खोज

स्वास्थ्य बिमा गरेका नेपालीहरूले सहज र सुलभरूपमा उपचार पाउने आशा एवं विश्वास राख्नु स्वाभाविक हो । किनभने राज्यले दिएको सुविधाको प्रयोग हरेक नागरिकको अधिकार हो । स्वास्थ्य बिमामा आवद्ध हुन नेपाल सरकारले अहिलेपनि बेला बेलामा सूचना जारी गरिरहेकै छ तर स्वास्थ्य बिमा गरेकाहरूले भने उपचार लिन ठूलै सास्ती पाउनु परेको अवस्था छ । स्वास्थ्य बिमा गरेकाहरूले अहिले उपचार नपाउने अवस्था छ । सरकारले तोकिदिएको अस्पतालमामात्रै सुविधा पाईने भएकोले नागरिक गुणस्तरीय र भरपर्दो सेवाबाट बञ्चित छन । स्वास्थ्य बिमा गराएका विरामीलाई अरू विरामी सरह प्राथमिकता नदिने गरेको पाइएको छ । सरकारी अस्पतालमा त्यसै त विरामीको लामो लाईन हुन्छ, त्यसमाथि स्वास्थ्य बिमा गराएका विरामीमाथि सास्ती दिने गरेको गुनासो बढ्दै गएको छ । स्वास्थ्य बिमा गराएकै कारण जहाँ बिमाको विरामीको उपचार हुन्छ, त्यहाँ जानु विरामीको लागि बाध्यता छ । लुम्बिनी प्रादेशिक अस्पतालकै कुरा गर्दा स्वास्थ्य बिमाका विरामीको भीडकै कारण उपचार गराउन सास्ती खेप्नु परेको छ । नेपालको संविधान २०७२ ले कोहीपनि नेपाली नागरिक उपचार सेवाबाट बञ्चित हुनु नपरोस् भन्ने ग्यारेन्टी गरेको छ । तर, स्वास्थ्य अधिकारको ग्यारेण्टी गरिएको भएपनि नेपाली नागरिक भने स्वास्थ्य अधिकारबाट बञ्चित भएका छन । अपरेशन गर्नुपरे स्वास्थ्य बिमा गराएका विरामीले महिनौ दिन पालो कुरेर बस्नुपर्ने अवस्था छ । राज्यको नीति स्पष्ट नहुँदा र सरकारले बिमाको पैसा समेत भुक्तानीमा आलटाल गर्दा समस्या झनै बढेको छ । राजधानी काठमाण्डौंको अवस्था त गंभीर छ भने देशका दुर्गम क्षेत्रका नागरिकको अवस्था कस्तो होला ? कम्तीमा पनि स्वास्थ्यमा जनताको पहुँच भयो भने त्यसले स्वतः जीवनस्तर माथि उठाउन धेरै सहयोग प्राप्त हुन्छ । अन्तर्राष्ट्रिय अभ्यासमा पनि जुन मुलुकमा स्वास्थ्य निःशुल्क हुन्छ, त्यस देशलाई सुखी र समृद्ध मान्ने गरिएको छ । विश्वका अधिकांश मुलुकमा स्वास्थ्य निशुल्क छ । जसका कारण ती मुलुकमा प्रगति हासिल भएको छ ।

हाम्रो संविधानले पनि नागरिकको स्वास्थ्यप्रतिको प्रतिवद्धता कार्यान्वयन गर्न सरकारलाई अमूक रूपमा आदेश नै गरेको छ । कमसेकम हरेक नेपाली जनतालाई स्वास्थ्यप्रतिको ग्यारेण्टी भयो भने उनीहरूको ध्यान अन्य सकारात्मक कामतर्फ लाग्न सक्छ । त्यसले देशलाई नै मार्गदर्शन गर्न सक्छ । मुलुकमात्र सम्मृद्ध भएर हुँदैन, त्यस देशका नागरिकको पहुँच कति छ भन्ने कुरापनि अति महत्वपूर्ण हुने भएकोले देशको विकासका साथै नागरिकको दायित्वबोधतर्फ सवैको ध्यान जानु जरुरी छ । निश्चितरूपमा स्वास्थ्य क्षेत्रको विकासका लागि र सुधारका विविध आयाममा प्रयास भएका छन, सरकारले पनि प्रयास गरेको छ । अव यसलाई सफलता उन्मुख वनाउने दायित्व हामी सवैको हो भन्ने कर्तव्य पनि बोध गर्नु जरुरी देखिन्छ । स्वास्थ्यमा जनताको पहुँच बढाउने हो भने नेपालीको जीवनस्तरमा पनि परिवर्तन हुनुका साथै मृत्युदरमा पनि कमी आउँछ । जसले नेपालको आर्थिक बृद्धि हासिल गर्न महत्वपूर्ण सहयोग पुग्ने अपेक्षा गरिएको छ । अव सरकारले स्वास्थ्यमा सहजरूपमा जनताको पहुँच बढाउन प्रयास गर्नु जरुरी छ । सवै नागरिकले विना कुनै समस्या उपचार सेवा पाउनेतर्फ सरकारले ग्यारेन्टी गर्नुपर्दछ । अहिले त स्वास्थ्य बिमा गराउनु भनेको उपचारमा सास्ती पाउनु हो भन्ने बुझाई सुरु भएको छ । बिमा गराएका विरामीले सरकारी अस्पतालमा एकै दिनमा सेवा पाउन नसकिरहेको अवस्था छ । सरकारले स्वास्थ्य बिमाको सुविधा विरामीले चाहेको अस्पतालबाट लिन पाउने व्यवस्था जहिलेसम्म बनाउँदैन तबसम्म स्वास्थ्य बिमाको सास्ती अन्त्य हुने छैन । अर्कोतर्फ स्वास्थ्य बिमा लिने विरामी अधिकांश बृद्धबृद्धा छन तर उनीहरूले यो गर्मीयाममा लामो लाईनमा बसेर उपचार लिनै सक्दैनन् । त्यसमाथि एउटै चिकित्सकले सयौं विरामी हेर्ने हुँदा राम्रो उपचार नपाउने अवस्था छ । सरकार अव स्वास्थ्य बिमा लागू गरेरमात्र हुँदैन, भरपर्दो र सुलभ सेवा दिनेतर्फ पनि ध्यान जाओस् ।