खोज

चन्द्रौटा (कपिलवस्तु), ९ चैत । घरदेखि विद्यालयको दूरी खासै टाढा छैन । तर जंगलको बाटो कठिन नै हुन्छ । त्यसमा २ वटा खोलापार गरेर विद्यालय पुग्छिन् निलम थारु । १२ बर्षिय उनी सामान्य घर परिवारमा हुर्केकी छन् । कपिलवस्तुको शिवराज नगरपालिका–३, भितरिया घर भएकी निलम समयथान माध्यमिक विद्यालयमा अहिले कक्षा ६ मा अध्ययनरत छिन् । उनको घर र विद्यालयको दूरी करिब ४ किलोमिटर रहेको छ ।
त्यहि घना जंगलको बाटो हुँदै दिनहुँ उनी पैदल विद्यालय आवतजावत गर्ने गरेको बताउँछिन् । आर्थिक अवस्था कमजोर रहेका कारण साईकल किन्न नसक्दा रहर मारेर बाध्यताले पैदल यात्रा गरी विद्यालय आउने गरेकी थिइन् । साधन अभाव भए पनि शिक्षा आर्जन गर्नुपर्छ भनेर निलम आँटेर विद्यालय पुग्छिन् । यद्यपी समयमा विद्यालय पुग्न निकै कठिन भएको उनले दुखेसो सुनाईन् । निलम भन्छिन : “केही साता अघि वडा कार्यालय खरेन्द्रपुरले निःशुल्क साईकल प्रदान गरेपछि खुसी छु” ।

उनलाई यतिबेला साईकल पाएपछि समयमा विद्यालय पुग्न निकै सजिलो भएको छ । पढने इच्छा भएर पनि शैक्षिक सामग्री लगायत घरबाट व्यवस्थापन हुन नसक्दा पढाइ छोड्ने निधो गरेकी समेत गरेकी थिइन निलम । बीचमा केही विद्यालय पनि गईनन्, त्यसैमा कक्षा ६ मा एकपटक असफल भएर पनि निःशुल्क साईकल र निःशुल्क शिक्षा भएपछि उनीमा पढ्ने आशा जागेको छ ।

यस्तै भितरिया गाउँकै निरुता थारु १५ बर्षकी भएकी छन् । उनी २ बर्षको हुँदाउनको बुवाको निधन भयो । सामान्य जागिर गरेर घर गृहस्ती सम्हालेकी निरुताको आमा नुनदेखि सुनसम्म किन्नु पर्दा पक्कै घर व्यवहार चलाउन सजिलो छैन् । जसको घरमा २ वटा चेली हुर्काउन र अध्ययन गराउन जटिलता कसो नहोला र ? लामो संघर्षपछि कक्षा ८ मा अध्ययरत निरुता साईकल पाउँदा खुसी भएकी छिन् । समयथानमा माबि कक्षा ८ मा अध्ययनरत सोही गाउँको बास्ना थारुले साईकल पाउँदा खुसी व्यक्त गरिन् । घरदेखि विद्यालयको दूरी टाढा भएका बस्तीका छात्रालाई वडा कार्यालयले साईकलप्रदान गरेको छ । वडाले भितरिया, मैनार र बुलकीयागाउँका ५० जना छात्राविद्यार्थीलाई साईकल प्रदान गरिएको वडा अध्यक्ष टेकलाल सापकोटाले जानकारी दिए । विद्यार्थीलाई अध्ययनमा सहजता प्रदान गर्ने उद्देश्यले साईकल प्रदान गरिएको उनको भनाई छ । साईकल खरिदमा वडाले ४ लाख विनियोजन गरेको थियो । टोलविकास संस्थाको सहयोगमा कक्षा ६ देखि माथि अध्ययनरत छात्राहरू छनोट गरिएको उनले जनाए ।

साईकल सहयोगले छात्राहरूको विद्यालय छाड्ने दरमा कमी हुने शिवराज नगरपालिकाका उप–प्रमुख शिवकुमारी थारु बताउँछिन् ।तीन बस्तीका बालबालिकाका लागि मैनार र भितरियामा कक्षा ५ सम्म अध्यापन हुने विद्यालय रहेको छ । थप अध्ययनका लागि पूर्व–पश्चिम राजमार्गको चन्द्रौटा, शिवपुर र खरेन्द्रपुर पुग्नुपर्ने बाध्यता रहेको नगर उप–प्रमुख थारुको भनाई छ । ‘छात्राहरूले उच्च शिक्षा अध्ययन गर्न र विद्यालय छाड्ने दर शून्य बनाउन साइकल उपहार दिइएको’– वडा सदस्य श्यामलाल थारुले बताए । त्यहाँका विद्यार्थी करिब ७ किलोमिटर दूरीको यात्रागरी विद्यालय पुग्दै आएका छन् । गाउँबस्तीबाट विद्यालय टाढा छ । वन क्षेत्र भएकाले आवतजावतगर्न समस्या छ । किशोरीहरूलाई सुरक्षाको समेत समस्या थियो । ग्रामिण बस्तीबाट विद्यालय पुग्न कुनै सवारी साधन सञ्चालन छैन् ।