खोज

पाल्पा, २ असार । चार वर्ष अगाडि रभ्भा गाउँपालिकाको फोक्सिड्डकोट गाउँमा बाढी पहिरोको कारण धन जनको क्षति भयो । तीन वर्ष अगाडि तिनाउ गाउँपालिकाको गिट्टी खानी नजिक चुनढुंगाबाट बगेको कारण धनजनको क्षति भयो । वर्षायामको थालनीसंगै मनसुनजन्य विपदका कारण धनजनको क्षति हुँदै आइरहेको छ । मानव सिर्जीत व्यवहार र प्राकृतिक वातावरणका कारण जिल्लामा वर्षायाममा वाढी पहिरोको जोखिम रहेको, जिल्लाको विपद व्यवस्थापन समितिका अनुसार वर्षायामको समयमा सय भन्दा बढि स्थान बाढीको उच्च जोखिम र त्यही अनुपातमा पहिरोको जोखिम क्षेत्र निर्धारण गरिएको छ ।

विपदले निम्ताउने समस्याको समाधान तथा पूर्वतयारीका लागि स्थानीय सरकार, सडक कार्यालय, शहरी बिकास तथा डिभिजन भवन कार्यालय, विद्यालय, नेपाल प्रहरी, नेपालसेना, ससस्त्र प्रहरी, लुम्बिनी मेडिकल कलेज, युनाइटेड सिसन अस्पताल जस्ता निकाय संग समन्वय गरिएको समितिका अध्यक्ष तथा प्रमुख जिल्ला अधिकारी आनन्द काफ्लेले बताए ।

विपद व्यवस्थापनका विषयमा कार्ययोजना बनेको छ । असार लागेपछि नदीजन्य, खानी जन्य बस्तुको उत्खनन गर्न पाइने छैन । वन पैदवार, वनक्षेत्र बाट ओसार पसार गर्न नपाइने, वर्षायाममा हुने मानविय तथा भौतिक क्षति कम गर्न जन चेतना नै बढी आवश्यकता भएको हो । त्यसको तयारी भएको छ । विपद व्यवस्थापनका विषयमा स्थानीय सरकारलाई नै बढि जिम्मेवारी बनाएको छ । यसका लागि स्थानीय सरकारका प्रमुख संग पटक–पटक अन्तक्र्रिया भएको प्रमुख जिल्ला अधिकारी काफ्ले बताउँछन् ।

विपदका समयमा खर्च गर्ने गरी बजेट विनियोजन गरिएको छ । आगलागी बाढी पहिरोको कारण क्षति भएको खण्डमा विपद व्यवस्थापन कोषबाट खर्च गरिने रामपुर नगर सरकारका प्रमुख रमण थापा बताउँछन्  । निस्दी, रैनादेवी, माथागढी, तिनाउ गाउँपालिकाहरू बाढी पहिरोको उच्च जोखिममा रहेका छन् तर अधिकांश स्थानीय निकायले विपद व्यवस्थापन कोषमा अत्यन्तै कम रकम जम्मा गरेका छन् ।
काली गण्डकी, तिनाउ, निस्दी तथा खोलका तटिय क्षेत्रहरू बढि जोखिममा रहेका छन् । निस्दी गाउँपालिकाको ज्यामिरे, माथागढी गाउँपालिकाकोे रहवास गोठादी, तिनाउको दोभान, रैनादेवीको सिद्देश्वर क्षेत्र चुन ढुंगा खानी क्षेत्र हुन । वातावरणिय र मूल्यांकन अनुरूप उत्खनन् नगरी उद्योगहरूले आफूखुसी उत्खनन् गरेका कारण खानी क्षेत्रका वरपरका भु–भागहरू पहिरोको उच्च जोखिममा रहेका स्थानीयहरू बताउँछन् ।

होङशी सिमेन्ट उद्योगको चुन ढुंगा खानीका कारण वर्षायाममा ज्यामिरेको तल्लो क्षेत्र पहिरोको उच्च जोखिममा रहेको स्थानीय बासिन्दा गगन सिंह सोती बताउँछन् । यही खानीका कारण ५० घर परिवार उच्च पहिरोको जोखिममा रहेको उनले बताए । तिनाउ गाउँपालिकाको सुकेताल नजिक रहेको अल्फा सिमेन्ट उद्योगको चुन ढुंगा खानीको पहुँचमार्ग निर्माण गर्दा प्रयोग गरिएको मेसिन नै भासिएको गंगा नेपाली बताउँछिन् ।