खोज

दाङ ।

यतिबेला कागतीका फल पाकेर पहेलै भएका छन् । रोपेको दुई वर्षमा बिरुवाले फल दिन थालेपछि किसानको मुहारमा खुशी छाएको छ ।

घोराही उपमहानगरपालिका –६ बचाहाका भिमप्रसाद खनालले व्यावसायिक रुपमा कागती खेती गरेका छन् । धान झुल्ने खेतमा बाह्रै महिना पानीको सुबिधा नभएपछि धान भन्दा कागतीबाट फाइदा हुने देखेर व्यावसायीक रुपमा कागती खेती गरेको उनले बताए । बिष्णुदेवी बहुउद्देश्यीय कृषि तथा पशुपन्छी फर्मको नामको फाम दर्ता गरेर व्यावसायीक कागती खेती गरेको पाँच वर्ष भएको उनले बताए । उनले आफ्नो १२ कठ्ठा जमिनमा पाँच बर्ष अघि रोपेका सुन कागतीले रोपेको दोस्रो बर्ष देखि फल दिन थालेका छन् ।

कागती रोपेको जमिनलाई तारजाली लगाएका छन् । बिरुवा र तारबार गर्दा ८ लाख लगानी लागेको उनले बताए । ‘सिँचाइ सुविधा नभएकाले धानखेती गर्न साह्रै गाह्रो भयो, मेहनत अनुसारको उत्पादन भएन,’ उनले भने, ‘त्यसैले धानखेत मासेर कागती लगाएको हुँ ।’ उनको बारीमा अहिले लटरम्म कागती फलेर पाकेका छन् । कागतीलाई बजारको समस्या छैन, धान खेती गर्दा जस्तो समयमा बीउमल नपाइएला कि भन्ने पनि छैन, उनले भने, ‘कम मेहनत र थोरै लगानीमा पनि राम्रो आम्दानी भएको छ ।’ कागतीलाई गोवर मल र सिद्रा माछाको घुलो मलको रुपमा राख्ने गरेको उनले बताए ।

२ सय ६५ कागतीका बोटबाट वार्षिक ५ लाखसम्म आम्दानी हुने गरेको उनले बताए । दैनिक ४० देखि ५० किलो बिक्री हुने गरेको छ । कागती रोपेर बचेको एक कठ्ठा खेतमा तिहारको लागि रोपेको फूल बिक्री गरेर ७० हजार आम्दानी गरेको उनले बताए ।

उत्पादन भएको कागती घोराही वजारमा बिक्री हुने गरेको छ । फुटकर किलोमा एक सय रुपैया र थोकमा चार सय रुपैयामा पाँच किलो बिक्री हुने गरेको उनले बताए । कागती फलेको समयमा सस्तो मुल्यमा बिक्री गर्नेुपर्ने बाध्यता रहेकाले कागती भण्डारणका लागि चिस्यान केन्द्र भएमा सजिलो हुने उनको भनाइ छ । आफ्नै लगानीमा व्यावसायीक कागती खेतीमा लागेको र कुनै सरकारी निकायले सहयोग नगरेको उनले बताए । पहुँचका भरमा गैर किसानले अनुदान लिदा साह्रै दुख लाग्ने गरेको उनले बताए ।

स्थानीय, प्रदेश सरकारले चिस्यान केन्द्रको लागि सहयोग गर्नपनि आग्रह गरे । पाकेको कागती लामो समयसम्म घरमा राख्न नसकिने र नजिकमा चिस्यान केन्द्र नहुँदा व्यापारीले भनेको मुल्यमा बिक्री गर्नुपर्ने बाध्यता रहेको उनले बताए । उनले फाइटर कुखुरा पनि पालेका छन् । ४० वटा फाइटर कुखुरा बिक्री बाट प्रशस्त आम्दानी हुने उनको आसा छ । अन्य कुखुराको तुलननामा फाइटर महङोमा बिक्री हुने उनको भनाइ छ । ६ वटा बाख्रा पनि छन् । यही मंसिरमा एउटा बोका ८० हजार पाँच सयमा बिक्री गरेको उनले बताए । बास्तबिक किसान ओझेलमा पर्ने गरेका कारण हरेक अवसरबाट बन्चित गर्न नहुने उनको भनाइ छ ।

कृषि ज्ञान केन्द्र दाङका अनुसार दाङमा व्यावसायिक रुपमा कागतीखेती गर्ने किसानको संख्या बर्सेनि बढ्दै गएको छ । कुनैबेला घरायसी प्रयोजनका लागि दुई/चार बोट लगाउनेहरुले अहिले व्यावसायिक रुपमा कागती खेती गर्न थालेका छन् । ३ वर्ष अघि ५० हेक्टर क्षेत्रफलमा कागती खेती गरिँदै आएको थियो, अहिले २९१ हेक्टरमा कागती खेती हुने गरेको छ ।

ज्ञान केन्द्रका कृषि अर्थ विज्ञ तथा सूचना अधिकारी पृथ्वीराज लामिछानेका अनुसार अहिले ११० हेक्टरमा वार्षिक ५६० मेट्रिक टन कागती उत्पादन भइरहेको छ । जुन कागतीले रोपेको दुइ वर्ष भित्रमा आम्दानी दिन थालेपछि व्यावसायीक रुपमा खेती गर्नेको सख्या बढ्दै गएको उनले बताए ।