खोज

दाङ, २२ कात्तिक ।

दाङको गढवा गाउँपालिकामा जन्मिएकी सामाजिक अभियन्ता उर्मिला चौधरीले ग्लोबल एन्टी रेसिजम च्याम्पियनसिप अवार्डद्वारा सम्मानित भएकी थिइन् । अमेरिकी विदेशमन्त्री एन्टोनी व्लिङ्केनले चौधरीलाई उक्त अवार्ड प्रदान गरेका थिए । सोही खुशीयालीमा गृह जिल्ला दाङमा स्वागत सम्मान गरेको छ । दाङको घोराहीबाट प्रकाशन हुँदै आएको थारु भाषाको लौवअग्रासन साप्ताहिक पत्रिकाको आयोजनामा सम्मान कार्यक्रम राखिएको हो ।

कार्यक्रममा अभियान्ता चौधरीले सञ्चार माध्यमको साथ सहयोगले आफू कमलरी मुक्त भएर पढ्न र कमलरी मुक्तिको अभियानमा लाग्ने अवसर पाएको बताइन् । अहिले हामी स्वतन्त्र भएका छौ तर पनि अभियान मै छौ, उनले भनिन् । ‘१३ हजार मुक्त कमलरीको पुनस्थापना र व्यवस्थापनका थुप्रै कुरा बाँकी रहेको छ ।’ कमलरीको क्षेत्रमा अगुवाइ गरेर नेपाललाई विश्व सामु चिनाउन पाउँदा धेरै खुशी लागेको बताइन् । उनले भनिन् ,अवार्डले मलाई विपन्न र पछाडि पारिएका समुदायका बालबालिकाका लागि काम गर्न थप हौसला दिएको छ,‘ काठमाडौं स्कूल अफ ल मा बीए एलएलबी पाँचौ वर्षमा अध्ययनरत चौधरीले पढाइ पूरा भएपछि विपन्न परिवारका बालबालिकालाई कानूनी सहायता दिने लक्ष्य रहेको बताइन् ।

सो अवसरमा लौवअग्रासन साप्ताहिकका सम्पादक केबी चौधरी, नेपाल पत्रकार महासंघ केन्द्रका निबर्तमान अध्यक्ष विपुल पोखरेल, नेपाल पत्रकार महासंघ दाङका अध्यक्ष दुर्गालाल केसी , लक्ष्मी आचार्य र संतोष दहित लगाएतले शुभकामना दिएका थिए ।

को हुन् उर्मिला चौधरी ?

दाङको गढवा गाउँपालिका–७ मानपुर निवासी फुलट चौधरी र खलसी चौधरीकी कान्छी छोरी हुन् उर्मिला । उहाँका तीन दाजु, एक दिदी र एक भाइ छन् । आर्थिक अवस्था कमजोर भएका कारण उहाँको परिवारले जमीनदारको जग्गा अधियाँ लिएर जीविका चलाउने गथ्र्यो अधियाँ गरे बापत साहुको घरमा छोरा वा छोरी बँधुवा कामदारका रूपमा पठाउनुपर्ने चलन थियो । उर्मिला ६ वर्षको हुँदा कमलरी राख्न उमेरमा काठमाडौं लगियो ।

घरमा आफूले खाएको भाँडा पनि माझ्न नसक्ने उहाँका लागि मालिकको घरको काम ठूलै बोझ बन्यो । पश्चिम नेपालमा रहेको कमलरी प्रथा उन्मुलनका लागि (असाय नानीहरुको साथी) फ्रेन्स अफ निडि चिल्ड्रन यसलाई छोटकरीमा एफएनसी भन्ने गरिन्थ्यो । सोही संस्थाले कमलरीका अभिभावक र कमलरीहरुलाई परामर्स गर्दै घरमा फर्काउने अभियान चलाएको थियो । सोही अभियान चलेको समयमा उर्मिला पनि साढे ११ वर्षको कमलरी जीवनपछि २०६३ माघ १ गते यसबाट मुक्ति पाएकी थिइन् । दासी जीवनबाट छुटकारा पाएसँगै उनी कमलरी प्रथा उन्मूलन अभियानमा लागिन् । उनको सक्रियताले दाङमा कमलरी उन्मूलन अभियानको अगुवा बनिन् । कमलरी उन्मूलनका लागि साझा अभियानको संयोजक भइन् । त्यसको दुई वर्षपछि उनकै नेतृत्वमा दाङलाई कमलरी मुक्त जिल्ला घोषणा गरियो ।

उर्मिलाकै नेतृत्वमा मुक्त कमलरी विकास मञ्च गठन भयो । त्यसपछि दाङ, बाँके, बर्दिया, कैलाली, कञ्चनपुर हुँदै कमलरी प्रथा विरुद्धको आन्दोलन देशव्यापी बन्दै गयो । उनको नेतृत्वको मञ्चको अगुवाइमा कमलरी मुक्ति अभियानले गति पायो । पाँच जिल्लाका मुक्त कमलरी काठमाण्डौै केन्द्रीत आन्दोलन गरेपछि २०७० असार १३ गते नेपाल सरकारले कमलरी मुक्तिको घोषणा गयो । त्यसपछि हरेक वर्षको असार १३ गते कमलरी मुक्ति दिवस मनाइँदै आएको छ ।