खोज

पछिल्लोसमय अपराधजन्य घटनाका पछिको मूख्य कारणको रूपमा प्रतिशोध गंभीर चुनौतिका रूपमा देखापरेको छ । कुनैपनि नाममा प्रतिशोध साँध्ने प्रवत्तिले अपराधीकरणलाई मलजल गरिरहेको छ । बदलाको भावना वा रिस फेर्ने नाममा बढ्दो अपराधजन्य घटनाले चुनौति सिर्जना गरिदिएको छ । पछिल्ला केही उदाहरणले के संकेत गर्छन भने मानिस रिसको नाममा वा बदलाको भावनाले हत्यासम्म गर्न पछि पर्दैनन् । नेपाल प्रहरीको तथ्याँक अनुसार एक बर्षमा करिव ६० हजार घटना अपराधसँग जोडिएका छन । अपराधजन्य ती घटनामा प्रतिशोध पनि मूख्य कारणका रूपमा देखिएको छ । ७७ वटै जिल्लामा एक बर्षमा हुने अपराधका घटनाको मूख्य कारणमा प्रतिशोध पनि देखिनु गंभीर चिन्ताको बिषय हो । बाराको महागढीमाई नगरपालिकामा केही दिन अगाडि भएको हत्या प्रकरणमा यही प्रवृत्ति देखिएको छ । केही बर्षदेखि नारायणप्रसाद यादवको जग्गा खनजोत गर्दै आएका सुकई चौधरीले यादवले जग्गा खोसेको भन्दै आवेगमा आएर हत्या गरेको स्वीकार गरेका छन । प्रहरी हिरासतमा रहेका चौधरीले प्रहरी बयानमा भनेका छन्– ‘करिब २÷३ वर्ष अगाडि म उहाँको खेत खनजोत गर्थेँ, तर पछि उहाँले मसँग त्यो खेत फिर्ता लिनुभयो । त्यसपछि त्यो खेत खनजोत गर्न अरूलाई दिनुभयो, अनि मेरो मनमा रिस पलायो ।

यही रिसइबीका कारण मेलै उहाँलाई मार्ने योजना बनाएँ, अस्ति राती भेटिनु भयो, त्यही बेला खुकुरीले प्रहार गरिदिएँ । अपराधको यस्तै उदाहरण केही दिनअघि स्याङजामा पनि दोहोरिएको थियो । स्याङजामा भएको अपराधमा आफूले मन पराएको युवतीले अर्कैलाई मन पराउन थालेको नाममा युवतीको हत्या गरेको घटना थियो । यस प्रकारका अपराधजन्य घटनाले अहिले नेपाली समाजलाई नै बिद्रुप वनाउने हो कि भन्ने चिन्ता उत्पन्न भएको छ । हिंसाजन्य घटनामा बृद्धि हुनु गंभीर चिन्ताको बिषय हो । यसले नेपाली समाज आपराधीक मनोबृत्तितर्फ उन्मुख भैरहेको हो कि भन्ने भय उत्पन्न भैरहेको छ । सामान्य निहुँमा प्रेमीकाले प्रेमीको हत्या गरेको घटना सुन्न र पढ्नु परिरहेको मात्रै छैन, अरू धेरै घटनाहरू यस्ता छन जुन मानव समाजलाई नै कलंकति वनाउने प्रकृतिका छन र तीनले मानवीय समबेदना बिर्सेको प्रतीत हुँदैछ ।सामान्य झगडाको निहुँमा ज्यानै लिनेसम्मका घटना हुन थालेका छन् । पहिले पहिले अपराध र मानव हिंसाका घटनाको उदाहरण दिनुपर्दा भारतको उदाहरण दिने गरिन्थ्यो तर पछिल्लोसमय नेपालमा धेरै गंभीर प्रकृतिका अपराध हुन थालेको छ । पछिल्लोसमय मानिसमा अपराधको मानसिकता नै तयार भएको देखिन्छ । सामान्य घटनामा पनि मानिसको हत्या भएका घटना सुन्नमा आएका छन् । खासगरी तराईका जिल्लामा अहिले अपराधका घटनाले जनजीवनमा सन्त्रासको अवस्था उत्पन्न भएको छ । तराईका विभिन्न स्थानमा भएका अपराधजन्य घटनाले जनजीवनमा पनि गंभीर असर परेको छ ।

पछिल्लोसमय जुन अपराधजन्य घटनाको त्रास देखिएको छ, यो अवस्था तत्काल निराकरणका लागि प्रशासन गंभीर हुनु जरुरी छ । नेपाल सरकारले सुरक्षाको व्यवस्था प्रभावकारी वनाएको वताईरहेपनि मुलुकका विभिन्न स्थानमा भैरहेका आपराधिक प्रकृतिका घटनाले आम जनमानसलाई चिन्तित वनाउने गरेको छ । अव अपराधजन्य घटना नियन्त्रण नगर्ने हो भने नेपाल भारतजस्तै अपराधीकरणको अर्को देश बन्ने खतरा छ । पछिल्लो समय अपराधजन्य घटना न्यूनिकरणका लागि धेरै प्रयास भएका छन तर ती परिणाममा शून्यको अवस्था छ । अहिलेपनि सुन्दा पनि पत्याउनै नसकिने अपराधका घटना रोकिएको छैन् । अव यसका लागि फेरी पनि सरकार, नागरिक समाज र सिंगो नेपाली समाजले नियन्त्रणको प्रयासमा प्रतिवद्धता जनाउन ढिलाई गर्नु हुँदैन । अपराधजन्य घटना न्यूनीकरणका लागि समाजलाई शिक्षित, समुन्नत र संस्कारी बनाउनु पनि उत्तिकै जरुरी छ । यसतर्फ सवैको ध्यान जानु बाञ्छनीय छ ।