खोज

आज विश्व युवा दिवस । युवालाई विश्व सूचना र आधुनिक प्रविधिसंग जोडौं भन्ने नाराका साथ नेपालमा पनि यो दिवस मनाईदैछ । हरेक बर्ष अगस्त १२ को दिन मनाईने यो दिवसको अवसरमा एकपटक फेरी नेपालमा युवालाई रोजगारी र अवसरसंग जोड्ने कुरा उठेको छ । दिवस मनाउँदै गर्दा युवालाई अवसर र नेतृत्व दिने कुरा अव बहसमा मात्रै होइन कार्यान्वयनमा नै आउनु जरुरी छ । त्यसो त नेपालमा युवालाई राजनीतिक अवसर र पहुँच दिने सवालमा अझैपनि आनाकानी हुने गरेको छ । नेपालकै कुरा गर्दा लाखौं युवा अझैपनि अवसरबाट बञ्चित छन् । उनीहरू शिक्षा र स्वास्थ्यको पहुँचबाट टाढै छन् । कैंयौं युवा कुलतमा छन । तिनलाई सही दिशामा अघि बढाउने सवालमा अझैपनि ठोस योजना छैन् । युवा शिक्षित नभैकन देशको विकास हुन सक्दैन भन्ने मान्यता र विश्वास हो । जेहोस नेपालको कूल जनसंख्यामध्ये ४० प्रतिशत युवाले अव देशको नेतृत्व गर्नुपर्दछ भन्ने मत बलियो बन्दै गएको छ । यो महत्वपूर्ण र खुसीको कुरा पनि हो । अव देशका लागि उनै युवाहरूको निर्णायक नेतृत्व आवश्यक छ । देश विकासमा उनीहरूले नेतृत्वदायी भूमिका निर्वाह गर्न सक्छन तर बिडम्बना अहिलेसम्म उनीहरूलाई अवसर दिने कुरा कताकता धुमिल भैरहेको छ । नेपालमा युवा वर्गलाई देशको मेरुदण्ड, खम्बा, कर्णधार आदि विभिन्न नामले सम्बोधन गरिन्छ । युवालाई आफ्ना विभिन्न सङ्गठन र दस्तामा प्रयोग गर्ने कुरामा दलहरू अगाडी नै छन । युवा शक्तिलाई राष्ट्र निर्माणको कार्यमा लगाउनु पर्नेमा गलतरूपमा प्रयोग गरिँदै आएको छ ।

संयुक्त राष्ट्रसंघको आयोजनामा विश्वमा युवा दिवस मनाउन थालेको २३ वर्ष पूरा भएको छ । सन. २००१ अगस्ट १२ तारिखबाट यो दिवस मनाउन थालिएको हो । एउटा खुसीको कुरा के छ भने विश्व सूचकांकमा नेपाल युवास्तरको ७० औं स्थानमा छ । राष्ट्रसंघको सुचकांक अनुसार नेपालले युवा क्षेत्रमा प्रगति हासिल गर्दै गएको छ । तर, नेपालमा भन्ने हो भने युवाशक्तिलाई मिति सकिएको वस्तुका रूपमा प्रयोग गर्ने गरिएको छ । कतिपय युवा आफ्नो क्षमता, कौशलता प्रदर्शन गर्न नसकेर निराश भई कुलतमा फस्न विवश छन् । आफ्नो सिप र अनुभवको प्रयोग गर्न नपाएपछि ति सिर्जनशील हातमा गाँजा, चरेस, कोकिन जस्ता लागूपदार्थ परेको छ । राजनीतिक परिवर्तनमा होस् वा राष्ट्र विकासको सवालमा विश्व इतिहासलाई एकपटक फर्केर हेर्ने हो भने युवाशक्तिले नै महत्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गरेका छन् । तर, नेपालमा भने युवालाई नेतृत्वमा अवसर नै दिइएको छैन जसका कारण युवा पलायन हुन बाध्य छन् । यो दिवस मनाईरहँदा युवालाई समान अवसर दिनेतर्फ अघि बढ्नु जरुरी छ । नेपाली यूवाहरू प्रत्येक दिन सयौंको संख्यामा विदेशका मुलुकमा श्रमका लागि विदेसिईरहेका छन । नेपालमा युवालाई सीप सिकाएर दक्ष वनाउन अभिप्रेरित गर्ने काममा ढिलासुस्ती भैरहेको छ । युवालाई सीपयुक्त बनाउने हो भने नेपालमा नै श्रमको ठूलो सम्मान र संभावना रहेको कुरालाई नकार्न सकिदैन् । अवको दिनमा युवालाई मुलुकभित्रै रोजगारीको अवसर दिनेतर्फ पहल जरुरी छ । अझैपनि हरेक दिन दुईहजार पाँचसय युवाको लाईन त्रिभुवन विमानस्थलमा कतिञ्जेल ? यो प्रश्न अहम बनेर आएको छ । जबसम्म रोजगारीका लागि विदेसिने जनशक्तिलाई रोक्न सकिन्न, तबसम्म युवालाई अवसरको कुरा हात्ती आयो फुस्सा सावित हुनेछ । यो बर्षको नाराले पनि अव युवाहरू आफै अवसरका लागि अघि बढ्नुपर्दछ भन्ने सन्देश दिएको छ । खासगरि विश्व सूचना र प्रविधिले फड्को मारेको अहिलेको अवस्थामा युवाहरू अघि बढ्नु जरुरी छ । युवाले अवसर पाएनन् भन्नुभन्दा पनि अवसरलाई ‘क्यास’ गर्ने सवालमा युवाको भूमिका पनि अव अग्रणी हुनुपर्दछ  ।