खोज

बुटवल, २२ कात्तिक ।

नेपालमा सूचना प्रविधि (आइटी) विकासमा झण्डै तीन दशकदेखि समर्पित नवराज कुँवरले हालै अशोसियो अवार्ड प्राप्त गरेका छन्। यो पुरस्कार सूचना प्रविधि क्षेत्रमा विशिष्ट योगदान पु¥याउने व्यक्तिहरूलाई प्रदान गरिन्छ, र कुँवर यसका लागि अत्यधिक योग्य ठहरिएका छन्। नेपालमा डिजिटल परिवर्तन र सूचना प्रविधिको पहुँचलाई राजधानीबाहिरका क्षेत्रसम्म पु¥याउन कुँवरको अथक परिश्रम, दूरदृष्टि र नेतृत्वको योगदानले उनलाई यस प्रतिष्ठित अवार्डका लागि छनोट गराएको हो।

नेपालको सूचना प्रविधि क्षेत्रमा कुँवरको सुरुवात र योगदान

नवराज कुँवरको सूचना प्रविधि क्षेत्रमा यात्रा सन् १९९५ मा सुरु भयो। त्यो समय नेपालमा आइटीको सुरुवाती चरण थियो, जब काठमाडौंमा मात्र यस क्षेत्रको प्रभाव देखिन्थ्यो। यद्यपि कुँवरले सोही समयदेखि नै डिजिटल नेपालको सपना देख्दै यो क्षेत्रको विकासका लागि आफ्नो प्रयास प्रारम्भ गरे। कम्प्युटर एसोसिएसन अफ नेपाल (क्यान) मार्फत उनी सूचना प्रविधिको पहुँचलाई राजधानी काठमाडौंबाहिर ग्रामीण क्षेत्रसम्म पु¥याउन सक्रिय रहे।

कुँवरको यस प्रेरणादायक यात्रा भने काठमाडौंको सीमामा मात्र सिमित भएन। उनले क्यानलाई देशव्यापी बनाउँदै सूचना प्रविधिका कार्यक्रमहरू गाउँगाउँमा सञ्चालन गर्न थाले। उनका अनुसार, “सूचना प्रविधिले केवल सुविधा मात्र होइन, ज्ञान र क्षमता पनि पु¥याउँछ।“ यो सोचका साथ उनले नेपालका ग्रामीण क्षेत्रमा सूचना प्रविधिलाई पु¥याउन विभिन्न कार्यक्रमहरू सञ्चालन गरे, जसले लाखौं नेपालीलाई डिजिटल युगसँग जोड्न भूमिका खेल्यो।

७७ जिल्लामा सूचना प्रविधिको विस्तार

क्यान महासंघलाई नेपालका सबै ७७ जिल्ला र ७ प्रदेशमा विस्तार गर्नमा कुँवरको पहल अहम् रह्यो। यो महत्त्वपूर्ण उपलब्धि उनको दूरदृष्टिको प्रमाण हो। सूचना प्रविधिको पहुँचलाई नेपालका कुना–कन्दरासम्म पु¥याउने कुँवरको यो प्रयासले अहिले देशभरका नागरिकहरूलाई डिजिटल शिक्षासँग जोडेको छ।

उनले क्यान महासंघको नेतृत्वमा विभिन्न तालिम, कार्यक्रम र कार्यशालाहरू आयोजना गरेर सूचना प्रविधिमा दक्ष जनशक्ति तयार गर्ने काम गरे। यसले ग्रामीण क्षेत्रका युवाहरूलाई डिजिटल क्षमतामा सशक्त बनाउन मद्दत पु¥यायो। ग्रामीण क्षेत्रमा सूचना प्रविधिको सञ्जाल फैलाउन कुँवरको यस अभियानले ठूलो सघाउ पु¥याएको छ।

अन्तर्राष्ट्रिय योगदान र कोभिड–१९ महामारीमा नेतृत्व

कुँवरले राष्ट्रिय सीमाभन्दा बाहिर पनि सूचना प्रविधि क्षेत्रमा उल्लेखनीय योगदान दिएका छन्। अशोसियोका उपाध्यक्षको हैसियतमा उनले कोभिड–१९ महामारीको समयमा विशेष भूमिका निर्वाह गरे। महामारीको समयमा धेरैजसो गतिविधिहरू रोकिएका बेला, कुँवरले अशोसियोका सदस्य राष्ट्रहरूको सहयोगमा भर्चुअल कार्यक्रमहरू सञ्चालन गरेर आइटी विकासलाई निरन्तरता दिए।

उनको यो पहलले महामारीको समयमा आइटी क्षेत्रलाई स्थिर राख्न सहयोग पु¥यायो। अशोसियोका सदस्य राष्ट्रहरूलाई एकै मञ्चमा भेला गराएर उनले भर्चुअल कार्यक्रमहरू र तालिमहरू आयोजना गरे, जसले विश्वभर सूचना प्रविधिको विकासलाई निरन्तरता दिन मद्दत ग¥यो। यसले उनको नेतृत्व क्षमता र समस्यासँग जुध्न सक्ने क्षमतालाई उजागर ग¥यो।

अशोसियो अवार्डका लागि योग्य छनोट

नेपालको सूचना प्रविधि क्षेत्रमा कुँवरको यो अतुलनीय योगदानले उनलाई अशोसियो अवार्डका लागि योग्य बनाएको छ। क्यान महासंघ नेपालले उनको यो योगदानको कदर गर्दै उनलाई यस प्रतिष्ठित पुरस्कारका लागि सिफारिस ग¥यो। अशोसियो अवार्ड आईटी क्षेत्रमा विशिष्ट योगदान गर्ने व्यक्तिहरूलाई दिइने प्रतिष्ठित सम्मान हो, जसले विश्वव्यापी स्तरमा सूचना प्रविधिमा योगदान पु¥याउनेहरूको योगदानलाई सम्मान गर्छ। कुँवरको यस अवार्डले नेपाललाई अन्तर्राष्ट्रियस्तरमा अझ परिचित गराएको छ।

नेपाललाई ग्लोबल आईटी हब बनाउने कुँवरको दृष्टिकोण

कुँवरको दीर्घकालीन सपना भनेको नेपाललाई ग्लोबल आईटी हबको रूपमा स्थापित गर्नु हो। हाल अशोसियोको उपाध्यक्षको रूपमा कार्यरत कुँवरले नेपालमा अशोसियोको पहिलो पूर्ण बैठक आयोजना गर्ने पहल गरेका छन्। यस कदमले नेपाललाई अन्तर्राष्ट्रिय सूचना प्रविधि मञ्चमा थप सशक्त बनाउने अपेक्षा गरिएको छ।

उनले भनेका छन्, “नेपाललाई डिजिटल युगमा अगाडि बढाउनको लागि राष्ट्रिय र अन्तर्राष्ट्रिय सहकार्य आवश्यक छ।“ उनका अनुसार, सूचना प्रविधिको उचित विकासले नेपाललाई आर्थिक, सामाजिक र शैक्षिक क्षेत्रमा ठुलो फाइदा पु¥याउन सक्छ। कुँवरको यो दृष्टिकोणलाई आत्मसात् गर्दै नेपालका सूचना प्रविधिमा लागेका धेरै व्यक्तिहरू पनि डिजिटल नेपालको सपना साकार पार्न लागिपरेका छन्।

निजी क्षेत्रमार्फत ग्रामीण क्षेत्रसम्म आइटीको पहुँच

नेपालका ग्रामीण क्षेत्रमा सूचना प्रविधिको पहुँच पु¥याउने कुँवरको यो दूरदृष्टिको प्रयासले निजी क्षेत्रलाई पनि यस अभियानमा समेटेको छ। क्यान महासंघमार्फत उनले निजी क्षेत्रका संस्थाहरूसँग सहकार्य गर्दै ग्रामीण क्षेत्रमा विभिन्न परियोजनाहरू सञ्चालन गरिरहेका छन्। निजी क्षेत्रको सहभागितामा सञ्चालन गरिएका यस्ता परियोजनाहरूले सूचना प्रविधिको पहुँचलाई अझ सहज र दिगो बनाएको छ।

कुँवरको यो प्रयासले ग्रामीण क्षेत्रमा सूचना प्रविधि सम्बद्ध दक्ष जनशक्ति तयार गर्न सहयोग पु¥याएको छ। साथै, उनका कार्यक्रमहरूले स्थानीय जनतालाई प्रविधिसँग जोड्न र डिजिटल साक्षरता बढाउन योगदान पु¥याएको छ। निजी क्षेत्र र स्थानीय निकायको सहकार्यमा सूचना प्रविधिको विकासको यो अभियानले नेपालको ग्रामीण क्षेत्रमा ठुलो प्रभाव पु¥याएको छ।

भविष्यको यात्रा र नयाँ चुनौतीहरू

नवराज कुँवरले सूचना प्रविधिको विकासका लागि गरेको योगदान नेपालका लागि विशेष महत्व राख्छ। उनले नेपाली युवालाई प्रविधिमा सक्षम बनाउने, ग्रामीण क्षेत्रमा सूचना प्रविधिको पहुँच पु¥याउने र नेपाललाई ग्लोबल आईटी हबको रूपमा परिचित गराउने जस्ता लक्ष्यमा काम गरिरहेका छन्। भविष्यमा पनि उनले यो यात्रा निरन्तरता दिने योजना बनाएका छन्।

उनले भनेका छन्, “नेपालको सूचना प्रविधि क्षेत्रमा अझ ठूलो फड्को मार्नुपर्छ। त्यसका लागि राष्ट्रिय र अन्तर्राष्ट्रिय सहकार्यको आवश्यकता छ।“ कुँवरले आगामी दिनहरूमा नेपाली युवालाई सूचना प्रविधिमा दक्ष बनाउन र नेपाललाई डिजिटल युगमा नयाँ उचाइमा पु¥याउन आफ्नो प्रयास जारी राख्ने वाचा गरेका छन्।

निष्कर्ष

नवराज कुँवरको जीवनको झण्डै आधा समय सूचना प्रविधिको सेवामा समर्पित छ। उनले क्यान महासंघलाई ७७ जिल्ला र ७ प्रदेशसम्म विस्तार गर्दै देशभर सूचना प्रविधिको पहुँच पु¥याएका छन्। उनी अशोसियोको उपाध्यक्षका रूपमा अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा पनि सक्रिय छन्। अशोसियो अवार्ड प्राप्त गर्दा कुँवरको यो योगदानको विश्वव्यापी मान्यता भएको छ।

उनको यो सफलता नेपालका लागि गर्वको कुरा हो। कुँवरले गरेको यस अथक प्रयासले नेपाललाई डिजिटल युगमा अग्रणी राष्ट्रका रूपमा स्थापित गर्न मद्दत गरेको छ, जसको लागि उनी अशोसियो अवार्डका लागि अत्यधिक योग्य मानिएका छन्।