खोज

पाल्पा, ९ वैशाख ।

पाल्पा रिब्दीकोट गाउँपालिका ख्याहा लप्सी खोलाका दानबहादुर सार्की उमेरले सात दशक पूरा गरे । भनिन्छ, सन्तान भनेको बुढेसकालको सहारा हुन् । आँखाले राम्रोसंग ठम्याउन नसक्ने बृद्ध सार्कीसंग न त दुखसुख साटासाट गर्ने श्रीमती छन्, न त बुढेसकालको सहारा भनिने सन्तान नै ।

गोठमा एक हल गाई गोरु र बाख्रा छन् । तिनको व्यवस्थापनसंगै आफ्नो दैनिकीको समेत लौरोको सहाराले कष्टकर तवरले गुजारा चलाउँदै आएका छन् । दुःखसुख साट्ने कसम खाएकी श्रीमतीलाई दैवले चुँडेर लगेपनि दुईवटा छोराको मुख हेरेर र उज्यालो भविष्यको पखाईमा मनभरि पिडा बोकेर बाँचेको सार्की बताउँछन् ।

भिरालो तीन रोपनी बारीमा अन्न उब्जिए पनि वन्यजन्तुबाट जोगाउनै कठिन, गरिवीले राम्रोसँग थिचिएका कारण २ वटा छोरा र एक छोरी, शिक्षाको ज्योतीबाट बन्चित हुन परेको पिडाको बोझ पनि सार्की परिवारमा थपिदै गयो । जातीय रुपमा समाजले गरेको व्यवहारका कारण अस्ताउने तर्खरमा रहेको चन्द्रमा जस्तो अवस्थामा पुगेका छन् ढाल बहादुर । समाजले दिएको मनोवैज्ञानिक पिडाले थप विक्षिप्त बनाएको बताउँदै उनी भन्छन्, “बुढेसकालमा आएर दैवले त अन्याय ग¥यो समाजका मानिसहरुले गरेको अन्यायले समेत आफुलाई मर्नु न बाँच्नु बनाए ।”

एक महिना अगाडि एक किशोरीको धारिलो हतियार प्रयोगबाट हत्या भयो । हत्यामा संलग्न भएको सवुद प्रमाण सहित उनको जेठो छोरालाई प्रहरीले पक्राउ ग¥यो । कतै दाजुको साथमा भाइको समेत सहयोग त छैन ? भन्ने आशाले प्रहरीले अनुसन्धानका लागि लिएका राजुलाई स्थानीय सरकारको रोहवरमा घर पठाउन खोज्दा स्थानीय सरकारका प्रतिनिधिलाई नै स्थानीय बासिन्दाले राजुलाई घरमा ल्याए सामाजिक हिसावले परिणाम राम्रो नहुने भन्दै दवाव दिए । त्यसपछि अवोध १४ वर्षीय राजुलाई आफन्तको घर पल्लो गाउँमा लगेर राखियो । स्थानीय सरकारका प्रतिनिधि तथा वडाअध्यक्ष चिरन्जिवी पोखरेलले भने समाजले गलत गरेको स्विकार गर्दै अवका दिनहरुमा अवोध बालक राजुलाई घर फर्काउन वातावरण सहज बनाउने बताए ।

जिल्ला प्रहरी कार्यालयका सूचना अधिकारी तथा प्रहरी नायक उपरीक्षक सुगन्ध श्रेष्ठले बच्चाको समाजमा बाँच्न पाउने अधिकारलाई कहीं कतैबाट कुण्ठित हुन नपाउने बताउँदै बच्चा यतिखेर आफन्तको घरमा आश्रय लिएको जानकारी दिए । “यस्ता सामाजिक विभेदका विरुद्धमा सचेतनाको कार्यक्रम स्थानीय सरकारको व्यवस्थापनमा सञ्चालन गरी बालकलाई सम्मानपुर्वक घरमा आउने वातावरण बनाउने कार्य तत्काल थालनी गरिनेछ”–उनले भने ।

जिल्लामा जातिय, वर्गिय र सामाजिक विभेदका विरुद्धमा आवाज उठाउने संस्थाका सख्याहरु धेरै छन्, तर डाँडाको घाम जस्तो भएका ढाल बहादुर र उनका छोरा १४ वर्षीय राजु सार्कीको पक्षमा आवाज उठाउने कुनै पनि संस्था नहुनु अत्यन्तै दुखद पक्ष भएको नागरिक समाजका अगुवा पुष्कर रेग्मी बताउँछन् ।

जिल्ला प्रहरी कार्यालयका प्रमुख नरेन्द्र चन्द भन्छन्, “बदमासी गर्ने व्यक्ति कानुनी कठघरामा छ । निर्दोष व्यक्तिलाई समेत एउटै टोकरीमा राख्नु भनेको चेतनाको धरातल अत्यन्तै कमजोर हो । यस्ता समस्याको समाधान कानुनी रुपमा भन्दा व्यवहारिक संगै सामाजिक रुपमा खोजिने छ ।”

स्थानीय सरकारका प्रमुख नारायण बहादुर कार्की पनि यस किसिमको वातावरणले आफु अचम्मित भएको बताउँछन् । यस्ता परिदृश्यहरुले सिंगो गाउँपालिकालाई नै लज्जित बनाएको उनले बताए । तत्काल बच्चालाई घर फर्काउनको लागि जिल्ला प्रहरी कार्यालयको सहयोगमा तत्काल सचेतनाको कार्यक्रम गरिने र अबका दिनहरुमा आफ्नो गाउँपालिकाका सबै बस्तीहरुमा यस्ता अप्रिय घटनाहरु नदोहोरिने अध्यक्ष कार्की बताउँछन् ।
व्यक्तिगत जीवनमा प्रत्यक्ष असर पर्ने भएका कारण बालकको नाम परिवर्तन गरिएको छ । सं.