खोज

जीवनमा कहिलेकाहीँ हामी यस्तो अवस्थामा आइपुग्छौं, जहाँ अनिश्चितता, उल्झन र भित्री पीडाले हामीलाई गाँज्न थाल्छ । यो अवस्था कसैलाई सहजरूपमा बुझाउन सक्ने कुरा हुँदैन, न त सजिलै समाधान पाइन्छ । यस्तो बेला हाम्रो मानसिक शान्तिमा गहिरो असर पर्न जान्छ, जसले गर्दा हामी आफैंलाई पनि बुझ्न कठिन हुन्छ । तर, यस अवस्थाबाट निस्कनु र पुनः आत्मविश्वासलाई फिर्ता ल्याउनु सम्भव छ, यदि हामी सही दृष्टिकोण अपनाउँछौं भने ।
उल्झनको कारण के हो ?
उल्झन एक प्राकृतिक भावना हो । जसले हाम्रो जीवनको कुनै न कुनै मोडमा हामीलाई पिरोल्छ । मानिसका इच्छाहरू, लक्ष्यहरू र जीवनका अन्य तत्वहरूबीच द्वन्द्व हुँदा उल्झन उत्पन्न हुन्छ । जीवनमा आउने चुनौतीहरू, निराशा, अस्थिरता र भविष्यप्रतिको डरले हाम्रो मनमा अनिश्चितताको बादल छाउँछ । हरेक मानिसको मनमा के न के द्वन्द्व रहन्छ, जुन बाहिर देखिन्न तर भित्रभित्रै गहिरो प्रभाव पारिरहेको हुन्छ । जब कुनै व्यक्तिले हामीलाई सोध्छ– “तिमीलाई के भयो ? “हामी प्रायः स्पष्ट उत्तर दिन सक्दैनौं । हामीलाई थाहा छ कि केही ठिक छैन तर त्यसलाई शब्दमा कसरी व्यक्त गर्ने भन्ने कुरा चुनौतीपूर्ण हुन्छ । यस्तो अवस्थामा हामी अक्सर ‘ठिक छ’ भनेर सहज जवाफ दिन्छौं तर वास्तविकता भने त्योभन्दा धेरै पर हुन्छ । मन भित्रभित्रै पिरोलिइरहेको हुन्छ र कुनै स्पष्ट समाधान नदेखिँदा हामी आफैं अलमलिन्छौं ।
“व्यक्त गर्न गाह्रो किन हुन्छ ?
आफ्ना भावनाहरू व्यक्त गर्न मानिसलाई किन गाह्रो हुन्छ भन्ने कुरा बुझ्न महत्वपूर्ण छ । हामी सबैका भित्र केही न केही कुरा लुकेका हुन्छन्, जुन अरूसँग बाँड्न चाहेर पनि सक्दैनौं । यसको एक मुख्य कारण हाम्रो मानसिकता हो । मानिसहरू प्रायः कमजोर देखिनु वा अरूको अगाडि आफ्नो पीडा देखाउन चाहँदैनन् । यस्तो बेला आफ्नो भावनालाई दबाउन खोज्नु स्वाभाविक हुन्छ । यसले गर्दा हामी भित्रभित्रै आफैंसँग संघर्ष गर्दै बस्छौं । भावनात्मक पिरोलाई व्यक्त गर्न गाह्रो हुनुको अर्को कारण हाम्रो सामाजिक संरचना पनि हो । समाजमा मानिसहरू प्रायः आफ्नो पीडा र दुःखलाई बाहिर ल्याउन नहिचकिचाउने वातावरण हुँदैन । समाजमा व्यक्तिले अक्सर “तिमी किन कमजोर ? भन्ने सोचलाई सामना गर्नुपर्छ । यसले गर्दा मानिसहरू आफ्नो भावनालाई अझै दबाउन बाध्य हुन्छन् । यसको परिणामस्वरूप भावना भित्रभित्रै थुप्रिन्छ र एक दिन त्यो मनोवैज्ञानिक रूपमा ठूलो समस्या बन्न सक्छ ।
‘आत्मस्वीकृतिको महत्व’
आत्मस्वीकृति भनेको आफैंलाई, आफ्नो कमजोरीलाई र आफ्नो भावनाहरूलाई पूर्णरूपमा स्वीकार गर्नु हो । जीवनमा थुप्रैपटक हामी आफूसँग सन्तुष्ट रहन सक्दैनौं । आफ्नो कमजोरीलाई देख्न हामी डराउँछौं र यसलाई स्वीकार गर्न चाहँदैनौं । तर, आत्मस्वीकृति नै त्यो पहिलो कदम हो, जसले हामीलाई परिवर्तनको यात्रामा लैजान सक्छ । जब हामी आफ्ना कमजोरीहरूलाई स्वीकार गर्छौं, तब मात्र हामी परिवर्तन गर्न सक्षम हुन्छौं । आत्मस्वीकृतिले हामीलाई यो देखाउँछ कि जीवनमा कुनै समस्या आए पनि त्यो सधैंभरि रहँदैन । समस्या समाधान गर्न सकिन्छ तर त्यसको लागि धैर्य, साहस र सही दृष्टिकोण आवश्यक छ । आत्मस्वीकृतिले हामीलाई जीवनको हरेक चुनौतीको सामना गर्न मानसिक रूपमा तयार बनाउँछ ।
‘समाधानतर्फको यात्रा’
भावनात्मक उल्झनबाट मुक्त हुनको लागि पहिलो र सबैभन्दा महत्वपूर्ण कदम भनेको आफ्ना भावनाहरूलाई बाहिर ल्याउनु हो । हामीले आफ्ना भावनाहरूलाई दबाउनुभन्दा बाहिर ल्याएर सामना गर्नुपर्छ । यसको लागि तपाईं लेख्न सक्नुहुन्छ, चित्र बनाउन सक्नुहुन्छ वा कसैसँग खुलेर कुरा गर्न सक्नुहुन्छ । यसरी आफ्ना भावनाहरूलाई व्यक्त गर्दा तपाईंले आफैंलाई बुझ्न सुरु गर्नुहुन्छ र त्यसपछि मात्र त्यसको समाधानतर्फ यात्रा गर्न सक्नुहुन्छ । लेखन एक यस्तो माध्यम हो, जसले तपाईंलाई आफ्नो मनका कुरा व्यक्त गर्न अवसर दिन्छ । तपाईंको भावनालाई शब्दमा रूपान्तरण गरेर, तपाईंले आफ्ना भावनाहरूको जड कहाँ छ भन्ने कुरा पत्ता लगाउन सक्नुहुन्छ । त्यस्तै, चित्रकला वा संगीत पनि आत्म–अभिव्यक्तिको उत्कृष्ट माध्यम हो । कुनैपनि सृजनात्मक प्रक्रियामा सहभागी हुनु तपाईंको मानसिक स्वास्थ्य सुधारको मार्ग हुन सक्छ । यसरी तपाईंले आफूलाई विस्तारमा बुझ्न सक्नुहुन्छ र समाधानतर्फको यात्रामा अघि बढ्न सक्नुहुन्छ ।
‘धैर्य र सकारात्मकता’
धैर्य भनेको जीवनको हरेक चरणमा महत्त्वपूर्ण हुन्छ । कुनैपनि समस्या वा उल्झन एकैचोटी समाधान हुँदैन । समयसँगै तपाईंले धैर्यका साथ आफैंलाई सुधार्दै जानुपर्छ । धैर्यले हामीलाई मानसिक रूपमा बलियो बनाउँछ र समस्या समाधानको बाटो देखाउँछ । धेरैजसो मानिसहरू समस्याहरूको बीचमा आफूलाई कमजोर महसुस गर्छन् तर धैर्य र सकारात्मक सोचले हामीलाई सही दिशा दिन सक्छ । सकारात्मक सोच भनेको जीवनलाई सही दृष्टिकोणबाट हेर्नु हो । जीवनमा समस्या आएपनि त्यो समस्याबाट सिक्न सकिन्छ भन्ने विश्वासले हामीलाई अगाडि बढ्न मद्दत गर्छ । सकारात्मकता र धैर्यले हामीलाई हाम्रो मानसिक र भावनात्मक समस्याहरूको सामना गर्न सक्षम बनाउँछ ।
‘अन्तिम निष्कर्ष’समीप रेग्मी
जीवनमा कुनैपनि उल्झन वा अनिश्चितता भोग्नुपर्दा त्यसलाई गम्भीररूपमा लिनु आवश्यक हुन्छ । आत्मस्वीकृति, धैर्य र सकारात्मक दृष्टिकोणले हामीलाई हरेक चुनौती पार गर्न सक्षम बनाउँछ । हामीले आफ्ना भावनाहरूलाई दबाउनुभन्दा व्यक्त गरेर समाधान खोज्नुपर्ने हुन्छ । यसरी हामी आफ्नो जीवनलाई सन्तुलित राख्न सक्दछौं र भविष्यका चुनौतीहरूको सामना गर्न तयार रहन सक्छौं । समस्याहरू जीवनको एउटा अंश हुन् । तर, तिनीहरूलाई स्वीकारेर, बुझेर समाधानतर्फ लाग्न सकेमा हामी अझ बलियो व्यक्तित्व निर्माण गर्न सक्छौं । जीवनमा जस्तोसुकै चुनौती आएपनि हामीले आत्मविश्वास र धैर्यको साथ अगाडि बढ्नुपर्छ । अन्ततः हरेक चुनौतीले नयाँ अवसरको ढोका खोल्न सक्छ । यदि हामी सही तरिकाले त्यसलाई सामना गर्छौं भने ।