खोज

बुटवलको मिलनचोकमा रहेको डेल्टा मार्टमा लागेको आगो निभाउन झण्डै ५ घण्टा लाग्यो । यो आगलागीको घटनाले सवैलाई पाठ सिकाएको छ । मिलनचोक जस्तो क्षेत्र जहाँ सयौं घनाबस्ती छ । पूर्व पश्चिम र उत्तर दक्षिण सवै क्षेत्रको बीच भागमा अवस्थित छ तर यही स्थानमा रहेको डेल्टा मार्टमा लागेको आगो निभाउन पाँच घण्टा बढी समय लाग्यो । यो घटनाले हाम्रो बिपदजन्य घटना नियन्त्रणको संयन्त्र कति कमजोर छ भन्ने प्रमाणित भएको छ । धन्न बस्ती जोगियो । नजिक रहेका दुई पेट्रोल पम्प जोगियो । डेल्ट मार्टको आगलागी घटनाले बिपदजन्य घटना नियन्त्रणमा हाम्रो संयन्त्र अझै कमजोर रहेको देखाएको छ । रूपन्देहीका अधिकांश पालिकाहरूको दमकलले आगो निभाउँदा पनि आगलागी नियन्त्रणमा आउन हम्मेहम्मे प¥यो । अर्कोतर्फ हाम्रा पालिकाका दमकलको क्षमता पनि कति कमजोर रहेछ भन्ने कुरा अहिले थाहा लाग्यो । अधिकांश दमकलको क्षमता जम्मा ४५ सय लिटर रहेछ । ठूलो आगलागीका घटनामा ४५ सय लिटर पानी सिद्धिन आधा घण्टा पनि लाग्दैन । तसर्थ दमकलको क्षमता पनि बढाउनु पर्ने रहेछ भन्ने कुरा यो घटनाले सवैलाई सजग गराएको छ । अवको दिनमा यस क्षेत्रमा अत्याधुनिक सुविधा सम्पन्न दमकलको व्यवस्था नहुने हो भने बिपदजन्य घटना नियन्त्रणमा लिन गाह्रो रहेको कुरा सवैले महसुस गर्दै खासगरी पालिकाहरूले बढी क्षमताका दमकलको व्यवस्था गर्नु जरुरी छ । रूपन्देहीका पालिकामा रहेका दमकलको क्षमता थोरै मात्र होइन, माथिल्लो तलामा आगलागी भएमा नियन्त्रण गर्नै चुनौति छ । अहिले बनेका १०÷१२ तले घरमा आगलागी भएमा नियन्त्रणको कुनै उपाय छैन । त्यो अवस्थामा हेरेर बस्नुबाहेक अरू विकल्प छैन । तसर्थ बिपदजन्य घटना नियन्त्रण र न्यूनिकरणका लागि संघ, प्रदेश र पालिकाहरूले गंभीर भएर सोच्नुपर्ने बेला आएको छ । बिपदजन्य सामाग्रीको जोहो गर्न ढिलाई गरे आपतकालीन अवस्था आउन सक्ने हुनाले छिटोभन्दा छिटो त्यसतर्फ ध्यान दिनु जरुरी छ ।

तराईमा गर्मीयाम शुरु भएसँगै विभिन्न क्षेत्रमा आगलागीका घटना हुन्छन । मानवीय त्रुटिको कारणले पनि आगलागीको घटना हुने गरेका छन् । अधिकांश आगलागी विद्युत् सर्ट भएर हुने गरेको छ । ठूला प्रतिष्ठानहरूले आगलागीको जोखिमबाट छुटकारा पाउन आफैपनि सचेत हुनु जरुरी छ । आगलागी हुनै नदिन बिद्युतसम्वन्धि सामाग्रीको बिषयमा चनाखो हुनु आवश्यक छ । ठूलो मात्र होइन, साना साना घरमा पनि विद्यतु सर्ट भएर आगलागी भएको सुनिन्छ । तसर्थ विद्युत सर्ट हुनै नदिनेतर्फ पहल जरुरी छ । यसका लागि घरधनीले आफ्नो घरमा जडान गरेको विद्युतको लाइनको बारेमा जानकारी राख्नुको साथै थप मर्मत गर्नुपर्ने भएमा नेपाल विद्युत् प्राधिकरणलाई समेत समयमा नै आग्रह गर्नुपर्छ । वारुणयन्त्र जान नसक्ने अवस्थामा पनि आगो नियन्त्रणका लागि अन्य वैकल्पिक उपायको पहिचान गरेर तयारी अवस्थामा रहन सरकारले ढिला गर्नुहुँदैन । आगलागीबाट हुन सक्ने करोडौंको मानवीय र भौतिक क्षतिलाई रोक्नको लागि सावधानी अपनाउनुको अर्को विकल्प छैन । पछिल्लोसमय निर्माण भएका अग्ला भवन र भित्री गल्लीमा वारुणयन्त्रले काम गर्न नसक्ने अवस्था छ । एक तलादेखि १२ तलासम्मका घर निर्माण भएका छन् । त्यसका लागि पनि अहिलेदेखि नै सोच्नुपर्ने देखिन्छ । सामान्य घरमा आगलागी भएको अवस्थामा मात्र वारुणयन्त्रले काम गर्न सक्ने अवस्था छ । ठूला भवनमा आगलागी भएको अवस्थामा के गर्ने ? सरकारसँग कुनै योजना छैन । बुटवलको पछिल्लो डेल्टामार्ट आगलागीको घटनाले धेरैलाई सजग बनाएको छ । तसर्थ यस प्रकारका बिपदजन्य घटना नियन्त्रणमा ध्यान दिनु जरुरी छ ।