउँछन् ।’

अमृता आफ्ना ४ भाई छोरामध्ये साहिलो छोरा दुर्गा खड्कासँग बस्दै आएकी थिइन् । घर बेचेपछि भने उनी घर न घाटको हुन पुगेकी हुन् ।

अमृताका अनुसार जानकीले तिर्नुपर्ने बाँकी ८४ लाख रुपियाँ रकम नदिइ नवलपरासीको सुनवल नगरपालिका वडा नम्बर ८ मा रहेको ७ कट्ठा ६ धुरको जग्गा दिएर मिलाउने भनी आश देखाइन् । तर उक्त ठाउँमा जाँदा जग्गासमेत नभेटिएपछि अमृताले आफू ठगिएको महसुस गरिन् । अमृता र जानकीबीच घर–जग्गा किनबेचको कारोबार गराउने मुख्य व्यक्ति जानकीका भाई विक्रम बराह हुन् ।

आफूले पाउनेपर्ने रकम नपाएपछि अमृता न्यायका लागि बुटवल–८ को वडा कार्यालयमा पुगिन् । त्यहाँ उनले निवेदन दिएपछि छलफल र सहमतिका प्रयासहरु समेत भएको अमृता बताउँछिन् । तर भएका छलफल र सहमति कार्यान्वयन भएन । बुटवल टुडेलाई प्रतिक्रिया दिंदै वडा अध्यक्ष यज्ञप्रसाद पंगेनीले अमृता वास्तविक रुपमै पीडित भएको स्वीकार गरे । “न्याय दिलाउनका लागि वडाबाटै पटकपटक प्रयास गरियो, तर सफल भएन, नियतवश नै ठगी गर्न खोजेको देखिन्छ”–उनले भने ।

अमृता न्याय खोज्दै बुटवल उपमहानगरको न्यायिक समितिमा समेत पुगिन् । उपप्रमुख सावित्रा देवी आर्यालले अमृता अन्यायमा परेको सत्य भएको तर कागजान कमजोर हुँदा समस्या परेको बताइन् । “कमजोर कागजात हुँदा अमृता पीडित हुन पुगेको देखिन्छ”–उनले भनिन् ।

घर खरीद गर्ने जानकीले भने यस विषयमा मध्यस्थकर्ता रहेका आफ्ना भाई विक्रमलाई देखाउँदै आफू पन्छिन् खोज्छिन् । “विक्रमसँग जग्गा लिने भनेर उहाँहरुले सहमति गर्नुभएको हो, सबै कुरा विक्रमलाई सोध्नुस्”–उनले बुटवल टुडेसँग भनिन् ।

पीडित परिवारलाई उनले आफू कानुनी रुपमा बलियो भएकाले कसैले केही गर्न नसक्ने भन्दै धम्कीपुर्ण भाषा प्रयोग गर्ने गरेको पीडितको आरोप छ ।