खोज

दाङ, १८ वैशाख ।

नीति निर्माण गर्दा र बजेट ल्याउँदा भौगोलिक विकटतालाई प्राथमिकता दिनुपर्ने एक कार्यक्रमका सहभागीले जोड दिएका छन् । राष्ट्रिय तथ्यांक कार्यालयको आयोजना, द एसिया फाउन्डेशनको सहकार्य र अपिल मिडिया प्रालिको समन्वयमा नीति, योजना र विकासमा जनसंख्या तथ्याङ्कको प्रयोग सम्बन्धी अन्तत्र्रिmया कार्यक्रम दाङको भालुवाङमा भएको कार्यक्रमका सभासदले यस्तो धाराणा राखेका हुन् ।

कार्यक्रममा लुम्बिनी प्रदेशका सभामुख तुलाराम घर्ती मगरले लुम्बिनी प्रदेशमा बसाईसराई तीब्र रुपमा भएको बताए । पहाडका जिल्लाबाट तराईमा बसाईसराई भइरहेको छ । यसको कारण विषय विज्ञले अध्ययन गर्नुपर्ने बताए । सुबिधा र सेवा गाउँमा पुगिरहेको छ तर मानिस बसाइँसराइ गरेर शहरमा जाने क्रम बढेकोमा दुख व्यक्त गरे । गाउँमा जनसंख्या पातलो भएको छ । गाउँमा भएका मानिस सुबिधा खोज्नका लागि बसाइँसराइ धेरै भएकाले यसलाई कसरी रोक्न सकिन्छ यसमा सबैले चासो दिनुपर्ने बताए ।

प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रीपरिषदको कार्यालयका तथ्याङ्क उपप्रमुख डा.हेमराज रेग्मीले नीति, योजना र विकासमा जनसंख्या तथ्याङ्कको प्रयोग विषयमा प्रस्तुति राखेका थिए । उनले तथ्याङ्कका आधारमा देशका नागरिकको अवस्थाको बारेमा जानकारी हुने र त्यसका आधारमा नीति प्रकृया, योजना बनाउन, तथ्य थाहा पाउन, तुलनात्मक अध्ययन, प्रक्षेपण तथा लक्ष्य निर्धारण, अन्तर्राष्ट्रिय तुलना र अध्ययन÷अनुसन्धानका लागि तथ्याङ्क आवश्यक रहेको बताए । उनले राष्ट्रिय जनगणना २०७८ का नतिजा र लुम्बिनी प्रदेशका १२ जिल्लाको जनगणना २०७८का बारेमा जानकारी दिएका थिए ।

राष्ट्रिय तथ्याङ्क कार्यालय जनसंख्या विज्ञ पूर्व महानिर्देशक नेविनलाल श्रेष्ठले तथ्याङ्कले देशको अवस्थाको बारेमा जानकारी हुने बताए । यसले नेपालीको जीवनमा पक्षहरु जनसंख्याको आकार, प्रकार, संरचना, वितरण तथा विश्लेषण, आर्थिक अवस्था आदिका बारेमा चित्रण हुने बताए ।

लुम्बिनी प्रदेशका सभासद रामजीप्रसाद घिमिरेले जनसंख्या जहाँ धेरै छ त्यहाँ विकासका योजना धेरै लगिने गरिन्छ यसो नगरी विकास नपुगेका स्थान वा भुगोललाई पनि समेट्न जोड दिए । शहरमा जनसंख्या केन्द्रित गर्ने नीति राख्न नहुने बताए । शहरमा जनसंख्या थुप्रिने र गाउँघरका जमिन बाँझो रहने अवस्था आएको बताए ।

नेपाली काङ्ग्रेसका सचेतक निमा गिरीले डाटा सही आउन नसकेर देशमा विकास हुन नसेको बताइन् । उनले सही डाटा आएमा विकास र योजना अगाडि बढाउन सजिलो हुने बताइन् ।

अर्का सभासद बिष्णु पन्थीले गाउँगाउँमा बाटो, शिक्षा र स्वास्थ्यको सुविधा पुगेको छ तर मानिस रोजगारी वा अन्य सुबिधाका लागि बसाइ सर्ने गरेको बताए ।

अर्का सभासद वीरबहादुर राणाले योजना बनाउँदा पूर्व तयारी गरेर बनाउनपर्ने बताए । बसाँईसराइलाई रोक्नका लागि एकिकृत कार्यक्रम ल्याउनुपर्ने बताए ।

लुम्बिनी प्रदेश नीति तथा योजना आयोगका सचिव खिमबहादुर कुँवर लगायतले आफ्नो धाराणा राखेका थिए । कार्यक्रममा द एसिया फाउन्डेसनका निर्देशक प्रनय स्थापित, अपिल मिडिया प्रालिका अध्यक्ष चेतन अधिकारी, वरिष्ठ पत्रकार शेखर अधिकारीलगायतले पनि बोलेका थिए ।