खोज

नेपालमा गणतन्त्र सामान्य प्रयासले मात्रै प्राप्त भएको व्यवस्था होइन । सयौं नेपाली नागरिकको बलिदान, त्याग, संघर्ष र धेरै वर्षको मेहनतबाट प्राप्त भएको व्यवस्था हो । गणतन्त्र नेपालीको रगत पसिनाको बलीदानी व्यवस्था हो । गणतन्त्र प्राप्त गर्नकै लागि आँशु, रगत, पसिना र त्यागको बलिदानी भएको छ । बिडम्वना गणतन्त्र प्राप्तिको १७ बर्ष हुँदा पनि नेपाली जनताले परिवर्तनको अनुभूति गर्न पाएका छैनन् । गणतन्त्र ख्याल ख्यालको विषय नभएर जीवन बलिदानीबाट प्राप्त राजनीतिक प्रणाली हो । यो १७ वर्षको अभ्यासका क्रममा गणतन्त्रलाई नेताहरूको कठपुतली बनाउने प्रयास अहिलेपनि जारी छ । यो चिन्ताको बिषय हो । गणतन्त्रसँगै अभ्यास गरिएको संघीयता, समावेशी, समानुपातिक प्रणालीको मर्म र उद्देश्यमाथि प्रश्न उठेको छ । कुनैपनि समुदाय र तिनको प्रतिनिधित्व अनुहारमा मात्रै होइन व्यवहार, मुद्दा र विषयमा हुनुपर्ने हो तर गणतन्त्रमा अनुहार देखाएर विषय र मुद्दालाई ओझेलमा राखिएका कारण गणतन्त्रलाई बदनाम गराउने काम भएको छ । निश्चितरूपमा जुनसुकै व्यवस्थामा पनि कमजोरी हुन्छन् । तर, कमजोरी एकपटक हुन्छ । लगातार कमजोरी गरिरहने र जनताले सहीरहनु पर्ने कस्तो व्यवस्था हो ? नेपाली जनताको अपूर्व बलिदान र त्यागले प्राप्त गणतन्त्र संस्थागत गर्न नसकेकै कारण अहिले पूर्वराजा पनि सलबलाउन थालेका छन । प्रतिगामी तत्वहरूले धमिलो पानीमा माछा मार्ने कुचेष्टा गरिरहेका छन । १७ औं गणतन्त्र दिवस मनाईरहँदा देशलाई हाँक्ने असली नेताको आवश्यकता महसुस भएको छ । गणतन्त्रलाई असफल बनाउने प्रयास भैरहेको छ तर यो व्यवस्थाको असफलता होइन । गणतन्त्रको विकल्प सुन्दर गणतन्त्र हो । उन्नत र सुसंस्कृत गणतन्त्र हो । पार्टीहरूको विकल्प अन्य पार्टी बन्न सक्छन् । नेताहरूको विकल्प दोस्रो र तेस्रो पुस्ताका नेता हुन्छन् तर गणतन्त्रको विकल्प अहिले सोच्ने बेला भएको छैन । तरपनि जनताले प्रश्न गर्दैछन– के यही बदनामी सुन्न र हेर्न जनताले रगत बगाएका हुन ? निश्चितरूपमा नेताहरूले अव गंभीर भएर सोच्नु जरुरी छ । गणतन्त्र दिवस मनाईरहँदा फेरीपनि समीक्षा गर्ने बेला आएको छ । आखिर कमजोरी कहाँ भएको छ ? कसको कारण व्यवस्थामाथि नै धब्बा लगाउने काम भैरहेको छ ? सोच्ने बेला आएको छ ।

औपचारिकताकै लागि भएपनि १७ औं गणतन्त्र दिवस मंगलवार विभिन्न कार्यक्रम गरी देशैभरी मनाईदैछ । गणतन्त्र दिवसको अवसरमा राष्ट्रपति र प्रधानमन्त्री तथा प्रमुख विपक्षी दलका नेताहरूले शुभकामना दिने नियमित औपचारिकता यो बर्ष पनि पूरा भएको छ । तर, जनताले आशातीत भन्दा निरासाजनक समाचार सुनेर गणतन्त्र दिवसको दिनलाई स्वागत गर्नुपर्ने बाध्यता छ । भ्रष्टाचार गरेर मुलुक बदनाम गराउने काम नेताहरूबाटै भैरहेको कुरा विगतदेखि अहिलेसम्मको भ्रष्टाचारसंग जोडिएका विभिन्न घटनाक्रम साक्षी नै छन् । त्यसमाथि अहिले बेरुजु बढेको छ । गंभीर चिन्ताको कुरा के छ भने तीन बर्षको अवधीमा बेरुजु तीन गुनाले बढेको छ । जनतामा चारैतिर निरासा छाएको छ । गणतन्त्र दिवस मनाईरहँदा अव ब्याप्त निरासा चिर्नेतर्फ हामी सवैको ध्यान जानु जरुरी छ । विगत तीन दशकभन्दा बढी समयदेखि देशको नेतृत्वमा आलोपालो गर्दै आएका नेताहरूले आत्मसमिक्षा गर्ने समय आएको छ । गणतन्त्रको बिकल्प सुन्दर र समुन्नत गणतन्त्र नै हो । तसर्थ अव राजनीतिक दलका नेताहरू एक ठाउँमा उभिएर विगतको कमजोरीको समीक्षा गर्दै मुलुकलाई नयाँ सोच र संकल्पका साथ अघि बढाउने प्रतिवद्धता गर्नु जरुरी छ ।