खोज

बर्दघाट, २८ जेठ । दुर्गा प्रसाद लामिछाने वास्तविक नाम भए पनि बर्दघाट नगरपालिकाका अधिकांशले चिन्ने नाम हो दुर्गा भाइ । नगरपालिकाको दुर्गा भाइ दुःखमा साथ दिने ब्यक्तिको रूपमा परिचित छन । कसैलाइ अप्ठेरो पर्ने वित्तिकै सुरुमा सम्झिने नाम दुर्गा हो । चाहे आगलागीका घटना हुन्, चाहे सर्प उद्दार होस वा नगरपालिकामा कागजी काम । दुर्गा २०७४ सालमा देखि नगरपालिकामा हलुका सवारी चालकको रूपमा करारमा जागिरे छन तर जिम्मेवारी भने दमकल चालकको छ । उनी दमकल चालक मात्र नभइ पछिल्लो समय सर्प उद्दारकर्ताको रूपमा आफ्नो छवि बनाउँदै लगेका छन ।

३८ वर्षका दुर्गा १० वर्ष बैदेशिक रोजगारीमा सुनौलो भविष्यको खोजी गर्दै खाडिमा विताए । कमाइ राम्रै भएपनि देशमै केही गर्नुपर्छ भन्ने मनमा लिएर नेपाल फर्किए । विदेशबाट फर्किएपछि केही समय यतिकै बरालिएका दुर्गा नगरपालिकामा सानो सवारी चालकको रूपमा करारमा जागिरे भए, पछि नगरपालिकाले दमकल ल्याए पछि उनको जिम्मेवारी दमकल चालकको रूपमा रह्यो तर नगरले उनलाई दमकल चालकको दर्जा नदिइँदा खिन्न छन ।

जागिर सुरु गरेको केही समयपछि विश्व कोभिड १९ का कारण आक्रान्त भएपछि दुर्गाको चर्चा एकाएक चुलियो, कारण थियो कोभिडको बिरामीको नजिक जान जो कोही हिच्कीचाउँदा उनी आफै पुगेर कोभिडका बिरामीको सेवा गरे चाहे एम्बुलेन्स चालकको रूपमा होस चाहे मृत्यु भएकाको दाहासंस्कारमा सहयोग गरेर ।

उनी सम्झन्छन–‘फलानालाई त कोभिड भयो रे भनेपछि उनको नजिक कोही नपर्ने, अस्पताल लैजान एम्बुलेन्स चालकले समेत नमानेपछि धेरै पटक जोखिम मोलेरै पनि एम्बुलेन्समा राखेर अस्पताल लगेँ, उनीहरूको उपचारमा सहयोग गरेँ, यसरी सहयोग गर्दा आत्मसन्तुष्टि मिल्थ्यो, यस्तै सामाजिक काम गर्दागर्दै अहिले त बानी नै परिसक्यो ।’

हलुका सवारी चालकको करारको नियुक्ति भएपनि उनी दमकल चालक समेत हुन । दमकल चालक आफैमा सामाजिक काम गर्ने ब्यक्ति भएको उनको बुझाइ छ । कहिँकतै आगलागी हुने वित्तिकै दुर्गालाई सम्झनेहरू धेरै छन ।

पछिल्लो समय दुर्गा अधिकाँश समय सर्प उद्दारमा बिताउने गरेका छन । सुरुवाती दिनमा सर्पलाई नमारी कसैगरी भगाउनुपर्छ भन्ने मान्यता राख्दै सर्प धपाउने दुर्गा पछिल्लो समय जिल्लाकै परिचित सर्प उद्दारकर्ताको रूपमा देखिएका छन् । सर्प उद्दारको लागि सामान्य तालिम मात्र लिएर विशेष तालिम नलिएका दुर्गा कतै पढेर त कतै युट्युव लगायतमा हेर्दै सर्प उद्दारमा लागि परेको बताउँछन ।

बर्दघाट क्षेत्रमा कुनै पनि समयमा घरवस्तीमा पुगेर सर्प उद्दार गर्दा स्थानीयले सुरक्षित भएको महशुस गर्दा आफूलाई सन्तुष्टि मिल्ने उनी बताउँछन । सर्प उद्दारकर्मीको परिचय बनिरहँदा उद्दार सम्बन्धी तालिम, उद्दारको निम्ति आवश्यक सामग्रीको ब्यवस्थापन नहुँदा धेरै जोखिम मोल्नु परेको उनले बताए । बर्दघाट नगरपालिकाले सर्प उद्दारको लागि विपद ब्यवस्थापन कोषबाट बजेट विनियोजन गरेर खर्च गरिएको बर्दघाट नगरपालिकाका नगर प्रमुख शम्भुलाल श्रेष्ठले बताए । ‘बर्दघाट नगर सर्पदँशको उच्च जोखिम भएको क्षेत्र हो, सर्प उद्दारको लागि तत्काललाई नगरकै कर्मचारीलाई प्रारम्भीक तालिम र आवश्यक सामाग्री दिएर सर्प उद्दार गरेका छौँ आगामी वर्षबाट सर्प उद्दार शिर्षकमै बजेट छुट्याउने र उद्दारकर्ताको लागि थप सेवा सुविधा, बिशेष तालिम, विमा र अन्य सुविधा दिएर सर्पदँश जोखिम न्युनिकरण गर्ने लक्ष्य छ’ नगरप्रमुख श्रेष्ठले भने । ‘अहिले सामान्य तालिम र केही उद्दार सामग्रीले सक्दो उद्दार गरेको छु भविष्यमा थप तालिम र सामाग्री उपलब्ध भएमा अझै प्रभावकारी रूपमा सर्प उद्दार गर्न सकिन्छ भन्ने आत्मविश्वास छ लामिछानेले भने ।

करिव ३ वर्षअघि देखी सर्प उद्दारमा क्रियाशिल लामिछानेले रसेल भाइपर, गोमन, करेत जस्ता निकै विषालु सर्पको समेत उद्दार गरेका छन । करिव २ सय बढि सर्प उद्दार गरी सकुशल सुरक्षित स्थानमा छाडनु जोखिमपुर्ण काम हो । । घर, करेसाबारीबाट सर्प धपाउनु तत्काललाई सुरक्षित महशुस भएपनि जोखिम कायम रहने उनको भनाइ छ । घर वस्तीमा आएका सर्पलाई उद्दार गरी जँगल वा सुरक्षित क्षेत्रमा छोडनु नै सबैभन्दा सुरक्षित काम हो दुर्गाको बुझाइमा । सर्प उद्दार गर्दा आफूलाई आत्मसन्तुष्टि मिल्ने र समाजलाई सुरक्षित समेत गर्न सकिने भएपनि उद्दारको क्रममा घरधनी वा स्थानियबाट सामान्य सहयोग नपाउँदा निकै दुःख लाग्ने गरेको उनले बताए ।à